Nortasuna defendiduten
2004-08-20 00:00 Antxinakoak Geurera
1789ko urtea heldu zanean, aspaldiko partez Luis XVI Erregeak Versallesen ospatu behar ziran “Estadu Batzarrak” deitu ebazan. Euskaldunek lurralde eta estamentu bakotxeko ordezkariak aukeratu ebezen eta aldarrikapenak batu be, “kexa koadernoak” deitutakoetan. Kontua da, hurrengo hilabeteetan ospatutako batzarrek beste bide bat hartu ebiela, batez be gizarteko atalik apalenetako kideek erantzunkizuna hartuta Konstituzino barria egiteko asmoa agertu ebenean, Erregetzearen kontra eginez. Holan ba, Errepublikearen aurrean egoazan euskaldunak be.
Hurrengo hilabeteetan gauzak arin joan ziran eta ez euskaldunen mesederako: gorago esan dodan ...
Miñez gatoz...
2004-08-13 00:00 Antxinakoak Geurera
Jakina da “Euzko” moduko aldizkari batek ez ebala diru etekinik emoten, baina helburua zein zan ikusita EAJk eutsi egin eutson. Dana dala, 1934ko bagilean, galerak lar handiak zirala eta zarratzea erabagi eben jeltzaleek.
Erabagia zein izan behar zan ikusita, euskaltzaleak zarratzearen kontra agertu ziran eta horreen artean sutsuen Augustin Zubikarai izan zan. Oraindino gordeten da, berak, Ondarroako Euzkeltzale-Bazkuna alkartearen izenean, EAJren Bizkaiko agintariei bialdutako kartea. 1934ko bagilaren 27an idatzi eutsien, “Euzko” argitaratzearen alde gogor eginaz. Kartearen hasikeratik ikusten zan bere ...
Miñez gatoz...
2004-08-06 00:00 Antxinakoak Geurera
Jakina da “Euzko” moduko aldizkari batek ez ebala diru etekinik emoten, baina helburua zein zan ikusita EAJk eutsi egin eutson. Dana dala, 1934ko bagilean, galerak lar handiak zirala eta zarratzea erabagi eben jeltzaleek.
Erabagia zein izan behar zan ikusita, euskaltzaleak zarratzearen kontra agertu ziran eta horreen artean sutsuen Augustin Zubikarai izan zan. Oraindino gordeten da, berak, Ondarroako Euzkeltzale-Bazkuna alkartearen izenean, EAJren Bizkaiko agintariei bialdutako kartea. 1934ko bagilaren 27an idatzi eutsien, “Euzko” argitaratzearen alde gogor eginaz. Kartearen hasikeratik ikusten zan bere ...
Bizkaiko txirrindularitzearen kontaketa laburra
2004-07-30 00:00 Antxinakoak Geurera
Hasikerako urte honeetan txirrindularirik ezagunena Vicente Blanco izan zan. Metaleko enpresa baten egiten eban behar gizon honek eta bertan izandako ezbeharren baten eraginez erretirau zan. Beharra itxi eta orduan hasi zan txirrindularitzan Blanco. Baina bitxiena zera da, lanean egoala burdin batek hanka biak zulatu eutsozala eta horregaitik erretirau zala. Gauzak holan, gizona herrenka ebilen eta horregaitik Vicente Blancoren ezizen edo goitizena “El Cojo” izan zan, hau da, “Herrena”. Baina halan da be, sasoiko txirrindularirik onenetarikoa izan zan Blanco eta Frantzia ...
Bizkaiko txirrindularitzearen kontaketa laburra
2004-07-23 00:00 Antxinakoak Geurera
Hasikerako urte honeetan txirrindularirik ezagunena Vicente Blanco izan zan. Metaleko enpresa baten egiten eban behar gizon honek eta bertan izandako ezbeharren baten eraginez erretirau zan. Beharra itxi eta orduan hasi zan txirrindularitzan Blanco. Baina bitxiena zera da, lanean egoala burdin batek hanka biak zulatu eutsozala eta horregaitik erretirau zala. Gauzak holan, gizona herrenka ebilen eta horregaitik Vicente Blancoren ezizen edo goitizena “El Cojo” izan zan, hau da, “Herrena”. Baina halan da be, sasoiko txirrindularirik onenetarikoa izan zan Blanco eta Frantzia ...
San Juan suaren inguruan
2004-07-16 00:00 Antxinakoak Geurera
Salto egin eta Gorbeia mendiaren inguruan, Arratiako bailaran dagoan Arantzazura joango gara. San Juan eguna baino pare bat egun lehenago, loreak batu eta erramua egin ostean, meza nagusira eroaten ziran bedeinkatzeko. Kontetan dan legez, Anbotoko Andreak aharia ostu eutson artzain bateri. Artzaina, loreak hartu eta lagun bategaz batera, Anbotoko Damea bizi zan leize zuloraino joan zan. Orduan, ahariagaz egoan Anboto Damea, eta amuletoa ikusi ebanean, arrapaladan urten eban.
Arraiotzen, barriz, San Juan ohitureak ekaitzetatik babesteko balio eban. Holan, San Juan ...
San Juan suaren inguruan
2004-07-09 00:00 Antxinakoak Geurera
Salto egin eta Gorbeia mendiaren inguruan, Arratiako bailaran dagoan Arantzazura joango gara. San Juan eguna baino pare bat egun lehenago, loreak batu eta erramua egin ostean, meza nagusira eroaten ziran bedeinkatzeko. Kontetan dan legez, Anbotoko Andreak aharia ostu eutson artzain bateri. Artzaina, loreak hartu eta lagun bategaz batera, Anbotoko Damea bizi zan leize zuloraino joan zan. Orduan, ahariagaz egoan Anboto Damea, eta amuletoa ikusi ebanean, arrapaladan urten eban.
Arraiotzen, barriz, San Juan ohitureak ekaitzetatik babesteko balio eban. Holan, San Juan ...
Zein ete gehiago?
2004-07-02 00:00 Antxinakoak Geurera
Arrazoia ahaide nagusiek herriekaz eukiezan hartu-emonetan topau behar dogu. Herriek gero eta indar gehiago euken. Ahaide Nagusiek, ganera, euren ondare ekonomikoa lurretan sartuta eukien eta herrietatik ataraten ziran onurak gura ebezan. Baina horretarako ez eukien indar ekonomiko nahikorik. Indar ekonomikoa ugaldu guran, familien arteko batuketa eta hitzarmenak hasi ziran. Batez be alkarteak ezkontzeen bitartekoak izaten ziran, baina hau nahikoa ez bazan, beste sendi batzuen ondarea lortzeko, abereak, diruak eta abar, gerran hastea be ondo ikusi eben.
Kontuak kontu, herriek bizi ...
Zein ete gehiago?
2004-06-25 00:00 Antxinakoak Geurera
Arrazoia ahaide nagusiek herriekaz eukiezan hartu-emonetan topau behar dogu. Herriek gero eta indar gehiago euken. Ahaide Nagusiek, ganera, euren ondare ekonomikoa lurretan sartuta eukien eta herrietatik ataraten ziran onurak gura ebezan. Baina horretarako ez eukien indar ekonomiko nahikorik. Indar ekonomikoa ugaldu guran, familien arteko batuketa eta hitzarmenak hasi ziran. Batez be alkarteak ezkontzeen bitartekoak izaten ziran, baina hau nahikoa ez bazan, beste sendi batzuen ondarea lortzeko, abereak, diruak eta abar, gerran hastea be ondo ikusi eben.
Kontuak kontu, herriek bizi ...
Santxo Gartzia IV.a Peñaleneko
2004-06-18 00:00 Antxinakoak Geurera
Bitartean, Nafarroako Erregeak beste arazo bateri eutsi behar izan eutson: Zaragozako errege musulmana zan Almuetadiren kontra egin behar izan eban honek ez ebalako onartzen Nafarroako erregeari emon behar eutsozan diruak emotea. Arazoa Aragoi, eta Nafarroako Erregeek Zaragozako musulmanakaz adostutako hitzarmenaren bitartez lortu zan.
Erresumea bakean zalarik, Erregeak barriro be ekin eutson barruko kontuak konpondu eta sendotzeko asmoari. Nafarroan sasoi honetakoa da, esate baterako, Europa guztirako benetan garrantzitsua izan zan Clunytik etorritako fraileen zabalkundea.
Baina inguruko erreinukaz izandako hainbat arazo izanda ...
Santxo Gartzia IV.a Peñaleneko
2004-06-11 00:00 Antxinakoak Geurera
Bitartean, Nafarroako Erregeak beste arazo bateri eutsi behar izan eutson: Zaragozako errege musulmana zan Almuetadiren kontra egin behar izan eban honek ez ebalako onartzen Nafarroako erregeari emon behar eutsozan diruak emotea. Arazoa Aragoi, eta Nafarroako Erregeek Zaragozako musulmanakaz adostutako hitzarmenaren bitartez lortu zan.
Erresumea bakean zalarik, Erregeak barriro be ekin eutson barruko kontuak konpondu eta sendotzeko asmoari. Nafarroan sasoi honetakoa da, esate baterako, Europa guztirako benetan garrantzitsua izan zan Clunytik etorritako fraileen zabalkundea.
Baina inguruko erreinukaz izandako hainbat arazo izanda ...
Ehun da piku urte diruen kontuan
2004-06-04 00:00 Antxinakoak Geurera
Holan ba, 1855ean batutako gizonen erabagia Banco de Bilbao sortzea izan zan. Ideia hobetu eta pare bat urte geroago, 1857ko maiatzaren 17an erregearen baimena lortu eta urte bereko abuztuaren 24an, San Bartolome egunean zabaldu ebazan bere ateak Bilboko banketxe barriak. Lehenengo urteak beste leku batzuetan eginda, azkenenan 1868ko urtarrilaren 8an Bilboko Areatzan oraindino dagoan Estufa kaleko 7. zenbakian eraikin barria zabaldu zan. Eta ordutik aurrera berau izan zan banketxearen egoitza nagusia.
Bitxikeria modura, eta banketxearen historian sakonduz, esan daigun lehenengo ...
Ehun da piku urte diruen kontuan
2004-05-28 00:00 Antxinakoak Geurera
Holan ba, 1855ean batutako gizonen erabagia Banco de Bilbao sortzea izan zan. Ideia hobetu eta pare bat urte geroago, 1857ko maiatzaren 17an erregearen baimena lortu eta urte bereko abuztuaren 24an, San Bartolome egunean zabaldu ebazan bere ateak Bilboko banketxe barriak. Lehenengo urteak beste leku batzuetan eginda, azkenenan 1868ko urtarrilaren 8an Bilboko Areatzan oraindino dagoan Estufa kaleko 7. zenbakian eraikin barria zabaldu zan. Eta ordutik aurrera berau izan zan banketxearen egoitza nagusia.
Bitxikeria modura, eta banketxearen historian sakonduz, esan daigun lehenengo ...
Arbola Santua
2004-05-21 00:00 Antxinakoak Geurera
Gizakiak aspalditik lotu ditu sinismena eta zugatza. Gizon antza izanda, sustrai-hankak; enbor-gorputza eta adar-besoak; normalean zugatzek gizakiak baino bizitza luzeago daukie, iraunkortasunaren ideia emonaz. Jakintsu batzuen esanetan, gizakiaren lehenengo sinismenak arbolakaz lotuta egon leitekez eta horren erakusle izango litzateke, eleiza eta baseleiza inguruetan sarri topetan doguzan zugatzak. Ganera, agintea eta erlijinoa be buztartu leitekez zugatzen bitartez: sustraietatik hasi eta adar eta ostoetara ibilbidea eginaz, lurra eta zerua batzen dauz.
Historiara jota be, ikustekoa da zugatzakaz herri honek izandako erlazinoa. Erromatarren ...
Arbola Santua
2004-05-14 00:00 Antxinakoak Geurera
Gizakiak aspalditik lotu ditu sinismena eta zugatza. Gizon antza izanda, sustrai-hankak; enbor-gorputza eta adar-besoak; normalean zugatzek gizakiak baino bizitza luzeago daukie, iraunkortasunaren ideia emonaz. Jakintsu batzuen esanetan, gizakiaren lehenengo sinismenak arbolakaz lotuta egon leitekez eta horren erakusle izango litzateke, eleiza eta baseleiza inguruetan sarri topetan doguzan zugatzak. Ganera, agintea eta erlijinoa be buztartu leitekez zugatzen bitartez: sustraietatik hasi eta adar eta ostoetara ibilbidea eginaz, lurra eta zerua batzen dauz.
Historiara jota be, ikustekoa da zugatzakaz herri honek izandako erlazinoa. Erromatarren ...
Lehenengo kristinauak Euskal Herrian
2004-05-07 00:00 Antxinakoak GeureraBaina kristinautasunaren ideia horreek, herrian zabal eta ondo errotuta ziran beste sinesmen eta pentsakera batzuekaz topau ziran eta mundua aitzeko bi ikuspegien arteko “burrukan”, Kristinautasuna nagusitu zala esan geinke baina aurreko mendeetan indarrean egozan beste sineskera horreen hainbat ezaugarri hartuta. Holan ba, suak bere lekua hartu eban kristinauen ospakizunetan, antxinako kromletxak jentilakaz batzen dira eta horreen desagertzea Kixmi edo Jesukristoren etorrereagaz. Bardin ipini geinkez beste hainbat adibide, eta gaur egun Eleiza Katolikuak ospatutako jai guztietan topau leitekez aurrreko jai ez ...
Lehenengo kristinauak Euskal Herrian
2004-04-30 00:00 Antxinakoak Geurera
Baina kristinautasunaren ideia horreek, herrian zabal eta ondo errotuta ziran beste sinesmen eta pentsakera batzuekaz topau ziran eta mundua aitzeko bi ikuspegien arteko “burrukan”, Kristinautasuna nagusitu zala esan geinke baina aurreko mendeetan indarrean egozan beste sineskera horreen hainbat ezaugarri hartuta. Holan ba, suak bere lekua hartu eban kristinauen ospakizunetan, antxinako kromletxak jentilakaz batzen dira eta horreen desagertzea Kixmi edo Jesukristoren etorrereagaz. Bardin ipini geinkez beste hainbat adibide, eta gaur egun Eleiza Katolikuak ospatutako jai guztietan topau leitekez aurrreko jai ez ...
Lehenengo Aberri Eguna
2004-04-23 00:00 Antxinakoak Geurera
Sabino Aranak idatzitakoa zan, 1882ko Berpizkunde Domekan, bere anaia zan Luis Aranagaz euren etxeko lorategian berbetan egozala konturatu zala bera zein zan bere benetako aberria. Esan geinke beraz egun horretan hasi zala Sabino Aranarentzat lan politikoa. 1932an ba, 50 urte beteten ziran eta hauxe zan euskal abertzaleek ospatu gura ebena.
Eguna esan dogun moduan urte horretako Berpizkunde Domekea zan, data aproposa euskal abertzaleentzat: bertan batzen ziran Jesukristoren berpizkundea eta herriaren berpizkundea, Euskal Herriarena kasu honetan. Zein egun aproposagoa ba katolikotasunagaz ...
Lehenengo Aberri Eguna
2004-04-16 00:00 Antxinakoak Geurera
Sabino Aranak idatzitakoa zan, 1882ko Berpizkunde Domekan, bere anaia zan Luis Aranagaz euren etxeko lorategian berbetan egozala konturatu zala bera zein zan bere benetako aberria. Esan geinke beraz egun horretan hasi zala Sabino Aranarentzat lan politikoa. 1932an ba, 50 urte beteten ziran eta hauxe zan euskal abertzaleek ospatu gura ebena.
Eguna esan dogun moduan urte horretako Berpizkunde Domekea zan, data aproposa euskal abertzaleentzat: bertan batzen ziran Jesukristoren berpizkundea eta herriaren berpizkundea, Euskal Herriarena kasu honetan. Zein egun aproposagoa ba katolikotasunagaz ...
Jauntxoen gordeleku
2004-04-09 00:00 Antxinakoak Geurera
Bizkaian zehar ikusi geinkezan torretxeak, normalean, lauki formea eta harriz egindako horma lodikoteak daukiez. Horma horreetan erabilitako harriak neurri desbardinetakoak izaten ziran eraikin gehienetan, baina badira neurri bardineko harriak, edo harlanduzkoak be, berbarako Zamudiokoa. Ez daukie bentana handirik eta atea normalean bakarra izaten da, nahiz eta batzutan bigarren ate bat agertu. Bigarren ate hau lehenengo pisuan egoten da eta bertora heltzeko eskailerak behar izaten dira. Azken ezaugarri horreek bai emoten deutsie torretxeei defentsarako erabilera aproposa. Amaitzeko, eraikinaren txapela edo teilatua ...
Nabarmenak
