Aita Santua Gasteizen
2005-04-29 00:00 Antxinakoak Geurera
Utrechteko Adriano
Adriano Florensz, Utrechten jaio zan 1459an. Etxe apaleko semea izanda, sasoi horretan sarri pasetan zan moduan seminarioan sartu eta abadetzarako ikasketak hasi ebazan. Filosofia eta teologia ikasi eta gero azkenean benetan ondo jantzitako gizon hau erregeagandik hur egon zan. Gauzak holan dirala, 1515ean Carlos, gero Carlos I eta Alemaniako V. izenagaz ezagutuko zan errregeek berak Castilla eta Aragoiko erregetzarako eukazan aukerak aldarrikatzeko helburuagaz bialdu eban Adriano Gaztelara. Behin Carlos 1517an Castilla eta Aragoiko errege izentau eta gero, erregetza ...
Euskerea eta II. Mundu Gerrea
2005-04-22 00:00 Antxinakoak Geurera
Euskeraren erabilerea II Mundu Gerran
Pentsau geinke aliatuei emondako laguntzinoa tarteko, euskaldunek euren artean euskeraz be egingo ebena. Berbarako, Juan Arregi Olano euskaldunaren kasua aitatu geinke: atxilotu eta Mauthauseneko konzentrazino-esparruan euki eben alemaniarrek. Olano jn.ak gerrea amaitu ostean kontau eban konzentrazino-esparruetan hilketa eta torturakaz batera, benetako gosea be pasau ebela. Dana dala, behin Gurutze Gorriko kideak izan ziran bisitan konzentrazino-esparruan eta atxilotuta egozanentzako etxera idazteko posta txartelak ekarri ebezan. Alemanek onartu eben atxilotuek etxera idaztea baina beti be konzentrazino-eparruan ...
Euskerea eta II. Mundu Gerrea
2005-04-15 00:00 Antxinakoak Geurera
Euskeraren erabilerea II Mundu Gerran
Pentsau geinke aliatuei emondako laguntzinoa tarteko, euskaldunek euren artean euskeraz be egingo ebena. Berbarako, Juan Arregi Olano euskaldunaren kasua aitatu geinke: atxilotu eta Mauthauseneko konzentrazino-esparruan euki eben alemaniarrek. Olano jn.ak gerrea amaitu ostean kontau eban konzentrazino-esparruetan hilketa eta torturakaz batera, benetako gosea be pasau ebela. Dana dala, behin Gurutze Gorriko kideak izan ziran bisitan konzentrazino-esparruan eta atxilotuta egozanentzako etxera idazteko posta txartelak ekarri ebezan. Alemanek onartu eben atxilotuek etxera idaztea baina beti be konzentrazino-eparruan ...
1935eko edurte ikaragarria
2005-04-08 00:00 Antxinakoak Geurera
Asier Madarieta,
Abertzaletasunaren Museoko teknikaria
1935eko edurte ikaragarria
2005-04-01 00:00 Antxinakoak Geurera
Asier Madarieta,
Abertzaletasunaren Museoko teknikaria
Bilboko Erriberako Azokearen ganekoak
2005-03-25 00:00 Antxinakoak Geurera
Eraikina, esan dogun moduan, 1929an zabaldu zan, abuztuaren 22an hain zuzen be. Eguna oso garrantzitsua izan zan eta Espainiako gobernuburu Primo de Rivera diktadorea bera be etorri zan Bilbora azokearen zabaltze-ekitaldira. Beragaz batera beste hiru ministro be izan ziran egun horretako ekitaldian: Gobernazino edo Barne Arazoetarako Ministroa, Anido Jenerala; Lan Ministroa, Aunós Jauna eta Juztizi eta Erlijinorako Ministroa, Ponte Jauna. Eurekaz batera, orduan Bilboko alkatea zan Federico Moyua be bertan egon zan. Esan beharra dago Primo de Riverak modu ofizialean ...
Bilboko Erriberako Azokearen ganekoak
2005-03-18 00:00 Antxinakoak Geurera
Eraikina, esan dogun moduan, 1929an zabaldu zan, abuztuaren 22an hain zuzen be. Eguna oso garrantzitsua izan zan eta Espainiako gobernuburu Primo de Rivera diktadorea bera be etorri zan Bilbora azokearen zabaltze-ekitaldira. Beragaz batera beste hiru ministro be izan ziran egun horretako ekitaldian: Gobernazino edo Barne Arazoetarako Ministroa, Anido Jenerala; Lan Ministroa, Aunós Jauna eta Juztizi eta Erlijinorako Ministroa, Ponte Jauna. Eurekaz batera, orduan Bilboko alkatea zan Federico Moyua be bertan egon zan. Esan beharra dago Primo de Riverak modu ofizialean ...
Euskal foruen eragina Estadu Batuetako Konstituzinoan
2005-03-11 00:00 Antxinakoak Geurera
Urte batzuk lehenago, eta bake hitzarmena preparetako asmoz, beste batzuren artean John Adams estatubatuarra etorri zan Europara. John Adams abogadua zan. Massachusettsen jaio zan eta abogadu legez ospe handia hartu eban Ingalaterrak ezarritako zergei aurre egiteagatik. Gerrea amaitu eta gero, Estadu Batuek Ingalaterrak izan eben lehenengo enbaxadore izentau eben. 1797an, barriz, Estadu Batuetako presidente hautatu eben, herrialde honetako bigarrena George Washingtonen ostean, baina 1800an barriro hautatzea lortu ez ebanean, politika mundua alde batera itxi eta abogadu lanetan hasi zan barriro ...
Euskal foruen eragina Estadu Batuetako Konstituzinoan
2005-03-04 00:00 Antxinakoak Geurera
Urte batzuk lehenago, eta bake hitzarmena preparetako asmoz, beste batzuren artean John Adams estatubatuarra etorri zan Europara. John Adams abogadua zan. Massachusettsen jaio zan eta abogadu legez ospe handia hartu eban Ingalaterrak ezarritako zergei aurre egiteagatik. Gerrea amaitu eta gero, Estadu Batuek Ingalaterrak izan eben lehenengo enbaxadore izentau eben. 1797an, barriz, Estadu Batuetako presidente hautatu eben, herrialde honetako bigarrena George Washingtonen ostean, baina 1800an barriro hautatzea lortu ez ebanean, politika mundua alde batera itxi eta abogadu lanetan hasi zan barriro ...
Oskar sarien harian...
2005-02-25 00:00 Antxinakoak Geurera
Conchita Montenegro donostiarra 30eko hamarkadako aktoresa ezagunena zan Espainia aldean. Buster Keaton zinegile eta aktore amerikarragaz be egin ebazan pelikulak emakume honek. Gero, Espainiako Gerra Zibila etorri zan eta frankotarren propagandako filmetan hartu eban parte. Baina onenean egoanean, erretirau, diplomatiko bategaz ezkondu eta guztiz desagertu zan zine mundutik.
Politika arloan, Teodoro Errandorena zizurkildarra aitatu beharra daukagu. Berez haginetako medikua bazan be, Irlandara egindako bidaian zinea ezagutu ebanean, Errandorenak atoan ikusi eban zineak zabaltzen ebazan aukerak propaganada munduan. Berari jagoko “Euzkadi ...
Oskar sarien harian...
2005-02-18 00:00 Antxinakoak Geurera
Conchita Montenegro donostiarra 30eko hamarkadako aktoresa ezagunena zan Espainia aldean. Buster Keaton zinegile eta aktore amerikarragaz be egin ebazan pelikulak emakume honek. Gero, Espainiako Gerra Zibila etorri zan eta frankotarren propagandako filmetan hartu eban parte. Baina onenean egoanean, erretirau, diplomatiko bategaz ezkondu eta guztiz desagertu zan zine mundutik.
Politika arloan, Teodoro Errandorena zizurkildarra aitatu beharra daukagu. Berez haginetako medikua bazan be, Irlandara egindako bidaian zinea ezagutu ebanean, Errandorenak atoan ikusi eban zineak zabaltzen ebazan aukerak propaganada munduan. Berari jagoko “Euzkadi ...
Memoriaren lapurretea (Salamancako agirien harian)
2005-02-11 00:00 Antxinakoak Geurera
Zer dago Salamancan Euskal Herriari buruz?
1989an Juan Carlos Jimenez Aberasturi, agiritegiko beharginak 4.000 agiri egozala adierazo eban, danak 259 kaxatan batuta. Agiriak 1898tik 1939ra bitartekoak izan arren, gehienak Gerra Zibilaren sasoikoak ziran (1936-37). Orduko alderdi politiko eta sindikatu guztietako (EAJ, PSE, ANV, PCE, Izquierda Republicana, Comunion Tradicionalista, UGT, ELA…) agiri asko egozan: bazkideen zerrendak, aktak, karnetak, eta bestelakoak; horreekaz batera, Eusko Jaurlaritzearen aurretik eratutako Guda Batzordeko hainbat agiri be baegozan eta gudarien batailoietako zerrendak, nominak, fitxak edo presoen ...
Memoriaren lapurretea (Salamancako agirien harian)
2005-02-04 00:00 Antxinakoak Geurera
Zer dago Salamancan Euskal Herriari buruz?
1989an Juan Carlos Jimenez Aberasturi, agiritegiko beharginak 4.000 agiri egozala adierazo eban, danak 259 kaxatan batuta. Agiriak 1898tik 1939ra bitartekoak izan arren, gehienak Gerra Zibilaren sasoikoak ziran (1936-37). Orduko alderdi politiko eta sindikatu guztietako (EAJ, PSE, ANV, PCE, Izquierda Republicana, Comunion Tradicionalista, UGT, ELA…) agiri asko egozan: bazkideen zerrendak, aktak, karnetak, eta bestelakoak; horreekaz batera, Eusko Jaurlaritzearen aurretik eratutako Guda Batzordeko hainbat agiri be baegozan eta gudarien batailoietako zerrendak, nominak, fitxak edo presoen ...
Urtearen abizenak
2005-01-28 00:00 Antxinakoak Geurera
Garagarrila
Izen bera emoten jakon aurreko hilabeteari be. Hilabete honeri emon jakon beste izen bat, “garila”, gariaren batzeagaz lotzen dauana dogu. Badira beste izen bi, “uztaroa” eta “uztaila” berbea bera be, uztaren sasoiagaz lotuta edo ikertzaile batzuentzako “usta”, ugaltasunagaz, batzen dabelarik.
Abuztua
Erromatarrakandik jasotako berbea dogu. Bestela bada gure inguruan gehiago erabilitako “agorrila”, lehorte edo agor sasoiagaz lotuz hilabete eguzkitsu hau. “Dagonila” berbea, barriz, uda goenila berbatik etorriko litzake, sasoi honetan udea bere momenturik goienean dagoala adierazoz. Nafarroa Beherean erabilitako ...
Urtearen abizenak
2005-01-21 00:00 Antxinakoak Geurera
Garagarrila
Izen bera emoten jakon aurreko hilabeteari be. Hilabete honeri emon jakon beste izen bat, “garila”, gariaren batzeagaz lotzen dauana dogu. Badira beste izen bi, “uztaroa” eta “uztaila” berbea bera be, uztaren sasoiagaz lotuta edo ikertzaile batzuentzako “usta”, ugaltasunagaz, batzen dabelarik.
Abuztua
Erromatarrakandik jasotako berbea dogu. Bestela bada gure inguruan gehiago erabilitako “agorrila”, lehorte edo agor sasoiagaz lotuz hilabete eguzkitsu hau. “Dagonila” berbea, barriz, uda goenila berbatik etorriko litzake, sasoi honetan udea bere momenturik goienean dagoala adierazoz. Nafarroa Beherean erabilitako ...
♫ Abendu santu honetan...♫
2005-01-14 00:00 Antxinakoak Geurera
Noizkoak dira kopla honeek? 1691an Nikolas Zubia Durangoko abade batek idatzita Donostian argitaratzen da “Doctrina Christiana en Basquence” eta bertan agertzen dira gaur abesten diran estrofetariko batzuk. Zubiak idatzitako liburua galduta badago be, haren barri José Lezamizek, Durangoko beste abade batek, “Coplas a la Encarnación y Nacimiento de Nuestro Señor Jesu Christo” Mexikon 1699an idatzitako beste liburu baten bitartez emoten deusku. Kontuak kontu, Zubiak ez dino beranak diranik liburuan batutako abestiak, beraz pentsau behar dogu herritik hartutakoak izango zirala eta ...
♫ Abendu santu honetan...♫
2005-01-07 00:00 Antxinakoak Geurera
Noizkoak dira kopla honeek? 1691an Nikolas Zubia Durangoko abade batek idatzita Donostian argitaratzen da “Doctrina Christiana en Basquence” eta bertan agertzen dira gaur abesten diran estrofetariko batzuk. Zubiak idatzitako liburua galduta badago be, haren barri José Lezamizek, Durangoko beste abade batek, “Coplas a la Encarnación y Nacimiento de Nuestro Señor Jesu Christo” Mexikon 1699an idatzitako beste liburu baten bitartez emoten deusku. Kontuak kontu, Zubiak ez dino beranak diranik liburuan batutako abestiak, beraz pentsau behar dogu herritik hartutakoak izango zirala eta ...
‘Interes’ bako Monzon
2004-12-31 00:00 Antxinakoak Geurera
Esan dogun moduan, asko dira berak idatzitako antzerki, ipuin zein abestiak. Betidanik egon zan oso lotuta euskereagaz eta euskal kultureagaz. Berak idatzitakoen artean be, asko dira euskeraz idatzitako agiri eta kartak. Hain zuzen be, datu honen gainean bitxikeria bategaz gura dot amaitu artikulu hau: jakina danez, Bilbao Francotarren eskuetan jausi eta gero, ‘Euzkadiko Jaurlaritzea’ Santanderren eta batez be Bartzelonan egon zan. Baina gerrea ez egoala bape argi eta, egoitza nagusia Pariseko Av. Marceauko eraikinean imintea erabagi eben euskaldunek. Lehendakari eta ...
‘Interes’ bako Monzon
2004-12-24 00:00 Antxinakoak Geurera
Esan dogun moduan, asko dira berak idatzitako antzerki, ipuin zein abestiak. Betidanik egon zan oso lotuta euskereagaz eta euskal kultureagaz. Berak idatzitakoen artean be, asko dira euskeraz idatzitako agiri eta kartak. Hain zuzen be, datu honen gainean bitxikeria bategaz gura dot amaitu artikulu hau: jakina danez, Bilbao Francotarren eskuetan jausi eta gero, ‘Euzkadiko Jaurlaritzea’ Santanderren eta batez be Bartzelonan egon zan. Baina gerrea ez egoala bape argi eta, egoitza nagusia Pariseko Av. Marceauko eraikinean imintea erabagi eben euskaldunek. Lehendakari eta ...
Lehenengo euskal liburu azokak
2004-12-17 00:00 Antxinakoak Geurera
Apurka-apurka, holako ekintzak sendotzen, ugaltzen eta indartzen joan ziran. Geroago, barriz, gerreak eta ondorengo diktadureak eragindako etenaldia etorri zan, barriro be, 1965an Gerediaga Elkarteak lekukoa hartu arte. Aurten, 297 erakusmahai izango ei dira Durangoko Erakusketan eta 400 liburu eta 60 disko barri aurkeztuko dabez. Hasikerako bitrina biekaz konparauta ba dago aldea...
Asier Madarieta,
Abertzaletasunaren Agiritegiko teknikaria
Nabarmenak
