Intxaur saltsea
Zelan egin:
Lehenengo eta behin esnea irakiten jarriko dogu lapiko baten, intxaur saltsea egingo dogun lapiko berean. Behin irakinda bertara kanela-zotz biak bota eta tapa bategaz estaldu; bertan itxiko dogu geldi, surtatik kanpo hamar minutuz gitxi gorabehera, 'infusionetan', sukaldarion hizkeran esaten dogun moduan.
Behin infusionauta dagoanean, surtan jarriko dogu lapikoa, oraingo honetan kanela barik, kaneleak egin dauelako berea, eta kaneleagaz irakiten badogu, horren gusto guztiak gehituko deutsozalako saltseari eta hori ez da komenidu; horregaitik, infusionau baino ez dogu egiten. Beno ba, barriro surtan jarri eta esneari intxaur txikitua eta azukerea ganeratuko deutsaguz. Hemetik aurrera pazientzia handiagaz jokatzea da sekretua; izan be, sano inportantea izango da egurrezko koilara bat erabilita geratu barik eragiten eta eragiten ibiltea, ze bestela esnea lapikoan pegauko jaku. Lurruntze-prozesua besterik ez da: irakitearen ondorioz, esnearen ura lurrundu egiten da eta saltsea sendotzen edo gogortzen joango da, danok ezagutzen dogun intxaur saltsea sortuz. Prozesu honen iraupena ez da zehatza edo mugatua, beti be, sua biziago edo motelago jarri gorabeherak egon daitekez eta.
Intxaur saltsea eginda dagoanean, natilea baino apur bat likidoago dagoanean atara beharko dogu surtatik, gero hotzitzerakoan gehiago sendotuko dalako. Hoztu baino lehen, egokia da intxaur saltsa gero jateko erabiliko doguzan poteetan sartzea. Apur baten kanpoan itxi epeldu arte, eta jarraian jango ez badozue, hozkailuan sartu. Hozkailuan bizpahiru egunetan euki leitekez poteak.
Denpora faltea, estresa eta enparauak baztertu eta, lagunok, egin ahalegina, ez zarie damutuko eta. Ganean doguzan gabon jaiotarako hemen dozue postre ederra, bertokoa, Euskal Herrian tradizino handikoa eta oso nutritiboa. On egin deizuela.
Beñat Ormaetxea,
Aretxondo Jatetxeko Sukaldaria.
Udagoiena joan eta negua etorri ahala, denpora hotzagaz batera erropa gehiago jantzi eta udan zehar hazitako mitxelinak estalduko doguzanez, goazen ba jateko ona, kasu honetan, postre gozoa, preparau eta jatera. Euskal Herrian aspaldiko azkenburukoa, tradizino handikoa da intxaur saltsea. Azkenburuko hau oso gitxitan egiten dogu, eta egia esan, kaloria asko edo propiedade nutritibo asko dituana da. Nire uste apalean, gehiagotan jan beharko geunke plater hau, intxaur saltsea, hain zuzen be. Ganera, oso erraza da preparetan; nahikoa da pazientziaz jokatzea, beti ganean egotea, eragin eta eragin. Lehen, antxinako denporetan, baserrietan oso gauza arrunta zan intxaur saltsea jatea, eta ez gabonetan bakarrik; gaur egun, ostera, denpora barik gabiLz hara eta hona eta jatekoari ez deutsagu horrenbeste erreparetan. Edozelan be, intxaur saltsea plazer handia da. Ekin daiogun ba, lagunok, beharrari, sartu gaitezan ezkaratzean intxaur batzuk, esne apur bat, kanelea eta azukerea hartuta.
Intxaur saltsea
Osogaiak:
- Litro bi esne.
- Kanela-zotz bi.
- Ondo txikitu edo birrindutako 300 gramo intxaur.
- 500 gramo azukera.