Txutxu-mutxuan

1999n, AEBetan, 46.000 ume baino gehiago adoptatuak izan ziran. Horreetariko % 70 baino gehiago 10 urte baino gitxiagokoak ziran. Adoptatuak izaten ez diran umeen kasuan, 18 urte betetean, gizartean sartu behar dira heldu independente legez, familia eta ezelako laguntza ekonomiko barik. Gobernuaren programak gorabehera, ume honeen inguruan egindako azterlanek errealidade gordina erakusten dabe. Txostenen arabera, % 55ek porrot egiten dabe goi ikasketetean, % 30ek adierazo eben ez daukiela etxerik edo astero aldatu behar izaten dabela bizitokia eta % 26k kartzelan amaitzen dabe. Nesken ...

Produkzino mailarik gorena 2010ean ASPOk zehaztu gura izan dau benetako egoera larria ez dala helduko petrolioa agortukeran, ezpada punturik gorenera heldukeran; izan be, horrek esan gura izango dau erreserbak behera egiten hasi dirala. Erakunde horren esanetan, ganera, muga horretara 2010ean helduko gara. Ez da ahaztu behar Txinak eta Indiak bete behar dabezan premina energetikoak ikaragarri handitu dirana azken urteotan. Ganera, zientzilari askok dinoe mende honen erdialderako negutegiaren eragina sortu eragiten daben gasen isuriak % 60 urritu behar geunkezala, klimearen aldaketari aurre ...

KFOR eta UNMIKen inplikazinoa UNMIK-eko poliziek (Nazino Batuek Kosovo behin-behinean administretako zeregina daukan erakundearen poliziak), KFOR-eko langileek (NATOren agindupeko indar militarra) eta herrialdea berregiteko ardurea daukien kontratistek inmunidade oso-osoa daukie eta legez ezin dabez auziperatu, NBEko idazkari nagusiak eskubide hori kentzen ez badeutse behinik behin. Inmunidade hori bi biderrez kentzea eskatu eta kasu biotan behin-behinean kendu da, bata 2002an eta bestea 2003an; horrek polizia bi auziperatzeko aukerea emon eban. Edozelan be, gaur egun Kosovon ezin da KFOR-eko kiderik epaitu, andrazko ...

Isuritako erregaiak Biztanle kopurua hazi dan ezkero, erregai kopuru handiagoak be behar dira arrezife eta hatxez beteriko itsasertz honetan. 2001eko urtarrilaren 16an, 240.000 galoi erregai garraiatzen ebilen itsasontzi batek hondoa jo eban. Zorionez, korronteek hidrokarburoaren orbana itsaso zabalera eroan eta 10 itsas otso baino ez ziran hil. Urtebete geroago, BEP taurus izeneko petroliontzi batek diesela bota eban Isabela irlan. Kasu honetan hondamendiari aurre egin jakon ugarteko herritarrek zabaldutako paper zurgatzailezko hesi bati esker. TURISMOA. Ekuadorretik 970 kilometrora Galapagoak jomuga ...

Araztegien lana Araztegiek ez ete dabe lur eta txorrotetara heltzen dan ura tratau eta garbitzen? Aurki, plastiko, teila eta beste produktu askoren fabrikazinoan erabilten diran bifenilo plorikloratu arriskutsuak ez dira hain errez desagertzen. Izan be, koipetan metatzen dira, esate baterako esnearen, okelearen edo arrainen koipeetan; ganera, arrak emetzeaz ganera, gizonezkoen testikuluetan malformazinoak sortu eragiten dabez. Urtenbidea, dana dala, Kataluniako Vallés herrian egon leiteke. Hor martxan ipini da medikamentuak eta pestizidak iragazteko gauza dan araztegi barri bat. Ingurumen eta Kimika arloko ...

Historiaren joan-etorriak Historia errepikatu egin da. XVI. mendean, turkoek Palestina gobernetan ebenean, kristinauek ezin eben diru trukeko beharrik bete. Bostehun urte geroago, bizimodu duina aurrera atarateko oinarrizko baldintzak falta dira. Israelen estrategiaren helburuak beteten doaz arian-arian. Hormatzarra ariete ezin hobea da palestinarrak, orokorrean, eta palestinar kristinauak atzerrira joan daitezan. Jentea ezin da ospitalera heldu, ez eta lantokira be. Euren herrialdean bertan itota bizi dira. Aste Santu honetan ez da barrikuntzarik izan. Jerusalengo ospakizunetara joateko baimenak jadetsi ebezanen alaitasunak aurrez aurre ...

Denpora txekeak Trukaketea eraginkorra izango dala kontroletako, zerbitzu bat beteten dauanari taloi bat emoten jako horretan emondako denporea eta ordu kopuruak egiaztetako; hau da, agiri horren bitartez, tarte bereko zerbitzua jasoteko eskubidea dauka. Txeke horreek hilero-hilero berrikusten dira, emon eta jasotako denporan 20 ordutik gorako alderik ez dagoala konprobetako. Euskal Herrian esperientzia hau nahiko barria dan arren, antzeko esperientziak abian dagoz 80ko hamarkadatik makina bat herrialdetan “Time Dollar” izendazinoaren pean, esate baterako Zeelanda Barrian, Kanadan, Australian edo AEBetan. Bazkiderik gehienak ...

Planteamentua, bilbea eta amaierea Oso ugariak izan arren, kaleko kondairak berehala ezagutu daitekez. Narrazino itxia daukien kontakizunak dira, planteamentu, bilbe eta amaierearen egitura klasikoari jarraitzen deutsielako. Istorioaren barruan nahiko elementu zantarrak izaten dira eta, kasu askotan, mezu xenofoboak edo arrotza dan guztiari bildurra adierazoten dabenak. Arabiarraren eta Koka-kolearen istorioaren modukoak dira edo txinatar jatetxeetan dagozan katu urritasunaren zurrumurruen ingurukoak. Ahoz aho zabaltzen dira eta azkenengo sasoian mezu elektronikoz be bai. Eta sarritan oso eraginkorrak dira eta persona guztien belarrietara heltzen ...

Kultur desbardintasunak Eskolaratze tasen kasuan, alde handirik egon ez arren, oso egoera desbardinak ikusi daitekez hezkuntza eta kultur maileari jagokonez. Hego Euskal Herriaren adierazlea Espainiako batez bestekoa baino % 36 handiagoa dalako. Daturik apalenak, ostera, Gaztela-Mantxan eta Extremaduran daukiez, horreen adierazleak batez bestekotik % 24 beherago dagozalako. Astialdi, kultur eta hezkuntza aukerarik handienak, barriz, Kataluniako herrialdeetan dagoz, bai Katalunian bertan bai Balear Irletan. Arlo honetako eskaintzarik apalenak, barriz, Andaluzian, Galizian eta Murtzian topetan dira. Azkenik, biztanleriaren hazkundeari jagokonez, Hego Euskal Herriak modu ...

Presondegi geografikoak Azkenenengo hiru urteetan jazotakoaren ikurrik gogorrena aukeratu behar izango balitz, palestinarrek, duda barik, kontrol militarren ezarpen eta hormatzarraren eraikuntzea aukeratuko leukie. Garagarrileko txosten baten, OCHAk (Nazino Batuen larrialdietarako laguntzearen erakunde koordinatzaileari jagokozan sigla ingelesak), personen mobimentu libreak galazoten dauzan 396 kontrol zenbatu ebazan Zisjordaniako iparraldean baino ez. Israelgo ejerzitoak erabilitako terminologiari segiduz, ideia eta asmoa da palestinarrak “kartzela geografikoetan” bizitzea. Kokaleku zehatz horreetan bizi behar izateak gizartearen goitik beherako eraldaketea ekarri dabe; astoak eta gurdiak ostera be agertu ...

Abiadan ibiltearen ondorioak Aireportuetako beharginek dinoen modura, hegazkinak urteteko ezarritako ordutegiak hain dira estuak, ze erritmo bizi-bizian jardun behar izaten dabe; ganera, biltegietan jente asko batu ohi da. Aena konpainiak orain dala pare bat urte garbitu behar izan eban Madrilgo aireportuko biltegi bat, osasun arazoak zirala eta. Han danetarik topau eben: hanka ortopedikoak, usteldutako pernilak, hortzordeak, ordenagailuak eta denporearen porasuz guztiz hondatutako bestelako gauzak. Biltegi horreetan, hainbat beharginek galtzen diran ekipajeak zabaltzeari ekiten deutsie, jaubearen ganeko datu esanguratsuren bat topau ...

Industriako lanpostuen % 67,2ri eragingo deutso EBren zabalkundeak Europako Batasunaren (EB) zabalkundea “mehatxua eta aukerea” izango da hemengo ekonomiarentzat. Mehatxua, eskulana «lau bider merkeagoa» dalako Sortaldean. Aukerea, 75 milioi bezero gehiagoko merkatu baten lehiatuko diralako enpresak. Zabalkundearen ondorioak aztertu dabez Confebaskek eta Eusko Jaurlaritzeak. Dinoenez, EAEko industri lanpostuen % 67,2ri eragingo deutse; inbersinoen % 67,6ri eta esportazinoen % 74,4ri. “Egoera gatxetatik beti ondo urteten dogu”, adierazo eban Ana Agirre Industria, Merkataritza eta Turismo sailburuak, ikerketearen aurkezpenean. Zabalkundea “desafioa eta test-a” ...

Bush-ek eta lobby judutarrak terrorismoaren kontrako beste gerra baten preminea sortu behar dabe, hiru helburu nagusi jadesteko: 1- Munduan AEBek daukien nagusitasun militarra sendotzeko eta, bide batez, zemendian izango diran hauteskundeak arazo barik irabazteko, Bush terrorismoaren kontrako presidente gogor eta eraginkor modura aurkeztuz. 2- Aurrekontu militar handiagoa lortzea eta horren bitartez AEBetako ekonomiaren zutabe nagusienetariko bati, armamentismoari, bultzada garrantzitsua emotea. 3- Europako Frantzia eta Alemaniaren jarrera eta jokabidea makurtzea, honeek demokraten garaipenaren aldeko aukera argia egin eta Irakeko okupazino politikeari ...

Botika koktelak Whiteren adierazpenek eliteko kirolariek egunean-egunean hartzen dabezan bitamina, estraktu eta osagarri koktelen barri jakiteko balio izan deuskue. Guztira, dozenaka pilula konsumitzen dabez −pilula gehiago irunsten daben bakarrak Hiesa daukien gaixoak besterik ez dira−, baimendutako droga horreen guztien nahasketak galazotako substantzien antzekoak izango diralakoan. Azken baten, goi mailako kirolari honeek guztiak proiektu zientifiko hutsak dirala emoten dau: berezko trebetasun atletikoak, dedikazino eta beharra zein iruntsi nahiz injektaturiko osogai guztiak batu ostean lortzen dan emoitzea, hain zuzen be. Kelli Whitek ...

Estadistikak eta estatubatuarren eretxia Estatubatuarrik gehienek ez ei dabez ezkontza homosexualak onartzen, baina, galdeketa guztietan legez, erantzuna itauna egiteko moduaren arioan aldatzen da. Newsweek-en esanetan, herritarren % 23 honegaz guztiagaz bat dator, baina beste % 24k gay-en arteko ezkontza zibilak onartuko leukez arazo barik. Gallup-aren arabera, biztanleen % 53 Bush-ek proposaturiko zuzenketearen alde dago eta % 44 kontra, baina, Pensilvaniako Unibersidadearen galdeketa bati jarraituz, % 48 Bush-en proposamenaren kontra dago eta % 41 alde. Oso gatxa izango da zuzenketa proposamenak arrakastea eukitea. Izan be, kongresuaren heren ...

Orduan zer pasetan zan benetan? Ba, arropea tapizeriaren kontra igurdikeran, elektrizidade estatikoaz beteten ziran. Eta karga hori nahikoa zan txinparta bat sortzeko, eskua edo arropea behar beste hurreratzen baeben gasolina-hornitegiko metalezko aldera. Txinparta horrek bizten eban hornitegia inguratzen eban gasolinaren lurruna. Edozelan be, 'mini-sute' hori ez zan nahikoa gasolindegiaren txorrota nagusia isiotzeko, horrek askoz be energia handiagoa behar daualako (gogora ekarri behar da gasolina oso hoztaile ona dala). Kontua zan txinpartea sentidukeran mangerea arin be arin askatzen zala eta horrek ...

Ume jaiobarrien beste merkatu batzuk Bederatzi milioi eta erdi ume dagoz garapen bideko herrialdeetako umezurtz-etxeetan. Txina eta Errusia dira Sartaldeari umerik gehienak emoten deutsiezan herrialdeak. Baina prozesuak beti ez dira guztiz garbiak izaten. Dana dala, egoerea askoz be txarragoa da hainbat herrialdetan: Guatemala. Ikertzaileen arabera, herrialde honetan umeak erosi, bahitu edo amen sabelaldea errentan kontratetan dabezan 40 banda inguru dagoz. Umeak atzerritarrei saltzen jakez 20.00 dolarren truke. Egunean-egunean sei ume bahitzen dirala kalkuletan da. Errumania. 1989an 30 ume emon ...

Multinazionalen ustelkeria Antzera jarduten dabe Chevron Texaco iparramerikarrak, Totalfina frantsesak eta Agip italiarrak...; sarritan, petrolioaren multinazional horreek buruzagi tribalen isiltasuna erosten dabe. Era berean, Nigeriako ejerzitoa be erosita daukie eta ez da bape harritzekoa soldaduak multinazional horreen instalazinoak edo errekan behera beharginak jagoten ikustea. Bien bitartean, asko be asko dira deltako herritarren eskubideak aldarrikatzeagaitik hildako martiriak. Ezagunetarikoa, beharbada, Ken Saro-Wiwa dramaturgoa izan zan; tximinien gar bakotxa mila ihes-tutu baino txarragoa zala esan ohi eban. Orain dala bederatzi urtera arte Nigeria ...

Personen txandea martxan Objektuen ostean, personen txandea izango da. 2005ean AEBko 42 milioi lagunek jarraipen sistemaren bat eroango dabe aldean. Batzuen kasuan, holakoak derrigorrezkoak izango dira, berbarako baldintzapeko askatasunean dagozan presoen kasuan. Beste batzuk borondatezkoak izango dira, esate baterako seme-alabakaz arduratuta dagozan gurasoen kasuan. Sistema guztiak ez dira RFIDean oinarritzen, baina horren arrakastea ziurtatuta dago, aurki. Txip horretariko batek euro bat baino gitxiago balio dau eta beste teknologia batzuekaz, kasu baterako GPS bitartezko bilaketeagaz erabili leiteke gorabehera larregi barik. Begiluzea

Outlet dendak Modearen aldakortasunak eta konsumoaren ekonomiak zein kultureak ezartzen daben erritmo biziaren ondorioz, jantzien iraupena gero eta laburragoa da. Gauzak holan, orain arte produkzinoaren konpasa zehazten eban metronomoa (urtean erropa mueta bi: udabarri-udakoa eta udagoien-negukoa) zahartu egin da. Zararen moduko negozio ereduek dendetako erropearen egonaldia agiri-agirian murriztu dabe eta jantziak aitaren baten agertu eta desagertzen dira. Edozelan be, Zararen moduko multinazionalek be stock-ak eukiten dabez merkealdiak amaituta. Nora doaz jantzi horreek guztiak? Jomugetariko bat erropearen multinazional askok daukiezan outlet ...