Euskerazko eta nepalerazko eskubideen aldarrikapenak Ama Dablam-en
2004-04-23 00:00 Euskaldunak munduan
Ama Dablam sherpen sinboloa dala esan geinke. Andrazko baten lepoaren irudia daukan mendia (izenaren beraren itzulpena ‘Amaren Lepoa’ da) sakratua da eurentzat. Everest, Cho Oyu, Lhotse eta Makalu zortzimilakoak daukaz inguruan eta ederra dan arren, mendizaleen esanetan gatxa be bada. Ganera, oraingoan tontorrera ailegetako bide gatxenetik joko dabe, hego-mendebaldeko bidetik hain zuzen be. Bide horretatik 1953. urtean espedizino britainiar bat saiatu zan, baina ez eben lortu eta 5.700 metrora ailegau ostean bueltea emon eta etxera etorri ziran. 1961ean talde ...
‘Grand Slam’ lortzekotan
2004-04-23 00:00 Euskaldunak munduan
Egindako guztia gitxi ez bada be, gehiago gura dau orain 43 Bilboko Otxarkoaga auzoan jaio eta Iruñean bizi dan gizonak. Hiru seme-alaba daukaz, 24, 22 eta 15 urtekoak. Honeek hazita egon arte aita ez da mendirik mendi hasi, baina 1998an lehenengo gailurrera igo zanean, ikuspegi desbardina begitandu jakon. Gitxika baina lotu barik kontinente guztietan bidaiatzen hasi zan. Espedizinoak karuak dirala autortzen dau, baina erakunde publiko zein pribatuen diru laguntzinoagaz eta etxean dagoanean egiten dauazan lanetako soldateagaz ‘kapritxoak’ pagetako beste eukiten ...
Bolivia (V): Uyuniko Gatzagearen inguruak
2004-04-16 00:00 Euskaldunak munduan
Hurrengo goizean goizetik izartu gara: lau ta erdietan. Ingelesak termometroa atara dau kotxeko bentanatik: hamar gradu zero azpitik! Hotzaren hotzagaz ezin izan dau euki denpora gehiago kanpoan benetan zenbat gradu dagozan jakiteko. Gorputza gogortuta daukagu, baina geiserrak ikusteko altzau egin gara. Ia bost mila metrotan dagozan putzu handiak dira eta irakiten dagoz, berrehun gradu baino gehiagotan. Ataraten daben lurruna lainoa baino zarratuagoa da, eta hara jausi ezkero, bero-bero egoteko aukerea eukiko dozu, baina gero ezin izango deutsazu inori kontau!
Kotxean ...
'Euskal Herritar Unibersala' Saria
2004-04-09 00:00 Euskaldunak munduan
Holan ba, laster jakingo dogu euskaldunon artean nor dan ‘euskaldun unibersala’. Izan be, antza danez, gaur egun edozein arlotan nabarmentzeko eta oparotasun hori jenteak balorau dagian etxetik urrun bizi eta lan egin behar da. Amumaren baserriko beheko-suaren berotasunak aurpegia gorri-gorri ipintea gustetan jakunok, barriz, gatx eukiko dogu erroetatik urrun denpora luzez bizirautea. Baina horregaitik bakarrik ez dogu balorazinorik merezi? Egia da ‘bertoko’ hainbat sari egon badagozala, baina ‘unibertsal’ horrek danen artean garrantzia gehien daukala emoten dau. Zeozelan esatearren, sari horrek ...
Euskal enpresak Hannoverko (Alemania) CeBIT 2004 Azokan
2004-04-09 00:00 Euskaldunak munduan
Merkataritza-misinoan egongo diran enpresen helburuen artean informazinoaren eta komunikazinoaren teknologiekin lotutako barrikuntzen ezagutzea, operazino bateratuak egin ahal izateko beste herrialde batzuetako enpresen identifikazinoa eta bezeroak eta hornitzaileak topetea dagoz.
CeBIT Azokea Hannover uri alemaniarrean ospatzen da urtero eta informazinoaren teknologien ekipo eta sistemetara, telekomunikazino eta sareetara zuzenduta dago, besteak beste. Aurtengo barrikuntzen artean ETE foroa eta IKT eremuko praktika onenen ganeko urtekaria dagoz.
Edizino honetan apustu handia egin da komunikazinoen sareen inguruan. Holan ba, 6.600 erakusletik gora eta 700 ...
Bolivia (IV): Uyuniko Gatzagea
2004-04-02 00:00 Euskaldunak munduan
Gatzez egindako hotel bat be bisitau dogu. Hormak, oheak, jesarlekuak, mahaiak, behe-gana..., dana gatzez egindakoa da. Han lo egitea ez da biguna izango, baina ziur esperientzia berezia dala. Horren ostean, Arrantzalearen Islara joan gara. Esnezko itsasoaren erdian dagoan isla bat da. Kaktusez beterik dago eta ganera batzuk sano zaharrak dira. Eureratiko batek hamabi mila urte ei daukaz. Urtero zentimetro bat hazten da eta 12 metro daukaz. Bestalde, lekuari Arrantzalearen Islea esaten deutsie, isleak, antza, arrain etxurea daukalako. Han jan dogu ...
Euskal enpresak mundura
2004-03-26 00:00 Euskaldunak munduan
Dudarik ez dago hain enpresa garrantzitsu batek Zamudion egoitzea eukiteak zelako garrantzia gehitzen deutson bertako Parke Teknologikoari. Baina ESI-gaz batera badagoz beste hainbat enpresa ospetsu be, bertokoak zein nazinoartekoak. Besteak beste, BBK eta SARENET topau geinkez, baita Euskaltel S.A. be. Beharbada guretzat hain ezagunak ez diranen artean ROBOTIKER eta OWASYS topau geinkez.
Honen guztiaren haritik, Zineti enpresearen adibidea be komentau geinke. Izan be, enpresa bizkaitarrak Suediako AB Herman Gotthadt-en atal nautikoagaz banaketarako kontratu esklusiboa sinatu dau. Hemetik aurrera, Loiun ...
Bolivia (III): 'Kokea ikur edo sinbolo nagusia da'
2004-03-19 00:00 Euskaldunak munduan
Eguneroko bizimoduan be sano inportantea da. Han kafea hartzen dan moduan, hemen, bazkaldu ostean, kokea mastiketan da. Eraginak honeek dira: ahoan anestesia modukoa, alaitasuna, adimena zabaltzen danaren eta gorputzak indar gehiago daukanaren sensazinoa eta abar. Mastiketako orriari zanak kendu behar jakoz, gero ahoan sartu eta haginka egiteko. Apur bat baino ez dogu mastikauko; gero, bertan itxi behar da eta txistuagaz nahasten danean, urak urtengo dau. Hamar-hamabost minutuko eragina dauka; ostean, orri gehiago sartu behar dira.
Kokea mastiketea kaltegarria baino gehiago ...
Beste Euskal Etxe bat New York-en
2004-03-12 00:00 Euskaldunak munduan
Emilia Doyaga izan zan ekimenaren bultzatzaile nagusia. Harro dago New York-eko lehenengo euskal etxearen sortzaileetariko bat izateaz (Brooklyn) eta orain beste bat martxan ipinteko erronkeagaz gogor dabil, Manhattanen hain zuzen be. New York-eko Unibersidadeko irakaslea izandakoa da eta St. John´s Unibersidadean be eskolak emon ditu, beste leku askoren artean. Berak dinoanez, asko dira bertan bizi diran euskaldunak. Halan da be, uriburu honetan dagoan bizimodua (askotan gogorra) dala ta, jente askok inguruko auzoetara edo uri txikietara egin dau alde, lasaitasun ...
Cenarrusa Center for Basque Studies
2004-02-28 00:00 Euskaldunak munduan
Honen harira, Pete Cenarrusaren proiektu barria aitatu behar dogu. Bera jaiotzaz amerikarra da, baina gurasoak euskaldunak dira eta bizitza guztian euki dau gure herriagaz lotura zuzena. Lehenago be esan dogun moduan, Idahoko Memoriala aurrera ataraten lagundu ebanetariko bat da Cenarrusa. Horrezaz gan, Euskal Herriko historia, hizkuntzea, kulturea, izakerea eta jatorria ondo ezagutzen dauz. Ezaugarri horreen artean, euskereagaz ardura berezia dauka, eta beronen biziraupena derrigorrezkotzat joten dau. Holan ba, Cenarrusa Center for Basque Studies zentroak Boiseko eta beste leku batzuetako unibersidadeakaz ...
La Paz, Bolivia (II)
2004-02-28 00:00 Euskaldunak munduanLa Pazetik paraje Tiwanako gizartearen etxeen hondarrak dagoz. Hara joateko esan deuskue furgonetatxu bat hartu behar dogula. Bolivian eta Perun distantzia laburreko bidaiak furgonetan egiten dira, bai herri barruan bai herrien artean. Furgonetan sartu gara, eta itxaroten egon gara jente gehiago sartzeko. Furgonetea bete arte-edo, tiketa saltzen dauanak bentanatik kanpora garrasi egiten dau: “Tiwanako, Tiwanako, Tiwanako....”; arin eta doinu bereziagaz, batzuetan gatxa izaten da jakitea zer dinoan. Furgonetako aulkien erdia beteta egon danean, La Pazetik urtetan hasi gara: “Tiwanako ...
Jon Cortina jesuitea informazino bila Euskadin
2004-02-16 00:00 Euskaldunak munduan
Laurogehigarren hamarkadan, adopzinoan emondako ume horreen (gaur egun ez dira umeak jakina) arrastoak Europako eta Amerikako herrialde desbaerdinetan topau dabez, berbarako, Holandan, Frantzian, Guatemalan eta AEBetan. Egoerearen larritasunagaz jaubetuta, Cortinak bilaketeari ekitea erabagi eban, eta horrezaz ganera, El Salvadorreko gobernua Hego Amerikako Giza Eskubideen Auzitegira eroan dau.
Beste alde batetik, gaur egun, teknologia barriek arazo honetan eskaini leikien laguntzinoa aprobetxau gura izan dau Jon Cortinak. Hori dala ta, laster Sarean egongo dan web gunerako informazino bila etorri da Euskadira.
Atxapunte
Bolivia (I): Titikaka Lakua
2004-02-01 00:00 Euskaldunak munduan
Hurrengo egunean, ugarteari bueltea emoten joan gara, eta egun osoa emon dogu horretan. Ibilaldia polita da: lakua ikusten dogu, Peru, Bolivia, lakuan agertzen diran ugartetxuak…; hiru orduko paseoaren ostean bidean gizon bat ikusi dogu. Ugarteko museoa jagoten dauana da. Ugartearen alde honetan zabaldurik dagozan aztarna guztieri ‘museo’ esaten deutsie. Tiwanakoen eta inken sasoiko aztarnak dagoz, sasoi batean egon ziran leku berean. Gizonagaz berbaz egon gara eta euren historia kontau deusku. Orduan jaubetu naz zein desbardina dan bizitzearen ganean daukien ikuspegia ...
Pitxurritu, Sevillako Euskal Etxe barria
2004-02-01 00:00 Euskaldunak munduan
Hori guztia aurrera atara ahal izateko turismo bulego legez erabili daiteken lokal baten bila dabilz eta Eusko Jaurlaritzako Turismo Sailagaz be hartu-emonetan dagoz daborduko.
Azken buruan, Pitxurritu, Sevillako Euskal Etxearen ganeko informazino gehiago behar izan ezkero, idatzi zure mezua eta ondoko helbidera bialdu: euskaletxeasevilla@VLPCSCA.COM
Bizkaie!
Peru (IV): Machu Pichu
2004-01-15 00:00 Euskaldunak munduan
Herria atzean itxi eta ondoko mendirantz joan gara Wayna Picchu, mendi barria esan gura dauan horretarantz. Torre baten moduan agiri da gure aurrean, eta erakargarria da, benetan. Oraindino goizeko zazpiak baino ez dira, jente gitxi dago eta aukera parebakoa da ha dana lasaitasunean gozetako. Hasikerea ez da izan gatxa, baina gora joan ahala, arnasea hartzeko geldialditxuak egin behar doguz. Azkenengo zatiak horma bat emoten dau, eta eskuak be erabili behar dira igoteko. Esperientzia polita, baina apur bat beldurgarria be bada ...
Karibetik Kantaurira
2003-12-31 00:00 Euskaldunak munduan
Hona hemen, Joakin Arregiren bertsoetako batzuk:
Euskal Herriko txoko polit bat
Dugu Zizurkil bailara,
Han sortu nintzen ta egun batez
Etorri Venezuelara,
Geroztik hemen moldatu behar
Bizitza ahal dan erara.
Maitatzen ditut hemengo xarmak
Ta maitatzen dut euskara,
Bat ez dut inoiz ere ahaztuko
Ta bestea ezin laga.
Urte Zahar ta Urte Barri (Caracas, 2002ko urtarrilak 1)
1
Urte zahar ta urte barri
lelo berdina urtero
denok egin nahi gaituzte
iragarkien bezero
arrakastaren atzetik
horren beharrean edo
lokarri horri tiraka ...
Peru (III): Cusco, munduaren zila
2003-12-31 00:00 Euskaldunak munduanHerriko merkatua bizi-bizia da eta danetarik topau daiteke. Azokan ortuariak eta frutak saltzeaz ganera, liburuak, sendabelarrak, arropak, eta etxean behar dan guztia saltzen dabe. Askok betiko janzkerea darabile, andreek, batez be. Alkondarea eta jersea. Behe aldean, hiru gona, bata bestearen ganean, eta hiru-lau bolantekaz apainduta; hotz egiten dauanean, manta bat lepotik jarrita eta aurrean lotuta. Sonbrerua ia mundu guztiak erabilten dau: pamela antzekoa zein bonbin erakoa. Ulea trentza bigaz lotuta eta zaharrek be ule luze-luzea daroe. Ume txikiak daukiezanek atzean ...
Peru (II): Andeetako jaunak
2003-12-15 00:00 Euskaldunak munduanKolkako arroila
Arequipatik paraje Kolkako arroila dago. Koloradokoak baino sakonera handiagoa dauka. Benetan ikusgarria da. Kondorrak bizi dira han. Eta gogotsu urten dogu goizeko ordu batetan autobusa hartu eta arroilara joateko. Harrizko bideetatik joan gara. Autobuseko atzeko ardatzaren ganean joan gara eta saltoka, gora eta behera eroan gaitue. Zuloak eta harriak gurpilen azpira sartu dira, eten barik. Ezin barreari eutsi ibili gara. Zazpietarako KolKara ailegau gara: Kondorraren kurutzera. Ez gara izan bakarrak, autobus bi badagoz han, eta laster autobusez eta ...
Peru: irribarrea eta negarra
2003-12-01 00:00 Euskaldunak munduanAmazonas
Autobusa hartu dogu Amazonasera joateko: hogeita lau orduko jesarraldia, baina ailegau arte bentanaren bestaldetik agerten jatzuna gozeteaz ganera, badago zer eginik: bideoak ikusi, bingoan jokatu eta eskaintzen daben afaria eta bazkaria jan. Ez da gitxi. Goizean autobusak geldialditxua egin dau armozua jateko: arroza eta okelea, gogorregia ohituta ez dagoan batentzat. Frutea jan dogu.
Limatik Amazonasera bidean asko aldatzen da paisajea. Limako inguruak siku-sikuak dira, ez dago ia berderik. Dana da harria, harea eta arbola solteren bat. Iparraldera zoazela, berdea ...
Dave Bieter Boiseko Alkate
2003-11-15 00:00 Euskaldunak munduan
Gogoratuko dozuen legez, igaz Dave Bieterren ekinbidez eta Pete Cenarruza orduko Estadu Idazkariaren babesagaz, Idahoko Kongresuak Euskal Herriaren autodeterminazioaren alde onartutako Joint Memorialak sekulako zaparradea eragin eban. Euskal Herriak konponbidea behar dauela jakinik eta zeozelako ekarpena egin gurean, hiru puntuz osotutako idatzia aurkeztu eben: indarkeria adierazpide guztiak geldiazotea, bake prozesua abiarazotea eta euskaldunek autodeterminazinorako daben eskubidearen aldeko aldarria egitea.
Bizkaie!
Nabarmenak
