Logoa

Mahatsa batzeko ordua

Bizkaie! 2003-09-15 00:00   Jan edanak
Azken buruan, ia denporeak apur bat laguntzen deuskun eta mahats bilketa prozesu ona izaten dogun. Euri gitxi egin dauela eta, euskal nekazari edo baserritarrentzako aurtengo udea txarra izan arren, mahastizainak pozik dagoz eta orain denpora ona behar dogu, batez be, euririk ez egitea mahats bilketan zehar. Asko eta asko, barriz, euriaren zain gora begira egongo dira. Eguraldiaren gorabeherakaz be oso gatxa da danak pozik egotea. Kontauko deutsuet. Mikel Garaizabal. Enologoa eta sommelierra.

Okeleagaz preparautako hestebeteak

Bizkaie! 2003-09-01 00:00   Jan edanak
Mantenugaiak Hestebeteen ur kopurua oso aldakorra izan daiteke % 30-60 bitartean, beti be, hestebeteak izan dauen sikatze mailearen arabera. Gogoratu eizue elikagai bat sikuagoa dan neurrian, elikagai kopuru bardinean ur gitxiago eta mantenugai gehiago jaten doguzala, hau da, konzentratuago dagoala. Okeleagaz eginda dagozanean, kalidade oneko proteinak daukiez eta gehitzen deutsiezan beste produktuen arabera proteina kopurua % 12-20 bitartekoa izango da (zenbat eta okela proportzino handiagoa izan hestebeteak orduan eta proteina kopuru handiagoa izango dau). Gehienetan, koipe kopuru garrantzitsuakaz eginda dagozanez (kasu batzuetan ...

Bildots kikiloi edo moileja sueztituak idiazabal gaztai laminakaz

Bizkaie! 2003-09-01 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Lehenengo eta behin, moilejen gainean egoten dan tela fina kenduko dogu eta ur oso hotzetan sartu behar dira odol arrasto guztiak garbitzeko. Ondoren, dadotxuetan ebagi. Garbi eta zati-zati eginda daukaguzanean, hurrengo pausua galdostea edo uretan erretea izango da, hau da, irakiten dagoan uretan sartu-atara bat egingo deutsegu moilejei 30 bat segundutan. Urari gatz apur bat botatea egokia da gatz puntua apurka-apurka hartzen joan daitezan. Hortik aurrera, uretatik atara eta gatza eta piperrautsagaz ipiniko doguz. Jarraian ogi birrindua bota ...

Ardao modernoak edo tradizionalak

Bizkaie! 2003-09-01 00:00   Jan edanak
Beste muturrean ardao modernoak dagoz: bistarako kolore gorri bizikoak dira, ertz bioletakaz (lehen aitatutako arrazoiagaitik). Sudurrean indar asko eta fruta gorri asko topauko doguz egurrak emondako ukutu txiki bategaz; hori bai, egurra beti fruten azpitik, era horretara, egurrak emondako lurrin kopuru txiki horrek aroma komplejidadea erantsiko deutsolako. Ahoan zaporetsuak, estruktura handikoak, tanikoak eta surraren atzeko bidetik luzeak izaten dira. Behin ardaoa iruntsi ondoren, ardao honeen gustoa luzaro geratzen da ardao gorpuzdunak diralako; hortxe sartu geinkez espresino altukoak be; upeltegi guztiek ...

Arrautzak jateko moduak

Bizkaie! 2003-08-15 00:00   Jan edanak
Arrautzen deribatuak Arrautzak modu askotan eta era askotako elikagaiak preparetako erabilten diranez, gaur egun, industrian prozedura teknologiko desbardinen osteko arrautzen eratorriak ezagutuko doguz orain. Esan behar da gaur egun saltzen diran elikagai gehienek, ontziratuta edo enbasauta egon zein ez, nekazaritzako elikagaien industrian prozedura bat edo beste izan dabela. Horren helburu nagusia elikagaiak egoera fisiko eta mikrobiologiko onean luzaroago mantentzea da. Arrautza kongelatuak Hozkailuan egondako arrautzak edota arrautza freskoak irabiau eta iragazi ostean (azala kentzeko), egoera likidoan pasteurizau eta -40º zentigradutan ...

EAEko ardaoak

Bizkaie! 2003-08-15 00:00   Jan edanak
EAEko ardaoak munduan: Kontuan izan behar dogu, azken hamarkadan, ardaoaren kontsumoa ez dala asko aldatu (220 miloe hektolitro) baina bolumenean aldaketarik igarri ez bada be, kalidadezko ardaoen kontsumoan gorabehera handiak egon dira. Gaur egun, gero eta mahaiko ardao gitxiago edaten da baina kalidadezko ardao gehiago edaten da (kalidadezko ardaoak Jatorri Deiturako ardaoak izaten dira). Aitatutako aldaketa horreek gehien igarri dituenak ardao asko produziduten daben herrialdeak izan dira: Frantziak (munduan ardao gehien produziduten dauen herrialdea), Italia (2. produktorea) eta Espainia (3 ...

Ardaoaren tenperatura egokia

Bizkaie! 2003-08-01 00:00   Jan edanak
Ardao bakotxaren tenperatura egokia: . Ardao zuri freskoak: 8-10 gradu bitartean. . Apardunak (Cavak eta Champagneak): 6º-8º gradu bitartean. . Ardao gozoak: 6-8º gradu bitartean. . Zuri ondu eta barrikan hartziduratuak: 11-13º gradu bitartean. . Ardao gorriak: 10-12º gradu bitartean. . Urteko ardao baltzak: 12-14º gradu bitartean. . Ardao baltz onduak: 16-18º gradu bitartean. Azken burukoa Ez ahaztu beraz; uda honetan, etxean edo jatetxean ardao zuria, gorria edo aparduna edaten dozuenean, lotsarik barik eskatu izotzontzia ardaoa tenperatura egokian mantentzeko. Jatetxeko giroaren tenperaturea altua bada, urteko ardao baltza ...

Hegaztien arrautzak

Bizkaie! 2003-08-01 00:00   Jan edanak
Gomendioa Astean 4-6 arrautza artean jatea da nire aholkua. Hau da, kolesterola izan arren, ez dogu pentsau behar arrautza elikagai 'pozointsua' danik baina, kontuz!, arrautzak egunero jatea be ez da ona. Astean zehar jaten dogun arrautza kopuru horretan, ez dogu ahaztu behar prijiduta, egosita edota tortilan jaten diran arrautzez ganera, arrautzeztatuetan, gozokietan (natileari botata esaterako), elikagaiak gozotuteko (berbarako, albondigetako okelean) eta kozinako beste hainbat errezetatan erabilten diran arrautzak be kontuan izan behar dira. Larraitz Artetxe, Dietetika eta nutrizinoan diplomatua, ELAN ...

Limoi tarta

Bizkaie! 2003-08-01 00:00   Jan edanak
Limoi tartea Osogaiak (6 lagunentzat) - 80 gr. limoi ura. - 110 gr. azukera. - Bi arrautza. - 200 gr. gurina. - 5 gr. maizena, ur hotzetan nahastua. Zelan egin: Kazola batean jarriko doguz limoi ura eta gurina desegiten su oso bajuan. Beste alde batetik, azukerea eta arrautzak oso ondo irabiauko doguz eta ostean nahaste biak kazolan alkartu eta nahaste osoa irakiten ipini behar da. Ordurako, maizena edo arto fekulea uretan nahastauta euki. Nahastea irakiten dagoala gaineratuko deutsagu maizena eta apur batean irakiten ixtea komenidu ...

Cantharellus pastela

Bizkaie! 2003-07-15 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Lehenengo eta behin, cantharellus-ak garbitu eta preparau behar dira. Horretarako, eskuekaz garbitzen doguzan bitartean, besteak beste, orri eta lur garauak kenduz, urez betetako kazola bat jarriko dogu surtan irakiten. Behin perretxikoak garbi-garbi daukaguzanean, uretan eskalfauko doguz minutu batez irakinda eta gero uretatik atereaz. Prozesu hau oso garrantzitsua da, izan be, perretxikoari barruan dauen ura atarateko egiten da; ganera, cantharellus-aren ura oso usain gogorrekoa da eta prozesu honegaz usain hori kenduko deutsagu. Cantharellus-ak prest dagozanean, pastela egitea baino ez ...

Munduko ardaoak (Bordelen, Vinexpo 2003)

Bizkaie! 2003-07-15 00:00   Jan edanak
Ardaoa munduan zehar Gero eta herrialde gehiagotan egiten dira ardaoak baina mahatsondoa landatzeko, ezinbestekoa da ezaugarri batzuk gordetea. Ezaugarri nagusia klimea da eta horren barruan, tenperaturea eragin handikoa da. Vitis generoko mahatsondo gehienak lurralde epeletan dagoz, ez jakezalako muturreko tenperaturak gustetan, ez hotzak ezta beroegiak be. Bero moderatuagaz dagoz gustora. Udan, batez beste, 25º C izaten dituen lekuetan mahatsondo-landaketea oso eskasa da; era berean, euriteak edo siketeak be zeregin garrantzitsua dabe. Urtean 200 mm. euri baino gitxiago daben lurraldeak mahatsondoa ...

Arraina eta itsaskiak (II)

Bizkaie! 2003-07-15 00:00   Jan edanak
Gomendioa Itsaskia noizbehinka bakarrik jaten dan elikagaia dala edo izan beharko litzatekela kontuan hartuta, gomendioa arrainaren inguruan egiten da: oro har, okelea baino arrain gehiago jan beharko geunke, astean 4-7 bider bitartean eta horreetatik 1-3 bider astean arrain urdina. Ez ahaztu peska azulek koipe onuragarria dauen arren, eguneroko koipe kopuruaren osotasuna kontuan izan behar dala eta eguneko koipeak ez leukela gure energiaren % 30-35 baino gehiago izan behar. Oriotan konserbau dan edozein elikagaik orio horren proportzino bat absorbidu egiten dauela jakitea ...

Tiramisua

Bizkaie! 2003-07-01 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Maskarpone moussa egiteko, arrautza, azukrea eta gaztaia nahastauko doguz. Guztia ondo nahastea oso garrantzitsua da. Beste alde batetik, esnearen bitsa montetan hasiko gara baina prozesua ez da amaitu behar, hau da, ia-ia montauta itxi beharko dogu. Hortik aurrera, nahastau egingo doguz bi osogaiak eta, kasu honetan, kontu handiz eta geldiro-geldiro irabiagailua erabiliko dogu, azpitik gora nahastuz. Jarraian, hozkailura sartuko dogu moussa erabili arte. Tiramisua preparetako sobaoak erditik ebagitea da onena eta moldean, sobao kapa bat ipintea. Pintzel bat ...

Ardoagaz eginiko freskagarriak

Bizkaie! 2003-07-01 00:00   Jan edanak
Kontuak kontu, sangria edo Araba Errioxan zurrakapotea zelan egiten dan azalduko deutsuet. Lehenengo eta behin, honako osogaiak beharko doguz: - Litro bat ardao. - 75 gr. azukera. - 100 ml. ur (almibarra egiteko). - Kanelea - 200 ml laranja edo limoi-ura. - Sasoiko fruta zatiak. Ezer baino lehen, almibarra egin beharko dogu. Almibarra egiteko, ura, azukerea, limoi azala eta kanela surtan jarriko doguz. Niri edari gozoak ez jataz gustetan eta, horregaitik, 75 gramu azukera baino ez deutsat botako (gusto kontuetan ez dago sartzerik). Hori bai, esango ...

Arraina (I)

Bizkaie! 2003-07-01 00:00   Jan edanak
Arrainek koipe kopuru desbardinak izan leikiez espezieren arabera, urtaroaren arabera (udan, itsosoan elikagai gehiago dagoanez, arrainek koipe gehiago izaten dabe) eta arrain emeek be errunaldiaren aurretik koipe gehiago izaten dabe euren gorputzetan. Koipearen arabera sailkatu ezkero, hiru talde nagusi dagoz: a) Koipe bako arrainak edo arrain zuriak Euren koipe kopurua % 0,5-2 izanik, 100gramutan daben energia kopurua 50-80 kilokaloria ingurukoa da. Talde honetan makailaoa, legatza, lengoradua, gailoa eta erreboiloa dagoz, batzuk aitatzearren. b) Arrain erdi koipetsuak edo erdi urdinak Honeen ...

Okelea (II)

Bizkaie! 2003-06-15 00:00   Jan edanak
Azkenburukoa Ondorengo taulan orain arte aitatutako elikagai batzuen koipe, kolesterol eta burdin kopuruak ikusiko doguz 100gramu elikagairako:
Koipea (gr)Kolesterola (mg)Burdina (mg)
Artxoa:17-19852,7
Artxoaren gibela:43003,9
Txahala:4-14703
Txahalaren gibela:3,83005
Txahalaren mihina:151404
Txahalaren gultzurruna:2,64004
Txahalaren garunak:8,620001,2
Zaldia:1-2783
Oilaskoa:4 (azal barik)801
Oilaskoaren gibela:3,23007,9
Konejua ...

Txipiroiak euren tintan

Bizkaie! 2003-06-15 00:00   Jan edanak
Jatekoa eta udea Heltzen da uda heltzen da hondartza heltzen dira garai onak eta nola ez berarekin bat antxoa ta txipiroiak. Uretan dantzan beti lez txukun dabiltza hegaluzeak eta ortuko tomate gorri edota piper berdeak. Postretarako urtzen zaizkigun geriza ta madariak. Zuon eskuetan dago orain baina bide bakarra du egiak. Beñat Ormaetxea, Aretxondo Jatetxeko Sukaldaria.

Vega Sicilia

Bizkaie! 2003-06-15 00:00   Jan edanak
Vega Sicilia muetak Gaur egun upeldegiak 250 hektarea mahatsondo ditu eta urtean 180.000 mila litro produziduten ditu. Lehenengo eta behin, kontuan hartu behar dogu urte guztietan ez dala Vega Siciliarik ataraten. Teknikariek uzta txarra dala erabagiten badabe, urte horretan ez dabe Vega Siciliarik atarako (holan pasau zan 63, 71 edo 78an). Hiru marka merkaturatzen ditue. - Vega Sicilia 'Valbuena' (5 urtekoa): bost urte pasau ondoren merkaturatzen da. Ez dau denpora asko pasetan barriketan eta besteak baino modernoagoa da. - Vega Sicilia ...

Ozpina 'vinum acre'

Bizkaie! 2003-06-01 00:00   Jan edanak
Etxean zelan egin geinke ozpina? Euskal Herrian beti egin dogu ozpina; upeldegi askotan ardaoa azidotu edo ozpintzen bazan, erretirau eta ozpinetarako erabilten eben. Hau haritz-upeletan sartu eta zahartzen ixten eben, gero etxeko konsumorako erabilteko. Askotan, etxean botila bat ardao zabaldu eta, amaitu ezinik, botilearen barrenean hondakintxua gelditzen jaku eta, jakingo dozuen legez, ardaoa ezin da denpora luzean oxigenoagaz kontaktuan itxi, holan egiten dadogu ozpindu egingo dalako. Hemetik aurrera, gelditzen jakuzan apur horri etekina atarako deutsagu, gurata ozpindu eta etxeko ozpina ...

Txokolatezko pastela

Bizkaie! 2003-06-01 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Hojaldrezko basea prest daukagunean, trufea landuko dogu jarraian. Lapiko baten irakiten ipiniko doguz esnea, kipurra, azukerea eta arrautza gorringoak. Bien bitartean, txokolate koberturea txikituko dogu aizto bategaz, arto alearen neurria lortu arte. Lapikokoa irakiten hasten danean, sua amatau eta txokolatea botako dogu esnetara. Geldiro-geldiro dana nahasten joango gara txokolatea desegin arte. Ondoren, bero-bero dagoala, nahaste guztia hojaldrezko basera bota eta jarraian, dana batera hozkailuan sartu eta bospasei ordutan bertan itxi. Ondorioa oso trufa fina izango da hojaldrezko basearen ...