Phyllosera

Bizkaie! 2004-09-17 00:00   Jan edanak
Jules Planchon zientzilari frantsesak ipini eutson Philloxera izena parasito honeri. XIX. mendearen amaieraraino Europa osoan zabaldu zan, arin ganera, eta gaur egun mahastiak landatzen diran herrialde ia danatan dago. Salbuespena Txilen topau geinke, bertako lurraldean orain arte ez da inoiz filoxera kasurik emon eta. Filoxerak mahastien sustraiak kaltetzen ditu, sikatu egiten ditu. Begetazinoa makaldu egiten da eta hostoek kolorea galtzen dabe. Mahastiak, orduan, ezin ditu behar dituan substantzia nutritiboak hartu eta normalean gaixotu eta handik bi edo hiru urtera hil ...

Umeek frutea eta barazkiak jateko ideiak

Bizkaie! 2004-09-17 00:00   Jan edanak
Barazkiak preparetako modu bereziak ·Barazki pureak patata nahikotxo eta barazki gitxitxuagogaz preparau leitikez, apurka-apurka ahosabaia barazkiaren gusto barrira ohitzen joateko. Arrozak be barazki batzuen gustoa suabetu egiten dau. ·Purearen gainean, zanoria apur bat birrindu geinke. Kolore apur bat emoten deutso platerari, umeak zatitxuakaz jolastu leike eta zanoriaren gustoa nahikoa dultzea danez, barazki gordinak jateko ohiturea hartuko dau geldiro-geldiro. ·Tomatea egosi eta purea egin ostean, pasadorea erabili haziak desagertarazoteko, izan be, ume askori jatekoetan “gauzak” topetea ez jake gustetan. Kipulea oriotan ...

Lebatz buztana, kipula, porrua eta azanorioagaz

Bizkaie! 2004-09-17 00:00   Jan edanak
Zelan egin: Lehenengo eta behin lebatz bustanetako baten hazurrakaz saldea egiten jarriko dogu. Horretarako, kazola batean hazurrak uragaz tapauta jarri eta gatz eta orio apur bategaz irakiten jarriko dogu 45 minutuz; ondoren, koladoretik pasau. Bien bitartean, barazkiak preparauko doguz, banan-banan juliana eran ebagi ondore, minutu erdiz egosi. Gauzak holan, osogai guztiak prest daukaguzanean, lebatza preparetan joango gara. Zartagin batean oliba-orioa eta txiki-txiki egindako berakatza jarriko dogu. Lebatza, barriz, urunetan tapauko dugu berakatza sueztitzen dan bitartean. Berakatzak kolorea hartu aurretik, lebatza ...

Krisia Frantzian

Bizkaie! 2004-09-10 00:00   Jan edanak
Ardaogintzeak garrantzia handia dauka Frantzian, izan be, 300.000 personak egiten dabe lan sektore honetan. Pasadan urtean Frantziako upategiek 5.700 miloi euro mogidu ebiezan. Adituen arabera, esportazinoen beherakadeak (guztiaren % 25a) da krisiaren arrazoi nagusia. Kontuan hartu behar dogu ardaogintzan ‘mundu barria’ deitutako ardaoek (Txile, Australia edo Argentina berbarako) indar handiagaz sartu dirala, kalidade eta prezio oso onean ganera. Esportatzaile frantziarrei gero eta gatxagoa egiten jake euren ardaoak kanpora ataratea. Enpresa multinazionalek publizidadean eta marketinean diru asko gastetan dabe eta ...

Ustezko bateraezintasun batzuk (II)

Bizkaie! 2004-09-10 00:00   Jan edanak
Almidoi-proteina bateraezintasuna Bateraezintasun honen defendatzaileek dinoe proteinea giro azido baten asimiletan dauala gure gorputzak eta almidoia giro basiko baten. Baina gure digestinoaren fisiologia segidu ezkero, liseri aparatu osoan bai proteinak eta bai almidoiak, lehenengo azidotasuna eta gero giro basikoa, hau da, ez azidoa asimilau behar dabezala jakin badakigu; proteinen eta almidoiaren digestinoa heste mehean amaitzen da, pankresak isuritako zukuaren eraginaren ondorioz. Eta hau da gure gorputzearen funtzionamenturako modu naturala; holan ba, ez daukagu arau hau beteteko ezelako arrazoirik. Arau hau ...

Hegaluze kopea tomate zopeagaz

Bizkaie! 2004-09-10 00:00   Jan edanak
Hegaluze kopea tomate zopeagaz Osogaiak(lau lagunentzat) - Hegaluze marinatu erara: * 200 gr. hegaluze (garbi) * Laranja baten ura * Piperrauts baltza * Gatza * Oliba-orioa - Tomate zopea: * 4 tomate heldu * Berakatz ale bat * Litro erdi ur * Gatza * Ozpina * Oliba-orioa *150 gr. ogi ziku (maminik barik) Zelan egin: Hegaluzea egiteko: kutxilo zorrotz bategaz, hegaluzea zati txikietan ebagiko dogu, arto ale baten tamainuko zatietan, eta ontzi baten sartuko dogu. Bertara ganeratuko deutsaguz laranja-ura, piperrauts baltza, gatza eta oliba-orioa. Gero, hozkailuan gordeko dogu. Tomate zopea egiteko: garbitu ...

Hegaluze kopea tomate zopeagaz

Bizkaie! 2004-09-03 00:00   Jan edanak
Hegaluze kopea tomate zopeagaz Osogaiak(lau lagunentzat) - Hegaluze marinatu erara: * 200 gr. hegaluze (garbi) * Laranja baten ura * Piperrauts baltza * Gatza * Oliba-orioa - Tomate zopea: * 4 tomate heldu * Berakatz ale bat * Litro erdi ur * Gatza * Ozpina * Oliba-orioa *150 gr. ogi ziku (maminik barik) Zelan egin: Hegaluzea egiteko: kutxilo zorrotz bategaz, hegaluzea zati txikietan ebagiko dogu, arto ale baten tamainuko zatietan, eta ontzi baten sartuko dogu. Bertara ganeratuko deutsaguz laranja-ura, piperrauts baltza, gatza eta oliba-orioa. Gero, hozkailuan gordeko dogu. Tomate zopea egiteko: garbitu ...

Krisia Frantzian

Bizkaie! 2004-09-03 00:00   Jan edanak
Ardaogintzeak garrantzia handia dauka Frantzian, izan be, 300.000 personak egiten dabe lan sektore honetan. Pasadan urtean Frantziako upategiek 5.700 miloi euro mogidu ebiezan. Adituen arabera, esportazinoen beherakadeak (guztiaren % 25a) da krisiaren arrazoi nagusia. Kontuan hartu behar dogu ardaogintzan ‘mundu barria’ deitutako ardaoek (Txile, Australia edo Argentina berbarako) indar handiagaz sartu dirala, kalidade eta prezio oso onean ganera. Esportatzaile frantziarrei gero eta gatxagoa egiten jake euren ardaoak kanpora ataratea. Enpresa multinazionalek publizidadean eta marketinean diru asko gastetan dabe eta ...

Ustezko bateraezintasun batzuk (II)

Bizkaie! 2004-09-03 00:00   Jan edanak
Almidoi-proteina bateraezintasuna Bateraezintasun honen defendatzaileek dinoe proteinea giro azido baten asimiletan dauala gure gorputzak eta almidoia giro basiko baten. Baina gure digestinoaren fisiologia segidu ezkero, liseri aparatu osoan bai proteinak eta bai almidoiak, lehenengo azidotasuna eta gero giro basikoa, hau da, ez azidoa asimilau behar dabezala jakin badakigu; proteinen eta almidoiaren digestinoa heste mehean amaitzen da, pankresak isuritako zukuaren eraginaren ondorioz. Eta hau da gure gorputzaren funtzionatzeko modu naturala; holan ba, ez daukagu arau hau beteteko inongo arrazoirik. Arau hau ...

Txipiroi piper beteak

Bizkaie! 2004-08-27 00:00   Jan edanak
Txipiroi piper beteak Osogaiak: - 30 piperberde (ez oso txikiak). - 1 kg. txipiroi garbi. - 2 kipula. - 2 berakatz-ale. - Oliba-orioa. - 65 gr. gurina - 65 gr. urun. - Litro erdi esne. - Gatza. - Piperrauts zuria. Zelan egin: Piperrak beteteko erabiliko doguzan txipiroiak preparauko doguz lehenengo, behar gehien emoten dabe eta. Holan ba, txipiroi garbiak txiki-txiki ebagiko doguz. Bitartean, kazuela bat iminiko dogu oliba-orio apur bategaz, bertara berakatz-ale txikituak eta kipula txikitua bota, eta biak batera gorrituko doguz gatz apur bategaz. Beste kazuela baten gurina desegin ...

Ustezko bateraezintasun batzuk

Bizkaie! 2004-08-27 00:00   Jan edanak
Teoria hori segidu ezkero, gure elikatzeko modu tradizionaleko errezeta asko ezingo geinkez erabili; dietetika “ofizialaren” eretxiz, ostera, dieta mediterraneoaren bereizgarri diran errezeta honeek oso onak dira osasunerako. Berbarako: - Armozutan ogia, galletak edo zerealez gan, laranja-zumoa hartzea. Goizean frutea hartzeak bitamina eta mineralak emoten deuskuz eta ganera, oso garrantzitsua da eguneko lehenengo jatorduan frutea jatea. - Arrozagaz ezingo geunke limoirik erabili eta hori sarritan egiten dan errezetea da, arrozari oso gustu ona emoten deutsolako. Gaur egun, oraindino ez da erakutsi bateraezinak diranik ...

Etenaldiak hartzidura alkoholikoan (II)

Bizkaie! 2004-08-27 00:00   Jan edanak
Etenaldi honeetan, urtenbide legez, muztioaren larregiko garbiketarik ez egiteko aholkua emoten da, edo bestela lohia gehitu, % 1 edo. Holan, koipe-azido insaturau kantidade bat gehitzen deutsagu legamiak hazten joateko, hartzidurarako behar dabena hain zuzen be. Honez gan, muztioa aireztatu egin behar da. Horretarako, tenperaturen kontrola derrigorrezkoa da hartzidura alkoholikoan. Amaitzeko, azido koipetsuak desagertarazo eta toxikotasuna kentzeko legamien azala erabili geinkela gogoratuko dogu. Imanol Sarasola, enologoa

Etenaldiak hartzidura alkoholikoan (II)

Bizkaie! 2004-08-20 00:00   Jan edanak
Etenaldi honeetan, urtenbide legez, muztioaren larregiko garbiketarik ez egiteko aholkua emoten da, edo bestela lohia gehitu, % 1 edo. Holan, koipe-azido insaturau kantidade bat gehitzen deutsagu legamiak hazten joateko, hartzidurarako behar dabena hain zuzen be. Honez gan, muztioa aireztatu egin behar da. Horretarako, tenperaturen kontrola derrigorrezkoa da hartzidura alkoholikoan. Amaitzeko, azido koipetsuak desagertarazo eta toxikotasuna kentzeko legamien azala erabili geinkela gogoratuko dogu. Imanol Sarasola, enologoa

Ustezko bateraezintasun batzuk

Bizkaie! 2004-08-20 00:00   Jan edanak
Teoria hori segidu ezkero, gure elikatzeko modu tradizionaleko errezeta asko ezingo geinkez erabili; dietetika “ofizialaren” eretxiz, ostera, dieta mediterraneoaren bereizgarri diran errezeta honeek oso onak dira osasunarentzako. Berbarako: - Armozutan ogia, galletak edo zerealez gan, laranja-zumoa hartzea. Goizean frutea hartzeak bitamina eta mineralak emoten deuskuz eta ganera, oso garrantzitsua da eguneko lehenengo jatorduan frutea jatea. - Arrozagaz ezingo geunke limoirik erabili eta hori sarritan egiten dan errezetea da, arrozari oso gustu ona emoten deutsolako. Gaur egun, oraindino ez da erakutsi bateraezinak diranik ...

Txipiroi piper beteak

Bizkaie! 2004-08-20 00:00   Jan edanak
Txipiroi piper beteak Osogaiak: - 30 piperberde (ez oso txikiak) - 1 kg. txipiroi garbi - 2 kipula - 2 berakatz-ale - Oliba-orioa - 65 gr. Gurina - 65 gr. urun - ½ litro esne - Gatza - Piperrauts zuria Zelan egin: Piperrak beteteko erabiliko doguzan txipiroiak prestatuko doguz lehenengo, behar gehien emoten dabe eta. Holan ba, txipiroi garbiak txiki-txiki ebagiko duguz. Bitartean, kazuela bat iminiko dogu oliba-orio apur bategaz, bertara berakatz-ale txikituak eta kipula txikitua botako doguz, eta biak batera gorrituko doguz gatz apur bategaz. Beste kazuela baten gurina ...

Dietea eta loditasunaren inguruan benetakoak ez diran siniskera batzuk

Bizkaie! 2004-08-13 00:00   Jan edanak
Dieta orekatua gura izan ezkero, zereal, lekale eta patatek dietaren oinarria izan beharko leukie eta gogoan euki neurriz jan ezkero ez dauala ezerk be loditzen. Karbohidratoak jaten doguzanean, gure pankreasak insulinea jariatzen dau eta honek, beste funtzino askoren artean, gorputzean koipea sortzea be eragiten dau; funtzino hau guztiz beharrezkoa da gure gorputza modu osasuntsu baten mantentzeko. Insulinearen jario honek loditasun handia eragin ahal izateko, oso kopuru handitan isuri beharko leuke pankreasak eta hori pasetako karbohidrato kantidade handiak jan beharko geunkez ...

Etenaldiak hartzidura alkoholikoan (I)

Bizkaie! 2004-08-13 00:00   Jan edanak
 Asko dira hartzidura alkoholikoaren etenaldiak sortarazoteko arrazoiak eta, kasu batzuetan, arrazoi bat baino gehiago pilatzea be leitekeana da; edozelan be, ohikoenak ondorengoak dira: - Muztioan emoten dan elikagarrien bakotasuna edo eskasia. - Muztioaren aireztatze eza. - Tenperatura altuegia edo bajuegia hartziduran. - Alkohol eta azukre kontzentrazino altua. - Mahastien zaintzarako erabilten diran pestizidak. - Mikroorganismoen arteko elikagarriak hartzeko lehia. - Kate motzeko gantz-azidoen eragin toxikoa. - ... Imanol Sarasola, Enologoa

Tomate-zopea albahakeagaz

Bizkaie! 2004-08-13 00:00   Jan edanak
Tomate-zopea albahakeagaz Osogaiak:  500 gr. tomate heldu, bakotxa lau zatitan ebagita.  Gatza.  Sagar-ozpina.  50 gr. Oliba-orioa  Berakatz-atal bat, bihotza kenduta.  500 gr. ur.  4 albahaka orri.  100 gr. ogi siku (kanpoko azala) Zelan egin: Tomate helduak uretan ondo garbitu eta lau zatitan ebagiko ditugu. Thurmix-aren basoan sartu eta gatza, ozpina eta oliba-orioa ganeratuko doguz. Bitartean, berakatza bitan zatitu eta ondo garbitutako albahaka orriakaz batera, tomateak daukaguzan basora botako dogu. Gero, ura ganeratuko ...

Etenaldiak hartzidura alkoholikoan (I)

Bizkaie! 2004-08-06 00:00   Jan edanak
 Asko dira hartzidura alkoholikoaren etenaldiak sortarazoteko arrazoiak eta, kasu batzuetan, arrazoi bat baino gehiago pilatzea be leitekeana da; edozelan be, ohikoenak ondorengoak dira: - Muztioan emoten dan elikagarrien bakotasuna edo eskasia. - Muztioaren aireztatze eza. - Tenperatura altuegia edo bajuegia hartziduran. - Alkohol eta azukre kontzentrazino altua. - Mahastien zaintzarako erabilten diran pestizidak. - Mikroorganismoen arteko elikagarriak hartzeko lehia. - Kate motzeko gantz-azidoen eragin toxikoa. - ... Imanol Sarasola, Enologoa

Dietea eta loditasunaren inguruan benetakoak ez diran siniskera batzuk

Bizkaie! 2004-08-06 00:00   Jan edanak
Dieta orekatua gura izan ezkero, zereal, lekale eta patatek dietaren oinarria izan beharko leukie eta gogoan euki neurriz jan ezkero ez dauala ezerk be loditzen. Karbohidratoak jaten doguzanean, gure pankreasak insulinea jariatzen dau eta honek, beste funtzino askoren artean, gorputzean koipea sortzea be eragiten dau; funtzino hau guztiz beharrezkoa da gure gorputza modu osasuntsu baten mantentzeko. Insulinearen jario honek loditasun handia eragin ahal izateko, oso kopuru handitan isuri beharko leuke pankreasak eta hori pasetako karbohidrato kantidade handiak jan beharko geunkez ...