Oskar sarien harian...
2005-02-25 00:00 Antxinakoak Geurera
Conchita Montenegro donostiarra 30eko hamarkadako aktoresa ezagunena zan Espainia aldean. Buster Keaton zinegile eta aktore amerikarragaz be egin ebazan pelikulak emakume honek. Gero, Espainiako Gerra Zibila etorri zan eta frankotarren propagandako filmetan hartu eban parte. Baina onenean egoanean, erretirau, diplomatiko bategaz ezkondu eta guztiz desagertu zan zine mundutik.
Politika arloan, Teodoro Errandorena zizurkildarra aitatu beharra daukagu. Berez haginetako medikua bazan be, Irlandara egindako bidaian zinea ezagutu ebanean, Errandorenak atoan ikusi eban zineak zabaltzen ebazan aukerak propaganada munduan. Berari jagoko “Euzkadi ...
Oskar sarien harian...
2005-02-18 00:00 Antxinakoak Geurera
Conchita Montenegro donostiarra 30eko hamarkadako aktoresa ezagunena zan Espainia aldean. Buster Keaton zinegile eta aktore amerikarragaz be egin ebazan pelikulak emakume honek. Gero, Espainiako Gerra Zibila etorri zan eta frankotarren propagandako filmetan hartu eban parte. Baina onenean egoanean, erretirau, diplomatiko bategaz ezkondu eta guztiz desagertu zan zine mundutik.
Politika arloan, Teodoro Errandorena zizurkildarra aitatu beharra daukagu. Berez haginetako medikua bazan be, Irlandara egindako bidaian zinea ezagutu ebanean, Errandorenak atoan ikusi eban zineak zabaltzen ebazan aukerak propaganada munduan. Berari jagoko “Euzkadi ...
Memoriaren lapurretea (Salamancako agirien harian)
2005-02-11 00:00 Antxinakoak Geurera
Zer dago Salamancan Euskal Herriari buruz?
1989an Juan Carlos Jimenez Aberasturi, agiritegiko beharginak 4.000 agiri egozala adierazo eban, danak 259 kaxatan batuta. Agiriak 1898tik 1939ra bitartekoak izan arren, gehienak Gerra Zibilaren sasoikoak ziran (1936-37). Orduko alderdi politiko eta sindikatu guztietako (EAJ, PSE, ANV, PCE, Izquierda Republicana, Comunion Tradicionalista, UGT, ELA…) agiri asko egozan: bazkideen zerrendak, aktak, karnetak, eta bestelakoak; horreekaz batera, Eusko Jaurlaritzearen aurretik eratutako Guda Batzordeko hainbat agiri be baegozan eta gudarien batailoietako zerrendak, nominak, fitxak edo presoen ...
Memoriaren lapurretea (Salamancako agirien harian)
2005-02-04 00:00 Antxinakoak Geurera
Zer dago Salamancan Euskal Herriari buruz?
1989an Juan Carlos Jimenez Aberasturi, agiritegiko beharginak 4.000 agiri egozala adierazo eban, danak 259 kaxatan batuta. Agiriak 1898tik 1939ra bitartekoak izan arren, gehienak Gerra Zibilaren sasoikoak ziran (1936-37). Orduko alderdi politiko eta sindikatu guztietako (EAJ, PSE, ANV, PCE, Izquierda Republicana, Comunion Tradicionalista, UGT, ELA…) agiri asko egozan: bazkideen zerrendak, aktak, karnetak, eta bestelakoak; horreekaz batera, Eusko Jaurlaritzearen aurretik eratutako Guda Batzordeko hainbat agiri be baegozan eta gudarien batailoietako zerrendak, nominak, fitxak edo presoen ...
Urtearen abizenak
2005-01-28 00:00 Antxinakoak Geurera
Garagarrila
Izen bera emoten jakon aurreko hilabeteari be. Hilabete honeri emon jakon beste izen bat, “garila”, gariaren batzeagaz lotzen dauana dogu. Badira beste izen bi, “uztaroa” eta “uztaila” berbea bera be, uztaren sasoiagaz lotuta edo ikertzaile batzuentzako “usta”, ugaltasunagaz, batzen dabelarik.
Abuztua
Erromatarrakandik jasotako berbea dogu. Bestela bada gure inguruan gehiago erabilitako “agorrila”, lehorte edo agor sasoiagaz lotuz hilabete eguzkitsu hau. “Dagonila” berbea, barriz, uda goenila berbatik etorriko litzake, sasoi honetan udea bere momenturik goienean dagoala adierazoz. Nafarroa Beherean erabilitako ...
Urtearen abizenak
2005-01-21 00:00 Antxinakoak Geurera
Garagarrila
Izen bera emoten jakon aurreko hilabeteari be. Hilabete honeri emon jakon beste izen bat, “garila”, gariaren batzeagaz lotzen dauana dogu. Badira beste izen bi, “uztaroa” eta “uztaila” berbea bera be, uztaren sasoiagaz lotuta edo ikertzaile batzuentzako “usta”, ugaltasunagaz, batzen dabelarik.
Abuztua
Erromatarrakandik jasotako berbea dogu. Bestela bada gure inguruan gehiago erabilitako “agorrila”, lehorte edo agor sasoiagaz lotuz hilabete eguzkitsu hau. “Dagonila” berbea, barriz, uda goenila berbatik etorriko litzake, sasoi honetan udea bere momenturik goienean dagoala adierazoz. Nafarroa Beherean erabilitako ...
♫ Abendu santu honetan...♫
2005-01-14 00:00 Antxinakoak Geurera
Noizkoak dira kopla honeek? 1691an Nikolas Zubia Durangoko abade batek idatzita Donostian argitaratzen da “Doctrina Christiana en Basquence” eta bertan agertzen dira gaur abesten diran estrofetariko batzuk. Zubiak idatzitako liburua galduta badago be, haren barri José Lezamizek, Durangoko beste abade batek, “Coplas a la Encarnación y Nacimiento de Nuestro Señor Jesu Christo” Mexikon 1699an idatzitako beste liburu baten bitartez emoten deusku. Kontuak kontu, Zubiak ez dino beranak diranik liburuan batutako abestiak, beraz pentsau behar dogu herritik hartutakoak izango zirala eta ...
♫ Abendu santu honetan...♫
2005-01-07 00:00 Antxinakoak Geurera
Noizkoak dira kopla honeek? 1691an Nikolas Zubia Durangoko abade batek idatzita Donostian argitaratzen da “Doctrina Christiana en Basquence” eta bertan agertzen dira gaur abesten diran estrofetariko batzuk. Zubiak idatzitako liburua galduta badago be, haren barri José Lezamizek, Durangoko beste abade batek, “Coplas a la Encarnación y Nacimiento de Nuestro Señor Jesu Christo” Mexikon 1699an idatzitako beste liburu baten bitartez emoten deusku. Kontuak kontu, Zubiak ez dino beranak diranik liburuan batutako abestiak, beraz pentsau behar dogu herritik hartutakoak izango zirala eta ...
‘Interes’ bako Monzon
2004-12-31 00:00 Antxinakoak Geurera
Esan dogun moduan, asko dira berak idatzitako antzerki, ipuin zein abestiak. Betidanik egon zan oso lotuta euskereagaz eta euskal kultureagaz. Berak idatzitakoen artean be, asko dira euskeraz idatzitako agiri eta kartak. Hain zuzen be, datu honen gainean bitxikeria bategaz gura dot amaitu artikulu hau: jakina danez, Bilbao Francotarren eskuetan jausi eta gero, ‘Euzkadiko Jaurlaritzea’ Santanderren eta batez be Bartzelonan egon zan. Baina gerrea ez egoala bape argi eta, egoitza nagusia Pariseko Av. Marceauko eraikinean imintea erabagi eben euskaldunek. Lehendakari eta ...
‘Interes’ bako Monzon
2004-12-24 00:00 Antxinakoak Geurera
Esan dogun moduan, asko dira berak idatzitako antzerki, ipuin zein abestiak. Betidanik egon zan oso lotuta euskereagaz eta euskal kultureagaz. Berak idatzitakoen artean be, asko dira euskeraz idatzitako agiri eta kartak. Hain zuzen be, datu honen gainean bitxikeria bategaz gura dot amaitu artikulu hau: jakina danez, Bilbao Francotarren eskuetan jausi eta gero, ‘Euzkadiko Jaurlaritzea’ Santanderren eta batez be Bartzelonan egon zan. Baina gerrea ez egoala bape argi eta, egoitza nagusia Pariseko Av. Marceauko eraikinean imintea erabagi eben euskaldunek. Lehendakari eta ...
Lehenengo euskal liburu azokak
2004-12-17 00:00 Antxinakoak Geurera
Apurka-apurka, holako ekintzak sendotzen, ugaltzen eta indartzen joan ziran. Geroago, barriz, gerreak eta ondorengo diktadureak eragindako etenaldia etorri zan, barriro be, 1965an Gerediaga Elkarteak lekukoa hartu arte. Aurten, 297 erakusmahai izango ei dira Durangoko Erakusketan eta 400 liburu eta 60 disko barri aurkeztuko dabez. Hasikerako bitrina biekaz konparauta ba dago aldea...
Asier Madarieta,
Abertzaletasunaren Agiritegiko teknikaria
Lehenengo euskal liburu azokak
2004-12-10 00:00 Antxinakoak Geurera
Apurka-apurka, holako ekintzak sendotzen, ugaltzen eta indartzen joan ziran. Geroago, barriz, gerreak eta ondorengo diktadureak eragindako etenaldia etorri zan, barriro be, 1965an Gerediaga Elkarteak lekukoa hartu arte. Aurten, 297 erakusmahai izango ei dira Durangoko Erakusketan eta 400 liburu eta 60 disko barri aurkeztuko dabez. Hasikerako bitrina biekaz konparauta ba dago aldea...
Asier Madarieta,
Abertzaletasunaren Agiritegiko teknikaria
Urdanetaren bidaia Filipinetara
2004-12-03 00:00 Antxinakoak Geurera
Kapitainak Erregeak emondako eskutitzaren arabera hartu beharreko norabidearen agindua emon eban. Itsaso zabalean egozanean irakurri eban eskutitza eta danon harridurarako, Guinea Barrira joiazala pentsetan ebenean, azkenean Erregeak Filipinetara joateko agindu eutsien. Urdaneta ez egoan konforme, berak esandakoagaz bat ez etozalako Erregearen aginduak, baina honeek betez, harantza hurreratu ziran lau ontziak.
Azkenean, 1565eko apirilaren 27an heldu ziran itsas gizonak Cebuko ugartera, Filipinetan ukutzen eben lehenengo lurrera. Baina antza danez, bertakoak ez egozan konforme etorri barriakaz eta ez ziran hurreratu eurakana. Holan ...
Urdanetaren bidaia Filipinetara
2004-11-26 00:00 Antxinakoak Geurera
Kapitainak Erregeak emondako eskutitzearen arabera hartu beharreko norabidearen agindua emon eban. Itsaso zabalean egozanean irakurri eban eskutitza eta danon harridurarako, Guinea Barrira joiazala pentsetan ebenean, azkenean, Erregeak Filipinetara joateko agindu eutsien. Urdaneta ez egoan konforme, berak esandakoagaz bat ez etozalako Erregearen aginduak, baina honeek betez, harantza hurreratu ziran lau ontziak.
Azkenean, 1565eko apirilaren 27an heldu ziran itsas gizonak Cebuko ugartera, Filipinetan ukutzen eben lehenengo lurrera. Baina antza danez, bertakoak ez egozan konforme etorri barriakaz eta ez ziran hurreratu eurakana. Holan ...
Azken uretaratzea?
2004-11-19 00:00 Antxinakoak Geurera
Ontziolen zabaltze ekitaldia 1916an izan zan, apirilaren 27an. Eguna ospatzeko langileek soldatako egun bateko saria jaso eben eta bazkaria doban; konbidatuentzako, barriz, tea banatu zan. Egun honetan jarri ziran “Conde de Zubiria” eta “Marques de Chavarri” ontzietako azpialdeak. Biak Labe Gariak enpresearen enkarguz lantegira ikatza itsasoz ekarteko. Ontzien motorrak be enpresan bertan egiteko ziran. Eurekaz batera, “Alfonso XIII” 5.000 tonako itsasontziaren lehenengo zatiak be jarrri ziran.
Ontziola barritik uretaratutako lehenengo ontzia “Conde de Zubiria” izan zan, 1917ko garagarrilaren 7an ...
Azken uretaratzea?
2004-11-12 00:00 Antxinakoak Geurera
Ontziolen zabaltze ekitaldia 1916an izan zan, apirilaren 27an. Eguna ospatzeko langileek soldatako egun bateko saria jaso eben eta bazkaria doban; konbidatuentzako, barriz, tea banatu zan. Egun honetan jarri ziran “Conde de Zubiria” eta “Marques de Chavarri” ontzietako azpialdeak. Biak Labe Gariak enpresearen enkarguz lantegira ikatza itsasoz ekarteko. Ontzien motorrak be enpresan bertan egiteko ziran. Eurekaz batera, “Alfonso XIII” 5.000 tonako itsasontziaren lehenengo zatiak be jarrri ziran.
Ontziola barritik uretaratutako lehenengo ontzia “Conde de Zubiria” izan zan, 1917ko garagarrilaren 7an ...
Napoleon Bonaparte Bilbaon
2004-11-05 00:00 Antxinakoak GeureraAdostutako testuak, Frantzian indarrean egozan ideietan oinarrituta, euskal lurraldeetan izandako berezitazunak be batzea lortu eban. Berbarako, 144. artikuluan, euskaldunen berezitasunak eta legeak Gorteetan aztertzea ezartzen eban. Azkenean lortutako testua “Kostituzino Forala” zala esan geinke, askorentzat berba bi honeek kontrajarriak izan arren.
Euskaldun askok begi onez ikusi ebezan Frantziarrek “besopean” ekarritako barriztasunak, batez be, uri handietako merkatariek. Ezaugarri honetan ikusten dogu Bilbao moduko uriak emondako laguntzinoa Napoleonen kideei, Urkijo bera berbarako. Baina baserri eremuan eretxiak ez ziran hain aldekoak, eta Frantziarren ...
Napoleon Bonaparte Bilbaon
2004-10-29 00:00 Antxinakoak Geurera
Adostutako testuak, Frantzian indarrean egozan ideietan oinarrituta, euskal lurraldeetan izandako berezitazunak be batzea lortu eban. Berbarako, 144. artikuluan, euskaldunen berezitasunak eta legeak Gorteetan aztertzea ezartzen eban. Azkenean lortutako testua “Kostituzino Forala” zala esan geinke, askorentzat berba bi honeek kontrajarriak izan arren.
Euskaldun askok begi onez ikusi ebezan Frantziarrek “besopean” ekarritako barriztasunak, batez be, uri handietako merkatariek. Ezaugarri honetan ikusten dogu Bilbao moduko uriak emondako laguntzinoa Napoleonen kideei, Urkijo bera berbarako. Baina baserri eremuan eretxiak ez ziran hain aldekoak, eta Frantziarren ...
Gatzaren matxinadea
2004-10-22 00:00 Antxinakoak Geurera
Egoereak holan segidu eban hurrengo urtera arte. 1632ko urrian Erregearen ordezkari barriak, hau da, korrejidoreak, gatzaren dirua gitxitzeko neurri eta legeak onartu ebazan. Kontrakoa emoten badau be, Erregearen ordezkariak emondako aginduek barriro be gatzaren ganeko zergea ezartzen eben. Hau ikusita, barriro be milaka bizkaitar batu eta lehengo Erregearen aginduen barri emoten eben agiriak erre egin ebezan Bilbon. Ostean, gatza gordeta egoan biltegietako ateak apurtu eta zabaldu ebezan. Gero Bizkaiko uriburuan egozan Erregearen ordezkari eta aldeko guztien atzetik joan ziran. Euretariko ...
Gatzaren matxinadea
2004-10-15 00:00 Antxinakoak Geurera
Egoereak holan segidu eban hurrengo urtera arte. 1632ko urrian Erregearen ordezkari barriak, hau da, korrejidoreak, gatzaren dirua gitxitzeko neurri eta legeak onartu ebazan. Kontrakoa emoten badau be, Erregearen ordezkariak emondako aginduek barriro be gatzaren ganeko zergea ezartzen eben. Hau ikusita, barriro be milaka bizkaitar batu eta lehengo Erregearen aginduen barri emoten eben agiriak erre egin ebezan Bilbon. Ostean, gatza gordeta egoan biltegietako ateak apurtu eta zabaldu ebezan. Gero Bizkaiko uriburuan egozan Erregearen ordezkari eta aldeko guztien atzetik joan ziran. Euretariko ...
Nabarmenak
