Itzulpen automatikorako sistemea euskerarako
2005-03-04 00:00 Euskerea berbagai
Itzulpen automatikoa: posible ete da?
Itzulpen perfektua egiten dauen sistemarik ez dago inon, eta sistema bat bera be ez da gai testu literarioak behar dan legez itzultzeko. Itzulpena ez da zientzia zehatza. Itzulpen-prozesuak era automatikoan garatzeko ahaleginek erakutsi dabenez, itzulpenaren automatizazinoa ez da ia inoz erabatekoa izan. Automatizazio-mailearen arabera honako sailkapena egin ohi da:
1) Erabateko itzulpen automatikoa: errealidadea baino, amesa da gaur egun, helburua ez danean edukiaren ideia orokor bat ataratea.
2) Giza laguntzinoagaz egindako ordenadore bidezko itzulpena: lanaren ...
Euskera alkarteetan parte hartzeko kanpainea abiatu dabe hamahiru alkartek
2005-03-04 00:00 Euskerea berbagai
Egitaraua
- Euskal Birusa (Ermua): zezeilaren 12an, mahaitxua jarriko dabe kalean, herritarrei informazinoa emoteko.
- Pilpilean (Soraluze): zezeileko bariku eta zapatu iluntzeetan bazkide egiteko mahaiak jarriko dabez. Barikuetan, ganera, zuzeneko musikea egongo da.
- Dobera (Hernani): Hernaniko historia laburra DVDa erregalauko jako bazkide barri bakotxari. Zezeilaren 15ean, Biteri Kultur Etxean DVDaren proiekzinoa egingo da.
- Zorrizketan (Lezama): zezeilaren 25ean, Mikel Zarateren dokumentala aurkeztuko dabe.
- Iruten (Irun): martian, Irun Iruten alkartearen aurkezpena egingo dabe.
- Noaua! (Usurbil): martiaren 12an, Noaua! aldizkariaren 200. aleko jaiagaz batera, Korrika ...
Gizarte glotokapitalistea
2005-02-25 00:00 Euskerea berbagai
Kontzientziaren kontuak neurea ez dau baretu ba! Neure ustez, gure herriaren geografian kontzientzia&hizkuntza erlazinoa modu asimetrikoan proportzionala da; hau da, zenbat eta hizkuntza gehiago, orduan eta kontzientzia gitxiago eta alderantziz. Errealidade ugari daukadaz neure alde; Quebecen frantsesez berba egiteko eskubidea lortu zan egunean kontzientzia hilten hasi zan. Jentea erraz konformetan da. Bestalde, Euskal Herriko fenomeno soziologikoetako bat be bada hizkuntza bako kontzientziadun biztanleriarena, euskeraz jakin ez eta euskerearen alde egiten dauana, guztiz ilogikoa emonagaitik. Kontzientziaz ganera, baliabideak emon behar jakuz gazteoi. Garatek berak dino euskerea ...
1go sgpt 2deo jkoa euskrz
2005-02-18 00:00 Euskerea berbagaiAsmoa, ona, baina ez osoa. Gatxerdi. Mamutxak ez dira hil behar, erretratuan atara baino; kanpaldian joan dan ume jator, wapo eta ausartak ez dau hegaz egiten; eta seguruenik, mamutxak lazudun izaki arrosa maitagarriak izango dira (azken hau “marketing” hutsa dala esan daiteke, horreri erantzun gura deutsonak jokoa amaitu beharko daualako). Aurkezpenean holan esan eben:
“Gazteei zuzenduta dago, beraz, ez dago indarkeriarik. Zailtasuna jokalariaren abilezian eta personaia bakotxak emondako informazinoa ulertzean datza. Horregaitik oso egokia da euskerea ikasteko”.
Horra euskerearen akats ...
Jalgi hadi mundura
2005-02-11 00:00 Euskerea berbagai
Horretarako, jarduera asko antolatu dabez. Urtarrilaren 26an hasiko da dana, goizeko hamaiketan: Eskualdunak alkarteak 20 panel preparau dauz Euskal Herriko gai garrantzitsuenen azalpen ugarigaz. Kirola, jantzea, sukaldaritzea... Horrezaz aparte, ikus-entzunezko bideo eta DVDak ikusgai egongo dira egun osoan zehar. Ostean, hiru eta erdietarako mahainguru bat antolatu dabe: Louis Jolicoeur Laval Unibersidadeko Dekanordea mahaiburu dala, hizlariek euren arloko gorabeheren barri emongo dabe. Jocelyne Verret andereak, Eskualdunak alkarteko kideak, Euskal Herriko Hizkuntza Politikearen ganean egingo dau berba. Lise Bastien andereak, Wendake alkartearen ...
Gidoiaren marra gainditzen
2005-02-04 00:00 Euskerea berbagai
Eta berba egitea gatxa bada, zer esanik ez idaztea. Danak aitatzea erraza be ez danez, gidoiaren erabilereari begituko deutsagu. Ideia Luistxo Fernandezen webgunetik atara dot (http://www.eibar.org/blogak/luistxo): blog berbea. Zelan deitzen jako blog bat egiten dauanari? Eta zelan idazten da? Holan planteetan dau berak auzia:
“blog-gintza eta blog-gile aipatu izan dodaz hortik,
eta ez dakit blog-gin egin beharko ote geunkeen...
Eta idazkera ere g+g horretan nola moldatu?
blogintza, bloggintza, blog-gintza?”
Eta egia esateko, gure hizkuntzeak ...
Bizitzeagaz olgetan
2005-01-28 00:00 Euskerea berbagai
Tolerantzia eza, erradikalismoa edo inposizinoa izango da, baina euskerea jakin egin beharko litzateke Euskal Herrian bizitzeko. Ikasi, jakin eta erabili. Xakean legez: jokoan ibilteko, beharrezkoa da lehenago jokoaren arauak zein diran jakitea eta pieza bakotxak zein mobimentu egin leiken ezagutzea. Eta xake tableroan ezin da partxisean ibili. Partxisak beraren tableroa dauka eta ezin da partxisean eta xakean jardun aldi berean. Holan ba, neure metaforeari segiduz, euskaldunok egin daigun ‘xake mate’ eta besteak dedikau daitezala partxisera!
Baina ez, herrien asoziazino librea ...
Berbea eta Haragia zimentarri
2005-01-21 00:00 Euskerea berbagai
Edozelan be, herritarren gogoei ezin jake langarik jarri eta urteen joan-etorrian, inoz baino biziago dago, konpontzeko dago Espainia eta Frantzia lako Estaduak zer diran, nazinoen nazino, nazinoak, ... edo zer. Europako Batasunak Estaduen eskuduntza gero eta gehiago eskuratzeak be gertakari hori lagundu dau. Bada, ahuldu diran hageak barriro eregi guran, hizkuntza eta kultura bakarraren aldeko berbak entzun ohi dira, baina, ez gagoz XIX. ez eta XX. mendeetan. Izan be, holako hizkuntzak hiztun gehiago izatea, ustez kultur tradizino oparoagoa izatea ez dira ...
Mingainen buru
2005-01-14 00:00 Euskerea berbagai
Resurreccion Maria Azkue Aberasturi euskal idazle, hizkuntzalari eta folklore-ikertzaile bizkaitarra (Lekeitio, 1864 - Bilbo, 1951) izan zan Euskaltzaindiaren lehen burua. Euskaltzaindia sortu zanetik Azkue euskaltzain osoa eta lehendakaria izan zan. 'Real Academia de la Lengua Española'-ko kide izentau eben euskeraren ordezkari legez 1927an. Beraren lanen artean, 'Diccionario Vasco-Español-Francés' (1905) dalakoaren bi liburukiak dagoz; euskal aurrizki eta atzizkiak eta euskeraren kategoria gramatikalak batzen dauzan 'Morfología Vasca' (1923) eta beste hainbat lan be.
Inazio Maria Etxaide Euskal idazle eta injineru gipuzkoarra (Donostia ...
2050. urterako euskerea normalizaturik ete?
2005-01-07 00:00 Euskerea berbagai
Herritarrak euskerearen aldeko jarrerea erakutsi ohi dabe, baina, harago joanda, aldeko eretxia agertzeaz gan, euskereak aurrera egin daian zer egiteko prestutasuna dabe/dogu? Izan be, euskerearen aldeko agertzen dan eta euskerarik ez dakian heldu batek bere bizitzaren urte bi eta erdi euskereari eskainiko ete deutsoz? Egunero-egunero, hilez hilez (udako sasoia be bai), huts egin barik, euskaltegi baten, ordu bi euskerea ikasteari eskainiz. Gure bizitza arruntean zertan emoten dogu horrenbeste denpora? Edota, gazteleraz zerbitzuak eskaintzen dituan enpresa edo gizabanako euskaltzale hori ...
Lanbidez idazle
2004-12-31 00:00 Euskerea berbagai
Nik ez daukat akorduan, baina idatzi neban lehenengo gauzea nire izena izan zan. Nire osotasunaren adierazle hieroglifikoaren aurretik irudi kontzeptualak egiten ei nebazan, neuretzako kontzeptu eta helduentzako marrazki ziranak. Atearen markoko zentimetroek gora egin ahala, neuri be ailegau jatan leku guztietan ikusten nebazan zirriborroak ulertzeko momentua. Maratila buru ganean beti be, andereño Belenek irakatsi eustan nire sei hizkien batuketea egiten, emoitza zehatza zein dan oraindino garbi ez izan arren. X, A, B, I, E, R. Hori dana ei nintzan neu ...
Traineruaren uberea
2004-12-24 00:00 Euskerea berbagai
Aitatutakoaz ganera, eskolako gelatik kanpoko ganerako eremuetan eragitea eta euskerearen erabilereari begira jartea be garrantzi handikoa da. Horretarako, hainbat gauza daukaguz egiteko, berbarako euskerearen erabilerea zertan dan aztertu, preminak eta lehentasunak zerrendatu, horreek kontuan hartuta epe labur eta ertainerako helburu orokorrak eta zehatzak finkatu, honeetara ailegetako denpora baten garatuko diran eta itolarria eragingo ez daben planifikazino zehatzak abian jarri eta egitasmo honeen ebaluazinoa lotu barik burutu. Inoren zain egon barik, hezkuntza munduan gauzak hobeto egin geinkez, duda barik... baina, euskerearen ...
Letrak saritzen
2004-12-17 00:00 Euskerea berbagai
Mezea, inoz baino egokiago esanda, Martin Ugalde idazle eta kazetaria gogoratu eta omenduz hasi zan. Harek be jaso eban 1990 urtean Euskadi Literatur Saria Itzulera baten historia lanagaitik, baita mereziduta Euskaldun Unibertsala saria be.
Mikroa makurtu behar izan eban hurrengo hizlariak. ‘Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak urtero antolatzen dau sariketea, literatur esparru guztiak bultzatu eta zabaltzeko helburuagaz. Ganera, lehiaketa honen bitartez euskal literaturea indartu eta idazleen lana be balorau gura dau’. Grosso modo, holako zer edo zer esan eban Mirenek, aitamenak ...
Ikasleen euskerearen jakite-mailea egiaztatzeko azterketeaz
2004-12-10 00:00 Euskerea berbagai
Hizkuntzei jagokenez, helburuak zehaztu behar dira lehenengo eta gero, helburu horreetara heldu ahal izateko moduko erabagiak dira –antolamenduari buruzkoak, prestakuntza mailakoak, argitara emon beharreko materialen ganekoak...– hartu eta martxan jarri behar diranak. Gehiago esatearren, euskerazko irakaskuntzea bultzatu gura dogunean, holako edo bestelako jakintza-arloetan aurrera egitea posible ete da euskeraz gitxieneko gauzak egiten ez dakiguzala kontuan hartuta? Hau da, ba ete dago euskerea eta beraren bitartez jorratzen doguzanak bereizteko modurik? Eta, azterketa horren kontuak euskerearen eta euskerazko irakaskuntzearen alde jokatuko ete ...
Hizkuntzak aztertzeko Europako alkarteagaz batzartu da Euskaltzaindia
2004-12-03 00:00 Euskerea berbagai
Gaur egun, Europako 24 hizkuntza dagoz ordezkatuta ALTEn: euskerea, bulgariera, katalana, daniera, nederlandera, ingelesa, estoniera, finlandiera, frantsesa, alemana, greziera, hungariera, italiera, letoniera, lituaniera, luxenburgera, norvegiera, poloniera, portugesa, errusiera, esloveniera, gaztelania, suediera eta galesa. Hizkuntza horreen guztien ordezkariak -ehun bat persona izan ziran Euskaltzaindian- hartu ebazan pasa dan astean Andres Urrutia euskaltzainak. Bertan Akademiaren sormen, bilakaera eta zereginak azaldu eutsiezan. Horrezaz gan, Euskaltzaindiaren webgunea be erakutsi eutsen. Webgune horren barruan, instituzinoaren inguruko informazino zabala eskaintzen da, baita Euskaltzaindiaren Arauak, Hiztegi Batua ...
Euskerea eta justizia
2004-12-03 00:00 Euskerea berbagai
Jaime Oraák (Deustuko Unibertsitatea) eta Idoia Zenarrutzabeitiak (Eusko Jaurlaritza) Kode zibila eta aurkezpen ofizialak parajetuko deuskuez. Azkenik Cesar Gallastegik (Deustuko Unibersidadea, Zuzenbide Fakultatea), Gotzon Loberak (Bizkaiko Foru Aldundia) eta Adolfo Arejitak (Deustuko Unibersidadea, Euskal Filologia) hizkuntzalaritza eta historia izango dabez berbagai nagusi.
Jardunaldien bigarren egunari hasikerea emoteko arduraduna Andres Urrutia (notarioa, Deustuko Unibersidadeko Zuzenbide Fakultatea) jauna izango da, euskerearen erabilerea eta zuzenbidea buztartzen dauazan euskaltzain eta irakaslea. Ondoren, Eneko Oregik (HAEE-IZO) eta Esther Urrutiak (Deustuko Unibersiaea, Zuzenbide Fakultatea) ordezkatzen dabezan ...
Espainian euskerearen, galegoaren eta katalanaren ofizialtasuna lortzeko: GALEUSCA
2004-11-26 00:00 Euskerea berbagai
Europan ofizialtasuna eskuratu ahal izateko, euskerea, galegoa eta katalana Espainiako Estaduko hizkuntza bilakatzea nahikoa litzateke. Prozesu hori burutzeko sozialistek Europako instituzinoen aurrean erakutsitako jarrera erabili ahal izango geunke. Ze, Europan egin leitekena, zergaitik ezin leiteke egin Espainian? Ondorioak, katean, askotarikoak izango litzatekez:
1. Estaduaren baitako administrazino eta eskumenetan eragina izango leuke.
2. Nafarroan, eremuen baitako hizkuntza politikea gainditzeko euskarri legala eskainiko leuke.
3. Hizkuntza horreek ofizialkide diran eremuetan hizkuntza politikea are eragingarriagoak egin ahal izateko egungo trabak gainditzea ekarriko leuke ...
Deunoro jaia
2004-11-19 00:00 Euskerea berbagai
Ados. Orduan, zer egiten eben orduko euskaldunek Santu guztien egunaren bezpera gauean? Edo, hobeto esanda, ospatzen ete eben? Zeltiarren urtea urriaren 31 aldera akabetan zan sasoi haretan, udabarri eta udarako giroak iges egin eta udagoien eta neguko hotza etorrelako. Gau honetan, beraz, gabon zahar gaua izaten zan eurentzat. Hurrengo eguna “Samhaim” (sow-en) deitzen eben, eguberri. Egungo tradizinoa ulertzeko, ostera, beste bi ohituren hondar aleak falta jakuz: erromatarren Pomona eguna eta XIX. gizalditik aurrerako kristinautasunaren egutegiko zemendiaren 2a edo Santu guztien ...
Kantidadea eta kalidadea
2004-11-12 00:00 Euskerea berbagai
Zenbat eta gehiago ikasi (ikastolan, liburuak edo aldizkariak irakurriz, musikea entzunez edo telebista ikusiz, etab.) eta zenbat eta gehiago erabili (gelaz kanpoko jardueretan, familian, ikaskideakaz, lagunakaz, zerbitzuetan, etab.), hainbat eta euskera hobea egingo da. Kantidaderik barik ez dago hizkuntz kalidaderik. Berbaldunak eta erabilerea behar dira kalidadean aurrera egiteko. Halan da ze, gazteak euskerearen ezagupen maila sakona eta zabala behar dau hizkuntzea modu on, artez eta egokian erabili ahal izateko: euskera batua jakin behar dau; bere herrian egiten dena; errepertorioak ezagutu ...
Lizundia Jaunari, adeitasun osoz
2004-11-05 00:00 Euskerea berbagai
Lizundia Jauna, barriro dinotsut, artikuluro zeure testuan ageri dan besteko mina eragiten dodala jakingo baneu, hauxe izango zan idatziko neukeen azkeneko artikulua. Euskereak batzen gaitu zu eta ni, eta pentsau daigun eztabaida hau berau positiboa izan dala biontzat. Ez dot euki zu aurrez aurre ezagutzeko plazerra, baina espero dot hori jazoten dan egunean laguntasun osoz emotea bostekoa. Neuk behintzat holan egingo dot. Euskal herritarrak holakoak gara, ezta?
Xabier Paia
Nabarmenak
Sinatu edozer egin leiteke, baina neurriak... Prentsaburu erdalduna izentau barri dabe. País!
»» San Mamesen be 'Lehenengo berbea ...