Logoa

Lurraren tenperaturea gora eta arrain tropikalak Bizkaiko itsasoan

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   txutxu-mutxuan
Osasuna Azaleko bizien kasuak handituko dira ozonoko geruzearen zuloa dala eta. Sikateakaz batera, edateko ura urritu eta horrek osasun publikoari mehatxu larria ekarriko deutso. Malariaren moduko gaixotasunak eta orain arte tropikoan besterik agertzen ez ziran beste batzuk beste lurralde batzuetara zabalduko dira. Espezieen desagerpena Landare eta animalia espezieen % 15etik % 37ra bitartean desagertuko dira 2050erako. Artikoko lurraldea urtuko dan ezkero, hartz zuriak, kasu baterako, desagertu egingo dira mende honen amaieran. Zetazeoen hainbat espezie urrituko dira. Tenperaturen aldaketen ondorioz, animalia asko lekualdatu ...

Iñaki Gonzalez, marijesi bakarlaria: 'aurten nahiko urduri nago'

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   Kulturea
3.- Goizaldeko lauretan urtetan dabe Marijesiek kalera, haizea, hotza, edurra, euria... egin arren. Ez da ba lan erraza izango ordu horreetan ohetik altzetea. Joateko gogoa euki ezkero, altzau egiten zara, askotan ohean geratzeko gogoagaz geratu arren. Baina uste dot merezidu dauala, bizitzan behin baino ezpada be, abesten joatea. 4.- Urte asko taldean kantau ostean, pasa dan urtean bakarlari legez abestu zendun. Zelakoa izan zan esperientzia? Asko gustau jatan. Hasieran urduri zagoz, baina gero apurke-apurke konfiantzea hartzen zoaz ta azkenean trankil ...

♫ Abendu santu honetan...♫

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   Antxinakoak Geurera
Noizkoak dira kopla honeek? 1691an Nikolas Zubia Durangoko abade batek idatzita Donostian argitaratzen da “Doctrina Christiana en Basquence” eta bertan agertzen dira gaur abesten diran estrofetariko batzuk. Zubiak idatzitako liburua galduta badago be, haren barri José Lezamizek, Durangoko beste abade batek, “Coplas a la Encarnación y Nacimiento de Nuestro Señor Jesu Christo” Mexikon 1699an idatzitako beste liburu baten bitartez emoten deusku. Kontuak kontu, Zubiak ez dino beranak diranik liburuan batutako abestiak, beraz pentsau behar dogu herritik hartutakoak izango zirala eta ...

Bihotza politikeriaren gainetik

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   eretxia
Komunikabideak be ez dira salbau. Zergaitik demontre horrenbesteko odol eta sufrimentu argazkietan eta telebistetako irudietan? Ez dabe gogoan izan senideen mina eta irudiak behin eta barriro erakutsi dabez. Egurra leku guztietara zabaldu da, beraz. Madrilen jazotakoa gurera be ekarri geinke. Hemen be kruelkeria larregi erabili izan da atentaduen irudiak atarateko orduan. Hemen be biktimak erabili izan dabez onura politikoa atarateko. Hemen be, personen sufrimentua baztertu eta ezkutau egin da arrazoi politikoengaitik. Eta are larriagoa dana: hemen, behar baino sarriago, batzuen ...

Di que si

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   Zinemea
Lortu ez arren, film honek komedia klasikoen bidetik jo gura leukela igarri geinke. Lehenengo arazo larria zera da: ikus-entzuleek komikotasun hori tarte labur-labur batzuetan igarri besterik ez dabela egingo. “Di que sí” film hau eguneroko telezaborraren birusak kutsaturiko beste komedia bat da; halandaze, telebistako genero honen kontura ukutu gozo eta adeitsuagaz barre eragiten ahalegintzen da, plato batean fabrikaturiko maitasun lehiaketen eredua oinarri hartuz. Emoitzea, ostera, penagarria da: komikotasuna baldresa eta zakarra, txarra benetan. Ikus-entzuleak barre zantzoka paretako erabilitako bitartekoak lar ...

Aste honetako estreinaldia: Ocean’s twelve

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   Zinemea
Aurreko filman egoniko antzezleen artean ondokoak daukaguz oraingoan be: George Clooney, Julia Roberts –azken hau lapurren taldean sartuta, ingeleseko izenburua Eleven (hamaika) horretatik twelve (hamabi) horretara pasetan da–, Matt Damon, Brad Pitt, Casey Affleck (Ben-en anaia), Scott Caan (James Caan-en semea), Don Cheadle, Andy García, Elliot Gould eta Carl Reiner. Horreekaz batera film honetan Catherine Zeta-Jones ederra eta Vincent Cassel frantsesa ikusi ahal izango doguz. Ikusten danez, antzezle bikainen jardunaz gozetako aukerea dago aurtengo gabonetako zine platerik gozo eta erakargarrienetariko ...

Andres Urrutia, euskaltzainburu barria

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   Kulturea
Andres Urrutia, euskaltzainburu barria Andres Urrutia Badiola bilbotarra da, 1954ko abenduaren 21ean jaioa. Batxilergo ikasketak Indautxuko Jesuitetan egin ebazan. Deustuko Unibersidadean Zuzenbide ikasketak amaitu eta 1976an lizentziau zan abokatu-ekonomista sailean. Ondoren, notarioa izateko oposizinoak preparau ebazan eta, gainditu ostean, Ondarroako notarioa izan zan, 1981etik 1994ra arte. 1994tik Bilbon notario dihardu. Bestalde, Deustuko Unibersidadean Zuzenbide Fakultadeko irakasle da. Deustuko Unibersidadean Euskara Juridikoa Mintegia sortu eban, eta, gaur egun, horren eta Zuzenbide Fakultadeko euskara koordinatzailea da. Bestetik, 1984tik 1988ra bitartean, Euskerearen Aholku ...

Igor Elortzaren laugarrena

Bizkaie! 2005-01-07 00:00   Bertsolaritzea
Atzo kantautako bertso batzuk gogoratuko doguz. Zortziko nagusian Elortzak eta Estiballesek batera kantau eben. Bilbotarrak dira biak, Igor oso gustura dago Bilbok azkenaldian hartu dauan etxura aldaketeagaz eta Arkaitzek gurago dau lehengo Bilbo. Elortza: Erreka buelta lehenik barriztu Abandoibarra atzen zure jarrera ulertzea da niretzako Arkaitz gatxen gustokoa dot zelan dabilen gure hiria aldatzen oin zapatilak zikindu barik urten leike paseatzen. Estiballes: Lehen zapatilak zikintzeko zen bidean txakur korotza ta Euskalduna edo Guggenheim, ez al du ematen lotsa? Urte birik ...

Aurten be... Durangora

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   eretxia
Aurten be jente artean mobidu behar izan naz azokan, izerditan iminteraino. Nire gustoko liburu bat topau arte bape interesetan jatazan gaiak baztertu behar izan dodaz. Badakit korrontearen kontra noala nire gustu arraroakaz, baina zertarako sukaldaritzea, sexu ala mendiaren ganeko liburuak gai honeen alderik onena praktikea danean? Ez dot sekula entendiduko. Honeek buelta guztiak ‘nire’ mostradoreak topau arte! Aurten be, jentez ganezka dago azokea eta nire mostradore kuttunetan liburu bat hartzeko bigarren lerrotik luzatu behar dot besoa. Betiko moduan, aurrean daukazun ...

Lanbidez idazle

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Euskerea berbagai
Nik ez daukat akorduan, baina idatzi neban lehenengo gauzea nire izena izan zan. Nire osotasunaren adierazle hieroglifikoaren aurretik irudi kontzeptualak egiten ei nebazan, neuretzako kontzeptu eta helduentzako marrazki ziranak. Atearen markoko zentimetroek gora egin ahala, neuri be ailegau jatan leku guztietan ikusten nebazan zirriborroak ulertzeko momentua. Maratila buru ganean beti be, andereño Belenek irakatsi eustan nire sei hizkien batuketea egiten, emoitza zehatza zein dan oraindino garbi ez izan arren. X, A, B, I, E, R. Hori dana ei nintzan neu ...

Inprimigailuek ixten dabezan oinatzak

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   sarean
Laser teknologiadun inprimigailuek, inprimiduten dabezan orri guztietan, ikusten ez diran markatxu batzuk ixten dabezala jakin dogu. PC World aldizkariak plazaratu dauan artikuluan (www.pcworld.com) agertu da barria. Begi-bistan ikusezinak dira ikurrok, baina, LED argi urdin eta lupa batez ikusteko modukoak ei dira. Baina, zer dira markatxu horreek eta zergaitik dagoz hor? Xerox enpresearen kasuan, papelean egiten diran markatxuak puntu beilegiz egindakoak dira eta inprimagailu bakotxaren serie zenbakia agertzen da kodifikauta. Kodeketa hau paper zatian zehar zentrimetro bakotxean dago eta ...

Gotzon Barandiaran, poetea: ‘Hizkuntzea poemen pintzela da, eta berbak koloreak’

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Kulturea
- Zure poesian hizkuntzagazko ardurea dago. Hizkuntzea forma legez, soinu legez hartu dozu? Hizkuntzea poemen pintzela da, eta berbak koloreak. Zorionez gure hizkuntza txiki baina ez eskas honek hamaikatxu kolore daukaz, eta kolore bakotxak beste hainbeste tonalidade. Niretzat normala da koloreak nahastea, probak egitea gustoko kolorea topau arte. - Tonu aldetik, barriz, holako etsipen ukutu bat igarten jatzu. Ni ez nago bape gustora ezartzen deuskuen bizitzeko ereduagaz. Sistema neoliberal basati honek guk pentsetan doguna baino eragin zuzenagoa dauka eguneroko hartu-emonetan. Sarritan pentsetan ...

Nerea Mujika: alkarlanaren bidea jorratzea da nire asmo nagusienetakoa

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Barriketan

Bizkaieraz, baietz ba! (II)

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Bertsolaritzea
Domekan finala Abenduaren 19a hur dago. Bizkaiko bertsolaritzaren egun handietako baten bezperatan gara. Euskalduna Jauregian da hitzordua. Arratsaldeko bostetatik aurrera, bertsozalez izarretaraino betetako aretoan, zortzi baliente igoko dira oholtzara: Igor Elortza, Etxahun Lekue, Xabier Paia, Unai Iturriaga, Arkaitz Estiballes, Igor Muniategi, Iratxe Ibarra eta Fredi Paia. Txapel bakarra. Zaleon artean zenbat-gura kiniela. Durangarrak osterabe faborito izan arren, oreka handiagoko finala izan leiteke aurtengoa. Larrabetzuko dotorezia, Markinako goxotasuna, Galdakaoko lotsabakokeria, Bermeoko zuzentasuna eta Algortako kasta parea. Durangoko gorentasuna dudatan jartzeko beste ...

The Incredibles

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Zinemea
Disney eta Pixar enpresen arteko alkarlanak film onak sortzen jarraitzen dau animazinoaren munduan: lehenengoak pelikulak banantzen dauz eta bigarrena produkzinoaz arduratzen da gidoi sendoak aukeratuz eta teknologia gero eta hobeto jagonaz. Animazino film honetan ona eta gaiztoa kontrajarten dira, komunidadearen aldeko betebeharrak eta nork bere familia jagoteko ardurea, alkarlana eta indibidualismoa... Pelikula honetan persona bakotxaren izakera bereziaren balioa azpimarratzen da, baina taldeari egiten deutson ekarpenaren barruan sartuz. Bestalde, beste animazino film eta fikzinoko personaia batzuei egiten jakezan keinuak erabiliz eta ...

Benito Lertxundiren lehenengo bederatzi diskoak salgai

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Musikea
1985. urtean, Gaueko ele ixilen baladak lana plazaratu eban Antonio Breschi pianista italiarraren laguntzinoagaz. Mauleko bidean-izatearen mugagabean 1987an plazaratu eban, eta Pazko gaierdi ondua 1989an. Kanta ezagunak eta herrikoiak publikau ebazan lan horretan Lertxundik. 1993. urtean bilduma bikotx bi merkaduratu ebazan, eta 1996an Hitaz oroit lana egin eban. Ahuen sinfonikoa, Euskadiko Orkestra Sinfonikoagaz eta Nere ekialdean be publikau ebazan Lertxundik. Diskoak - 'Ez Dok Amairu' (Herri gogoa, 1971) - 'Orri laño mehe batek' (Artezi, 1974) - '...eta maita herria, üken dezadan plazera' (Artezi ...

Sesamo-teilak

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Jan edanak
Osogaiak:  100 gr. gurin.  100 gr. azukera.  100 gr. arrautza zuringo.  100 gr. urun.  Sesamo-aleak. Zelan egin: Aitatutako ordena berean nahastauko doguz osogaiak, gurina, azukerea, arrautzen zuringoak, uruna eta sesamo-aleak. Hasteko, lapiko baten jarriko dogu gurina, eta espatula bategaz eragingo dogu, ‘pomada’ puntuan jarri arte. Ostean, gurina puntuan daukagula, azukerea ganeratuko deutsagu, astiro-astiro, eta bitartean guk mobiduten segiduko dogu, bolatxurik urten ez dagian. Hurrengo pausua arrautza zuringoa gehitzea da, eta dana batera bota ahal dogu ...

Kromoa: beharrezko mantenugaia

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Jan edanak
Modu orekatuan jan ezkero, behar doguzan kromo, zink eta ganerako mantenugai guztiak hartuko doguz eta osasuntsu egongo gara, baina kontuz ibili mantenugaien osogaiakaz, honeek beti aditu baten kontrolagaz bakarrik hartu beharko litzatekez. Larraitz Artetxe, Dietetika eta nutrizinoan diplomaduna

Upelean hartzitutako ardao zuriak

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Jan edanak
Ardao honeek egiteko, aroma asko emoten daben mahats bariedade osasuntsua erabiliko dogu. Upela Bordele muetakoa izan behar da, hau da, haretxagaz egindakoa eta 225 litro gordetako kapazidadeagaz. Upel honeek tenperatura epelean dagoan gela batean sartuko doguz, hartzidurea hasteko. Beste alde batetik, derrigorrezkoa da upela barria izatea eta erdi txigortuta egotea. Bateren batek upelean hartzitutako txakolina produzidu gura izan ezkero, ze pausu jarraitu behar diran azalduko deutsuet: - Lehenengo eta behin, batutako mahatsa kalidadezko mahatsa izan behar dala aitatu gura deutsuet. Batutako ...

Iñaki Mendizabal: ‘Rio de Janeiron danetarik dago’

Bizkaie! 2004-12-31 00:00   Bidaide
Baina Rio de Janeiro favelak baino askosaz gehiago da. Zer dauka horren uri erakargarria izateko? Hondartzak, uria eta mendia. Rio uri zoragarria da, leku zoragarrian ganera, oihanaren erdian dago eta. Mendiz inguratuta dago eta horrek xarma berezia, berak bakarrik daukana emoten deutso. Hori bai dala ‘botxo’ bat. Riok danetarik eskaintzen deusku, eta Maceiók, barriz, ez. Harea mueta guztietako hondartzak dagoz, Copacabana eta Ipanema berbarako, eta baita uri guztia ikusteko aukerea eskaintzen deutsuen mendi berdeak be. Ezaugarri berezi honeen adibide argienak ...