Logoa

Eperra onddoen saltseagaz

Bizkaie! 2002-10-15 00:00   Jan edanak
Eper gorria, bordetakoa bestela lasai, edurretakoa saltsan edo eskabetxean lotuz denporadako gaiekin horniduz Txapo! hitz baten hasi hatzamarrak miazkatzen hegaztiekaz hegaz egiten Beñat Ormaetxea, Aretxondo Jatetxeko sukaldaria.

Tokayko ardaoak

Bizkaie! 2002-10-15 00:00   Jan edanak
Azken buruan, konprobauta daukat, ardao gozoak lar gustau ez arren, lehenengoz probetan dabenek gero ez deutseela uko egiten ardao honeei. Ardaoa huts-hutsean barik, probaizue foie apur bategaz, aperitibo moduan edo postre arinakaz, berbarako hojaldreagaz eginiko postreakaz; ahoan ura egiten hasi jaku eta badakizue hori zeren seinalea dan. On egin deizuela janak eta txarrik ez edanak!. Mikel Garaizabal, Enologoa eta sommelierra.

Frutu sikuak (I)

Bizkaie! 2002-10-15 00:00   Jan edanak
Baina hain aspaldiko denporetara joan barik, gaurko ataltxu hau zarratzeko gabonetako kantu zahar bat gogoratuko dogu (sasoi horretarako askorik be ez da falta eta): 'Erregen erregen txirimontañe hiru intxur ta lau gaztañe haren ganean lau sagar atsoak guztiek kolko zabal' Larraitz Artetxe, Dietetika eta nutrizinoan Diplomatua, ELAN VITAL Medikuntza Zentrokoa.

Bordeleko ardaoen ganean

Bizkaie! 2002-10-01 00:00   Jan edanak
Hona hemen, kalidade mailearen ganeko azalpena:  Bordeleko kalidade mailan ardaorik arruntenak, AOC Bordeaux eta AOC Bordeaux Supèrieur izenpean botilaratzen dira. Ardao honeek zuriak eta baltzak izaten dira eta, nahiz eta esan ardao arruntak dirala, ez da ahaztu behar jatorri deiturako ardaoak dirana. Honeen artean, kalidade/prezio erlazino oneko ardaoak topau geinkez. La Gironde departamentuko ardao honeek, beherago aztertuko doguzan deituretan sartzeko aina kalidaderik ez daben ardaoak izaten dira legearen arabera. Baimendutako mahats muetak ondokoak dira: Baltzen atalean, Cabernet Sauvignon ...

Orkatz (Capreolus capreolus) solomoa plantxan errea, txokolate saltseagaz

Bizkaie! 2002-10-01 00:00   Jan edanak
Errezeta honetan ez dago aparteko sekreturik, akaso saltsea behar dan moduan egitea, hortxe egon daiteke sekretua. Hori bai, txokolate baltzagaz egindako saltseaz ganera, orkatz solomo erreari intxaur zuritu batzuk ganetik botatea be truko polita izan daiteke; oso testura egokia emongo deutso jatekoari. Egin aprobea, eta on egin. Beñat Ormaetxea, Aretxondo Jatetxeko Sukaldaria

Landare eta animalia jatorriko koipe gehiago

Bizkaie! 2002-10-01 00:00   Jan edanak
Jateko orduan zein aukeratu, margarinea ala gurina? Bien arteko desbardintasunik handiena kolesterola da: gurinak kolesterola dauka eta margarineak ez (nahiz eta odoleko kolesterola murrizten laguntzen ez dauen). Elikagaia bera egiteko orduan, gurina preparetako esnearen koipeari eragiten deutsen transformazino industriala, margarinak sortzeko orioari eragiten deutsena baino txikiagoa da, besteak beste, orioaren molekulak hidrogenau egin behar diralako. Arrazoi horregaitik eta gusto hobea daukalako persona batzuek gurago izaten dabe gurina. Azken buruan, nire aholkua ondoko hau da: orain arte aitatu doguzan berezitasunen arabera ...

Kazako okelea

Bizkaie! 2002-09-15 00:00   Jan edanak
Batzuentzako materia prima beste batzuentzako hobbya danok dakigu zein dan ehizaren mundu liluragarria oilagorra basurdea oreina eperra edo erbia konformetan naz jaten badogu kontetan dogunaren erdia joka baitoaz natura eta sukaldearen kabia Beñat Ormaetxea, Aretxondo Jatetxeko Sukaldaria

Uda ostean, ordena barriro

Bizkaie! 2002-09-15 00:00   Jan edanak
Uda sasoian, kanpoan sua egin eta erreta preparautako arrain eta okelak be ez geunkez ahaztu behar, eta eguraldiak hainbeste laguntzen ez deuskunean be geure etxeetan, bigarren platerak erreta jateko ohitura onari eutsi beharko geunskio. Udagoiena sartzen doanean, egunak freskotxuagoak izango dira, eta orduan ezin hobeto sartuko jakuz lekaleak. Ez ahaztu astean bizpahiru bider jatea komenidu dala. Udan izan dogu bai gehiegikeriatxu batzuk egiteko aukerea eta orain, ostera, jateko kontuetan, erregulartasunak eta orekeak emoten dauen ongizateaz be disfrutau daigun. Larraitz Artetxe ...

Errioxa 2002: 350 miloe kilo mahats eta 245 miloe litro ardao

Bizkaie! 2002-09-15 00:00   Jan edanak
Mahatsaren prezioa Mahats-batzeagaz batera, urte guztietan agertzen dira mahats kiloak hartuko dauen prezioaren ganeko zurrumurruak. Mahatsaren prezioa espekulazino hutsa izaten da, eta askotan upeldegi handiek marketan dabe. Mahats asko dagoan urtean prezioak behera egiten dau normalean, eta mahats gitxi dagoan urtean, ostera, gora. Oraindino ez dau inork prezioaren ganean ezer esan baina, hori bai, zurrumurru batzuk entzun doguz eta ez dau emoten prezioetan aldaketa handirik egongo danik igazkoakaz konparauta. Igaz, kiloko 60 zentimo pagau ziran mahats baltz arrunta erosteko; edozelan ...

Hazien orioak

Bizkaie! 2002-09-01 00:00   Jan edanak
Txiki zein handi, edadeko, zahar nahi gazte, osasuntsu bizi gura izan ezkero, ondoko gomendioari kasu egitea ona izango da: noz edo noz, astean baten edo birritan pasteltxu, palmera edo gozokiren bat jatearren ez da ezer pasetan, baina egunero era horretakoak jatea ez da ona. Larraitz Artetxe, Dietetika eta Nutrizinoan Diplomatua, Elan Vital Medikuntzako Zentrokoa.

Bilbo-Errioxa

Bizkaie! 2002-09-01 00:00   Jan edanak
Errioxako 30 upeltegi edo bodega egon dira karpan, egunero 4 ardao desbardin izan dira kartan eta, jakina, ez dogu guk orain Errioxako ardaoen kalidadearen ganean ezer barririk esango; Errioxako ardaoak ezagunak dira munduan zehar eta zeozergaitik izango da. Hori bai, upeltegi batetik bestera aldeak badagoz egon baina, oro har, Errioxako ardaoen ezaugarriak antzekoak dira. Bilboko karpan, kriantzak eta erreserbak izan dira aukeratutakoak eta, beraz, labur-labur baino ez bada be ardao honeen ezaugarriak aitatuko doguz. Errioxako kriantzak tempranillo mahatsagaz eginda dagoz ...

Misterioa saltsan dago

Bizkaie! 2002-09-01 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Lehenengo pausua kazola baten orioa eta berakatz aleak sueztitzea izango da. Ordurako, zurituta eta juliana eran ondo txikituta eukiko doguz kipula zuria eta gorria; sagar erdia be, zati-zati eginda prest eukiko dogu. Berakatza kolorea hartzen hasten danean, kipulea botako dogu barrura, jarraian sagar zatiak eta, azkenik, piper hautsa. Kazoleari tapea ipini eta, era horretara, kipulearen uragaz dana egosten itxi behar da su motelean; lau bat orduz egosi. Ondoren, tapea kenduko deutsagu lapikoari eta kipuleak botatako ura ebaporetan joango ...

Makailao eta onddo laminak, pil-pil saltseagaz

Bizkaie! 2002-08-15 00:00   Jan edanak
Esan dogunez, plater hau epel jatekoa da, holan atarako deutsagu eta makailaoari etekinik handiena; azken buruan, gogoan hartzeko beste kontu bat: pil-pil saltseak ez dau irakin behar, bestela ebagi egingo dalako; zuhur ibili beraz. On egin. Beñat Ormaetxea, Aretxondo Jatetxeko Sukaldaria

Koipeen multzoa: oliba-orioa

Bizkaie! 2002-08-15 00:00   Jan edanak
Zein da oliba-orioaren eragina gure osasunean? Orain urte batzuk oliba-orioa bihotzeko gaixotasunetarako txarra zala uste zan; baina Kreta uhartean egindako ikerketa batzuetan ondokoa ikusi zan: uharte horretan, kantidadez beste irla batzuetan beste koipe jan arren, Kretan bihotzeko gaixotasun gitxiago egoala, eta egoera horrek oliba-orioa jateagaz zerikusia eukala pentsau eben. Laurogeiko hamarkadatik aurrera, ikerketa asko egin da oliba-orioaren inguruan, eta propiedade onuragarri edo mesedegarri asko dituala ikusi da: 1- Odoleko kolesterol mailea jaisten laguntzen dau (kolesterola eta LDL-a), eta HDL edo ...

Euskal Herriko ardaoak

Bizkaie! 2002-08-15 00:00   Jan edanak
Jatorri-deitura bakotxaren ezaugarriak: - Arabako Errioxa: Arabakoa Errioxako jatorri-deitura kalifikatuaren azpiguneetako bat da. Arabako Hegoaldean dago eta hemeretzi herri hartzen ditu. Danetara, 11.200 hektarea mahasti dituan lurraldea da. Kontseilu arautzaileak zazpi mahats-bariedade onartzen ditu. Baltzetan: Tempranillo, Graciano, Mazuelo eta Garnatxa. Zurietan: Malvasia, Viura eta Garnatxa zuria. Lurralde honetan, klase guztietako ardaoak egiten dabez: fruta-usaineko zuri gazteak, barrikan harrotu edo hartzitutakoak, zuri zahartuak, gorriak, urteko ardaoak eta onduak. - Arabako Txakolina: Aiara haraneko bost herritan banatzen da: Amurrio, Aiara, Artziniega, Okondo eta ...

Ardaoaren usain edo aromak

Bizkaie! 2002-08-01 00:00   Jan edanak
Kontuak kontu, besterik ezean, gorago aitatutakoak kontuan hartu eta ardaoa usaintzearen plazerraz disfrutau: danok gara usaintzeko gai, eta hasikeran beharbada gatxa izan daiteke baina gero ez da hain gatxa be izango; ezer baino lehen, sentsazino guztiak sailkatu eta gure buruan gordeko doguz; horretarako, berez zerutik ezer ez datorrenez, praktiketea izango da onena, aprobak eta aprobak egitea, hau da, gure surra beharrean ipintea; izan be, arpegiko atala izateaz ganera, zeozertarako balio dauela be ahaztu egiten jakulako sarri. Mikel Garaizabal, Enologoa eta ...

Koipeen multzoa

Bizkaie! 2002-08-01 00:00   Jan edanak
Aholkua: ganerako jatekoakaz legez, koipea bai, baina neurrian beti, gehiegikeriak baztertuta. Larraitz Artetxe, Dietetika eta Nutrizinoan Diplomatua, Elan Vital Medikuntzako Zentrokoa.

Beira edo erromes-maskor gainerrea kipuleagaz

Bizkaie! 2002-08-01 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Lehenengo eta behin, beirak garbi-garbi egingo doguz, bizirik erosten badoguz behintzat; izan be, leku batzuetan, eskatu ezkero, garbi-garbi salduko deuskuez. Kaparazoitik okelea atarako dogu gorputz eta guzti, eta oso garrantzitsua izango da ondo garbitzea, ze askotan hondar arrastoak agertzen dira eta haginakaz krask-krask egitea ez da bape gustagarria izaten. Hori bai, kaparazoi parte sakona gorde egingo dogu. Hurrengo egitekoa, kipulea zuritu eta txiki-txiki egitea izango da; kipulea zartaginean ipini eta su txikian ipini, harik eta kolorea hartu arte ...

Ardaoa zelan zerbidu

Bizkaie! 2002-07-15 00:00   Jan edanak
Lehenengoa. Bezeroak jatekoa eskatu ondoren (bezeroek edo etxean bagagoz lagunek, baina nik jatetetxeko erreferentzia erabiliko dot), jatetxeko sommelierra edo maîtrea (jangelako arduraduna) mahaira joango da ardaoaren agindua hartzera. Lehenengo eta behin, maîtreak ardao-kartea emongo deutso anfitrioari edo bezeroei, jatetxean dagoan ardao-aukerea erakusteko. Sommelierrak (jatetxeetan, ardaoa erosi, sotoan behar dan moduan gorde, jangelan zerbidu eta bezeroari ardaoaren ganeko argibideak eta aholkuak emoteaz arduratzen dan personeak) lagundu egin beharko dau ardaoa aukeratzen eta bezeroaren zalantzak argitzen. Bigarrena. Ardaoa aukeratu ondorik, sommelierrak edo ...

Marmitakoa

Bizkaie! 2002-07-15 00:00   Jan edanak
Marmitakoaren harian, bertsotan: Hegaluze ta patatakin bat piperren toke ahula marmitakoen garaia beti garai barrien balbula gure herriko plater goren bat ezin dala disimula badakizue Euskal Herrian ondo jaten dakigula Beñat Ormaetxea, Aretxondo Jatetxeko Sukaldaria.