Ehun da piku urte diruen kontuan
2004-05-28 00:00 Antxinakoak Geurera
Holan ba, 1855ean batutako gizonen erabagia Banco de Bilbao sortzea izan zan. Ideia hobetu eta pare bat urte geroago, 1857ko maiatzaren 17an erregearen baimena lortu eta urte bereko abuztuaren 24an, San Bartolome egunean zabaldu ebazan bere ateak Bilboko banketxe barriak. Lehenengo urteak beste leku batzuetan eginda, azkenenan 1868ko urtarrilaren 8an Bilboko Areatzan oraindino dagoan Estufa kaleko 7. zenbakian eraikin barria zabaldu zan. Eta ordutik aurrera berau izan zan banketxearen egoitza nagusia.
Bitxikeria modura, eta banketxearen historian sakonduz, esan daigun lehenengo ...
Arbola Santua
2004-05-21 00:00 Antxinakoak Geurera
Gizakiak aspalditik lotu ditu sinismena eta zugatza. Gizon antza izanda, sustrai-hankak; enbor-gorputza eta adar-besoak; normalean zugatzek gizakiak baino bizitza luzeago daukie, iraunkortasunaren ideia emonaz. Jakintsu batzuen esanetan, gizakiaren lehenengo sinismenak arbolakaz lotuta egon leitekez eta horren erakusle izango litzateke, eleiza eta baseleiza inguruetan sarri topetan doguzan zugatzak. Ganera, agintea eta erlijinoa be buztartu leitekez zugatzen bitartez: sustraietatik hasi eta adar eta ostoetara ibilbidea eginaz, lurra eta zerua batzen dauz.
Historiara jota be, ikustekoa da zugatzakaz herri honek izandako erlazinoa. Erromatarren ...
Arbola Santua
2004-05-14 00:00 Antxinakoak Geurera
Gizakiak aspalditik lotu ditu sinismena eta zugatza. Gizon antza izanda, sustrai-hankak; enbor-gorputza eta adar-besoak; normalean zugatzek gizakiak baino bizitza luzeago daukie, iraunkortasunaren ideia emonaz. Jakintsu batzuen esanetan, gizakiaren lehenengo sinismenak arbolakaz lotuta egon leitekez eta horren erakusle izango litzateke, eleiza eta baseleiza inguruetan sarri topetan doguzan zugatzak. Ganera, agintea eta erlijinoa be buztartu leitekez zugatzen bitartez: sustraietatik hasi eta adar eta ostoetara ibilbidea eginaz, lurra eta zerua batzen dauz.
Historiara jota be, ikustekoa da zugatzakaz herri honek izandako erlazinoa. Erromatarren ...
Lehenengo kristinauak Euskal Herrian
2004-05-07 00:00 Antxinakoak GeureraBaina kristinautasunaren ideia horreek, herrian zabal eta ondo errotuta ziran beste sinesmen eta pentsakera batzuekaz topau ziran eta mundua aitzeko bi ikuspegien arteko “burrukan”, Kristinautasuna nagusitu zala esan geinke baina aurreko mendeetan indarrean egozan beste sineskera horreen hainbat ezaugarri hartuta. Holan ba, suak bere lekua hartu eban kristinauen ospakizunetan, antxinako kromletxak jentilakaz batzen dira eta horreen desagertzea Kixmi edo Jesukristoren etorrereagaz. Bardin ipini geinkez beste hainbat adibide, eta gaur egun Eleiza Katolikuak ospatutako jai guztietan topau leitekez aurrreko jai ez ...
Lehenengo kristinauak Euskal Herrian
2004-04-30 00:00 Antxinakoak Geurera
Baina kristinautasunaren ideia horreek, herrian zabal eta ondo errotuta ziran beste sinesmen eta pentsakera batzuekaz topau ziran eta mundua aitzeko bi ikuspegien arteko “burrukan”, Kristinautasuna nagusitu zala esan geinke baina aurreko mendeetan indarrean egozan beste sineskera horreen hainbat ezaugarri hartuta. Holan ba, suak bere lekua hartu eban kristinauen ospakizunetan, antxinako kromletxak jentilakaz batzen dira eta horreen desagertzea Kixmi edo Jesukristoren etorrereagaz. Bardin ipini geinkez beste hainbat adibide, eta gaur egun Eleiza Katolikuak ospatutako jai guztietan topau leitekez aurrreko jai ez ...
Lehenengo Aberri Eguna
2004-04-23 00:00 Antxinakoak Geurera
Sabino Aranak idatzitakoa zan, 1882ko Berpizkunde Domekan, bere anaia zan Luis Aranagaz euren etxeko lorategian berbetan egozala konturatu zala bera zein zan bere benetako aberria. Esan geinke beraz egun horretan hasi zala Sabino Aranarentzat lan politikoa. 1932an ba, 50 urte beteten ziran eta hauxe zan euskal abertzaleek ospatu gura ebena.
Eguna esan dogun moduan urte horretako Berpizkunde Domekea zan, data aproposa euskal abertzaleentzat: bertan batzen ziran Jesukristoren berpizkundea eta herriaren berpizkundea, Euskal Herriarena kasu honetan. Zein egun aproposagoa ba katolikotasunagaz ...
Lehenengo Aberri Eguna
2004-04-16 00:00 Antxinakoak Geurera
Sabino Aranak idatzitakoa zan, 1882ko Berpizkunde Domekan, bere anaia zan Luis Aranagaz euren etxeko lorategian berbetan egozala konturatu zala bera zein zan bere benetako aberria. Esan geinke beraz egun horretan hasi zala Sabino Aranarentzat lan politikoa. 1932an ba, 50 urte beteten ziran eta hauxe zan euskal abertzaleek ospatu gura ebena.
Eguna esan dogun moduan urte horretako Berpizkunde Domekea zan, data aproposa euskal abertzaleentzat: bertan batzen ziran Jesukristoren berpizkundea eta herriaren berpizkundea, Euskal Herriarena kasu honetan. Zein egun aproposagoa ba katolikotasunagaz ...
Jauntxoen gordeleku
2004-04-09 00:00 Antxinakoak Geurera
Bizkaian zehar ikusi geinkezan torretxeak, normalean, lauki formea eta harriz egindako horma lodikoteak daukiez. Horma horreetan erabilitako harriak neurri desbardinetakoak izaten ziran eraikin gehienetan, baina badira neurri bardineko harriak, edo harlanduzkoak be, berbarako Zamudiokoa. Ez daukie bentana handirik eta atea normalean bakarra izaten da, nahiz eta batzutan bigarren ate bat agertu. Bigarren ate hau lehenengo pisuan egoten da eta bertora heltzeko eskailerak behar izaten dira. Azken ezaugarri horreek bai emoten deutsie torretxeei defentsarako erabilera aproposa. Amaitzeko, eraikinaren txapela edo teilatua ...
Jauntxoen gordeleku
2004-04-02 00:00 Antxinakoak GeureraBizkaian zehar ikusi geinkezan torretxeak, normalean, lauki formea eta harriz egindako horma lodikoteak daukiez. Horma horreetan erabilitako harriak neurri desbardinetakoak izaten ziran eraikin gehienetan, baina badira neurri bardineko harriak, edo harlanduzkoak be, berbarako Zamudiokoa. Ez daukie bentana handirik eta atea normalean bakarra izaten da, nahiz eta batzutan bigarren ate bat agertu. Bigarren ate hau lehenengo pisuan egoten da eta bertora heltzeko eskailerak behar izaten dira. Azken ezaugarri horreek bai emoten deutsie torretxeei defentsarako erabilera aproposa. Amaitzeko, eraikinaren txapela edo teilatua ...
Lehendakari ostikolaria San Mamesen
2004-03-26 00:00 Antxinakoak Geurera
1924-25 denporaldia izan zan Agirrek Athleticen jokatu eban onena. Lehenengo partidua Deustuarren kontra jokatu eban 1924ko zemendiaren 30ean; partidu horretan sartu eban bere lehenengo gola. Partiduko laugarrena izan zan: Allendek parera etorri jakozan aurkari guztiak gainditu eta Txirriri bota eutson baloia. Honek luze emon eta Agirrek buruz, sareetara bialdu eban baloia. Hurrengo eguneko egunkariek Agirreren berragerpena jaso eben elementu bikaina zala esanaz. Denporaldi horretan, beste partidu bi jokatu zituan Agirrek: Barakaldoren kontra lehenengoa, 1925eko zezeilaren 24an, eta Athleticek 8 eta ...
Lehendakari ostikolaria San Mamesen
2004-03-19 00:00 Antxinakoak Geurera
1924-25 denporaldia izan zan Agirrek Athleticen jokatu eban onena. Lehenengo partidua Deustuarren kontra jokatu eban 1924ko zemendiaren 30ean; partidu horretan sartu eban bere lehenengo gola. Partiduko laugarrena izan zan: Allendek parera etorri jakozan aurkari guztiak gainditu eta Txirriri bota eutson baloia. Honek luze emon eta Agirrek buruz, sareetara bialdu eban baloia. Hurrengo eguneko egunkariek Agirreren berragerpena jaso eben elementu bikaina zala esanaz. Denporaldi horretan, beste partidu bi jokatu zituan Agirrek: Barakaldoren kontra lehenengoa, 1925eko zezeilaren 24an, eta Athleticek 8 eta ...
Mozorro sasoian
2004-03-12 00:00 Antxinakoak Geurera
Bilbon sortutako lehenego konparsak “La Bilbaina” eta “La Moderna” izan ziran. Konparsa bi horreen arteko arazoak nahiko gogorrak izan ziran. Antza danez, konparsa bat antolatzeko batu zan bilbotar taldea. Lehenengo ensaioak egin eta “La Bilbaina” konparsan, urteteko prest egoala, taldeko partaideen artean diskusinoak sortu ziran. Batzuen eta besteen artean konpontzerik ez egoala ea, taldeko batzuk “La Moderna” konparsea sortzea erabagi eben.
Baina hor ez ziran amaitu talde bien arteko arazoak. Ordurako asmauta egoan abestietariko baten letrea talde batena zan eta ...
Mozorro sasoian
2004-02-28 00:00 Antxinakoak Geurera
Bilbon sortutako lehenego konparsak 'La Bilbaina' eta 'La Moderna' izan ziran. Konparsa bi horreen arteko arazoak nahiko gogorrak izan ziran. Antza danez, konparsa bat antolatzeko batu zan bilbotar taldea. Lehenengo ensaioak egin eta 'La Bilbaina' konparsan, urteteko prest egoala, taldeko partaideen artean diskusinoak sortu ziran. Batzuen eta besteen artean konpontzerik ez egoala ea, taldeko batzuk 'La Moderna' konparsea sortzea erabagi eben.
Baina hor ez ziran amaitu talde bien arteko arazoak. Ordurako asmauta egoan abestietariko baten letrea talde batena zan eta ...
Bihar da ba...
2004-02-16 00:00 Antxinakoak Geurera
6
Maite azaba za(har)ren legiak
jantza ta jolas garbiak
Aupa mutilak gora Euskera
Gora euzkotar guztiak
Urteak aurrera joan ahala, Santa Ageda abestuteko ohitureak zentzu kulturaletik harago zentzu politikoa be hartu eban batzuetan. Francoren sasoian euskal nortasuna erabat zapalduta eta zigortuta egoan eta euskereagaz eta Euskal Herriko ohiturakaz lotutako edozein ekintza sarri bihurtzen zan askatasunaren aldarrikapenerako ekintza. Eta Agate Deunaren ohiturea be ez zan horretan albo batera geratu. Horregaitik, berrogei urteko diktadura baltz haretako urteetan, Santa Ageda kantua ...
Bihar da ba.....
2004-02-01 00:00 Antxinakoak Geurera6
Maite azaba za(har)ren legiak
jantza ta jolas garbiak
Aupa mutilak gora Euskera
Gora euzkotar guztiak
Urteak aurrera joan ahala, Santa Ageda abestuteko ohitureak zentzu kulturaletik harago zentzu politikoa be hartu eban batzuetan. Francoren sasoian euskal nortasuna erabat zapalduta eta zigortuta egoan eta euskereagaz eta Euskal Herriko ohiturakaz lotutako edozein ekintza sarri bihurtzen zan askatasunaren aldarrikapenerako ekintza. Eta Agate Deunaren ohiturea be ez zan horretan albo batera geratu. Horregaitik, berrogei urteko diktadura baltz haretako urteetan, Santa Ageda kantua ...
Santiagorako bidean
2004-01-15 00:00 Antxinakoak Geurera
Halan da be, Bizkaiak itsasoa daukanez, baegoan beste aukera bat be: Bizkaira arte oinez etorri beharrean, itsasontziz etortea. Kasu honetan, liburuetan agertzen dana aitatuz, porturik erabilena Bermeo genduan eta bertora heltzen ziran Ipar Europako erromes asko. Gero Bermeotik aukerak bi ziran: batetik, Mundakatik Gernikarantz egitea eta hemendik lehen aitatutako bideetariko bat jarraitu; bestetik, Bermeotik Mungiarantz egitea gero handik Bakioko San Pelaioren baseleizatik osteratxua eginaz, bardin Bilboko bidea harturik.
Honexek dira labur batuta Santiagora bai oinez zein zaldiz edo burdiz, erromes ...
Izarraren atzean
2003-12-31 00:00 Antxinakoak Geurera
Beste alde batetik, Hiru Errege Magoetako bat baltza zala onartu dogu eta barriro be Mateoren testua hartuz, honek ez dakar ezer errege baltzaren ganean. Zehaztasun handiegirik ez dago baina gaur egun bata bizar zuriagaz eta bigarrena bizar baltzagaz irudikatzen doguz. Erregeetariko bat baltza izatea XIII. mendetik aurrera zabaldu zan ideian oinarritzen da. Interpretazino horren arabera, errege bakotxa, Noegandik sortutako munduan ziran lehenengo hiru arraza desbardinekaz bardinduko leukez erregeak: kasu honetan, baltza Afrikan finkatutako 'kamiten' arrazaren ordezkaria izango litzateke.
Magoen irudiekaz ...
Gaxo barrija: gripea
2003-12-15 00:00 Antxinakoak Geurera
Euskadiko beste lurraldeetan be egoerea antzekoa zan: irailean zehar zabaltzen joan zan gaixoa eta bere indarrik nagusiena urrian agertu eban. Araban urriko lehenengo egunetan ikastetxeak zarratu egin zituen. Bardin egin eben Gipuzkoan zein Bizkaian be.
Bizkaiaren kasuan, beste lurralde batzuetan agintariek egin eben moduan, lehenengo egunetan ez jakon gripeari garrantzia larregirik emon. Orduko egunkarietan agertzen diran albiste gehienak, Europak, Mundu gerra amaitzear dagoela bizi dauen egoerearen ganekoak dira, eta jakina da irailean zabaldutako kalteak, irailaren azkenengo egunetarako zer esan asko ...
'…gure legea gorde...'
2003-12-01 00:00 Antxinakoak Geurera
Aurrez aurreko giroa luzaroko kontua izan zan
Nafarrek eurenak egin zituen Iparragirrek sortutako Gernikako Arbolaren abestiko testua eta musikea. Bertan agertzen zan ondoen, euren ustez, foruen esangurea eta garrantzia. Abestiaren berbak itzuli be egin ziran erderara. Beste alde batetik, foruen alde eta Gamazoren kontra Iparragirreren abestiaren musikea aprobetxau eta beste berba batzuk asmau zituenak be agertu ziran.
Egoerea okerrera joiala ikusirik, Espainiako gobernuak Nafarroako diputaduak deitzea erabagi eban. Hasieran ez eben joan gura izan, baina azkenean, arazoari konponbidea emoteko asmoagaz ...
Sabino Arana giltzapean
2003-11-15 00:00 Antxinakoak GeureraHalan da be, korreosen telegramea hartu eban beharginak nork bialdu eta zer ipinten eban ikusirik, ez eutson biderik emon eta nagusiari kontau eutson. Biharamunean, maiatzaren 27an, Gobernu Zibilak Epaileari bialdu eutson telegramea, honek Sabino Arana bere aurrera deituz. Sabino Arana Bilbon ez egoanez, Gernikako epaileari emon eutsen Sukarrietan egoan Sabino Arana topetako agindua.
Epailearen aurrean Aranak telegramea berea zala baieztau eban. Berak azaldu ebanez, Pedro Grijalbari egindu eutson bialtzeko bera Sukarrietan egoalako eta nahiz eta 26an Bilbora etorri beharra euki ...
Nabarmenak
