Xabierko Franziskoren bizitzea

Bizkaie! 2006-04-21 00:00   Antxinakoak Geurera
Xabierren ume denporan faktore garrantzitsu bi egon ziran: gerrea eta gurasoen heriotzak. Leire, Tafalla edo Zangotzan hasitako ikasketekaz jarraitzea erabagi eban. Holan ba, Frantziako Sorbona unibersidadera joan zan Giza Zientzietako ikasketak egitera. Han, Santa Barbarako ikastetxean, Loiolako San Inazio ezagutu eban, hau be euskalduna. Alkarregaz bizi ziran Frantziako uriburuan. Loiolakoagaz bizi izandako epe honek erabat markau eban Xabierrekoa eta erlijinoa eta besteakanako gogoa sortu eragin eutson. 1534an, Montmartren, zazpi kidegaz batera pobrezia, kastidadea eta Lur Santurako peregrinazinoaren botuak bete ebazan ...

Xabierko Franziskoren bizitzea

Bizkaie! 2006-04-14 00:00   Antxinakoak Geurera
Xabierren ume denporan faktore garrantzitsu bi egon ziran: gerrea eta gurasoen heriotzak. Leire, Tafalla edo Zangotzan hasitako ikasketakaz jarraitzea erabagi eban. Holan ba, Frantziako Sorbona unibersidadera joan zan Giza Zientzietako ikasketak egitera. Han, Santa Barbarako ikastetxean, Loiolako San Inazio ezagutu eban, hau be euskalduna. Alkarregaz bizi ziran Frantziako uriburuan. Loiolakoagaz bizi izandako epe honek erabat markau eban Xabierrekoa eta erlijinoa eta besteakanako gogoa sortu eragin eutson. 1534an, Montmartren, zazpi kidegaz batera pobrezia, kastidadea eta Lur Santurako peregrinazinoaren botuak bete ebazan ...

Bete bako asmoa

Bizkaie! 2006-04-07 00:00   Antxinakoak Geurera
1936ko Gerrea Gerrea hasi eta berehala, Galindez demokraziaren alde eta altzautakoen kontra burrukan hasi zan. Lehenengo, EAJk preso eta desagertutakoen kasuak argitzeko Madrilen antolautako bulegoan hasi zan lanean. Urrian, Eusko Jaurlaritzea eratzerakoan, bulego hori erakundearen ordezkaritza lanak beteten hasi zan. Irujo jeltzaleak Justizi Ministro kargua hartu eta Galindez haren aginduetara jarri zan, Kartzeletako Zuzendaritza Orokorreko Abogadu Aholkulari legez. Gerrea aurrera joan ahala eta fronteak gero eta gitxiago izanda be, ez eban bere lana itxi eta gerrearen azken egunetan Brigada Vasco-Pirenaican ...

Bete bako asmoa

Bizkaie! 2006-03-31 00:00   Antxinakoak Geurera
1936ko Gerrea Gerrea hasi eta berehala, Galindez demokraziaren alde eta altzautakoen kontra burrukan hasi zan. Lehenengo, EAJk preso eta desagertutakoen kasuak argitzeko Madrilen antolatutako bulegoan hasi zan lanean. Urrian, Eusko Jaurlaritzea eratzerakoan, bulego hori erakundearen ordezkaritza lanak beteten hasi zan. Irujo jeltzaleak Justizia Ministro kargua hartu eta Galindez haren aginduetara jarri zan, Kartzeletako Zuzendaritza Orokorreko Abogadu Aholkulari legez. Gerrea aurrera joan ahala eta fronteak gero eta gitxiago izanda be, ez eban bere lana itxi eta gerrearen azken egunetan Brigada Vasco-Pirenaican ...

Pedro Bernardo Villareal de Berriz

Bizkaie! 2006-03-24 00:00   Antxinakoak Geurera
Injineru lanetan Hainbat asmakizun eta barrikuntza ikertu eta gero, bere asmoak eta lanak martxan ipinteko aukerea bere ezkontzeak emon eutson. 1694ko urtarrilaren 3an Mariana Rosa Bengolea lekeitiarragaz ezkondu zan Pedro Bernardo eta Lekeitiora joan zan bizitera. Bengoleatarrak be ez ziran edonor eta hainbat ondasun eukezan, batez be Bizkaiko Lea Artibaiko eskualdean. Bere emaztearenak ziran olek, burdinolek, baserriek zein lurrek ikerketak praktikara eroateko ezinbesteko aukerea emon eutsen Pedro Bernardori. Holan ba Lekeitio, Gizaburu, Ispaster, Amoroto, Mendexa zein Aulestin egozan burdinolak zein ...

Asmatzaile baten kontuak

Bizkaie! 2006-03-17 00:00   Antxinakoak Geurera
Injineru lanetan Hainbat asmakizun eta barrikuntza ikertu eta gero, bere asmoak eta lanak martxan ipinteko aukerea bere ezkontzeak emon eutson. 1694ko urtarrilaren 3an, Mariana Rosa Bengolea lekeitiarragaz ezkondu zan Pedro Bernardo eta Lekeitiora joan zan bizitera. Bengoleatarrak be ez ziran edonor eta hainbat ondasun eukezan, batez be Bizkaiko Lea Artibaiko eskualdean. Bere emaztearenak ziran olek, burdinolek, baserriek zein lurrek ikerketak praktikara eroateko ezinbesteko aukerea emon eutsen Pedro Bernardori. Holan ba Lekeitio, Gizaburu, Ispaster, Amoroto, Mendexa zein Aulestin egozan burdinolak zein ...

Emakume Abertzale Batzako taldeak

Bizkaie! 2006-03-10 00:00   Antxinakoak Geurera
EAB, Emakume Abertzale Batza Taldearen jardunbidean helburuak bi ziran: abertzaletasun ideiak emakumeakana heldu eragitea eta emakumeak politikagintzan jardutekom pausuak emotea. Asmo biak Eusko Alderdi Jeltzalea alderdiaren inguruan garatu ziran. Giro horretan, emakumeek mitinetarako ibilaldiak antolatu, edo mitin eta abertzaleek antolatutako ekintzotan erabili beharreko ikurrinak eta beste hainbat gauza preparetan ebezan. Apurka-apurka ezagunak egin ziran mitin horreetan parte hartzen eben emakumeetako batzuk, besteak beste: Polixene Trabudua, Haydee Agirre, Julene Azpeitia edo Sorne Unzueta. EABko taldeen arrakastea 1930eko hamarkadan etorri zan. Hego ...

Emakume Abertzale Batzako taldeak

Bizkaie! 2006-03-03 00:00   Antxinakoak Geurera
EAB, Emakume Abertzale Batza Taldearen jardunbidean helburuak bi ziran: abertzaletasun ideiak emakumeakana heldu eragitea eta emakumeak politikagintzan jardutekom pausuak emotea. Asmo biak Eusko Alderdi Jeltzalea alderdiaren inguruan garatu ziran. Giro horretan, emakumeek mitinetarako ibilaldiak antolatu, edo mitin eta abertzaleek antolatutako ekintzotan erabili beharreko ikurrinak eta beste hainbat gauza preparetan ebezan. Apurka-apurka ezagunak egin ziran mitin horreetan parte hartzen eben emakumeetako batzuk, besteak beste: Polixene Trabudua, Haydee Agirre, Julene Azpeitia edo Sorne Unzueta. EABko taldeen arrakastea 1930eko hamarkadan etorri zan. Hego ...

‘Eliodoroak’, Euskadiko dirua

Bizkaie! 2006-02-24 00:00   Antxinakoak Geurera
Azken buruan, diruaren 'asmatzailea' Eliodoro de la Torre zanaren omenez, Euskadiko diruari 'eliodoroak' deitu eutsien Bilbo inguruan. Gero gerrea Bizkaian amaitu eta dirua baliorik barik itxi eben Frankistek. Orduan, asko erre egin ziran baina beste askok etxeetan gorde ebezan arrazoi sentimentalakaitik edo beharbada egunen baten barriro be balioa izango ebelakoan. Ez ziran gitxi izan diru barria balio barik egoala jakin ebenean, euren zorrak pagetan arin joan ziranak... Asier Madarieta, Abertzaletasunaren Museoko teknikaria

‘Eliodoroak’, Euskadiko dirua

Bizkaie! 2006-02-17 00:00   Antxinakoak Geurera
Azken buruan, diruaren 'asmatzailea' Eliodoro de la Torre zanaren omenez, Euskadiko diruari 'eliodoroak' deitu eutsien Bilbo inguruan. Gero gerrea Bizkaian amaitu eta dirua baliorik barik itxi eben Frankistek. Orduan, asko erre egin ziran baina beste askok etxeetan gorde ebezan arrazoi sentimentalakaitik edo beharbada egunen baten barriro be balioa izango ebelakoan. Ez ziran gitxi izan diru barria balio barik egoala jakin ebenean, euren zorrak pagetan arin joan ziranak... Asier Madarieta, Abertzaletasunaren Museoko teknikaria

Orreaga: euskaldunen lehenengo burrukea

Bizkaie! 2006-02-10 00:00   Antxinakoak Geurera
Orreagako gudearen ondorioak Orreagan pasautakoa gehi aurretiaz euskaldunekaz izandako arazoak (gogoratu daigun Martelek izandako arazoak zati handi baten euskaldunek akitaniarrei emondako laguntzinoaren ondorioak izan zirala) kontuan hartuta, Karlomagnok ikusi eban Akitania eta Waskonia inguruko lurraldeakaz zeozer egin behar zala. Orduan, bere seme Luisentzako (Ludovico Pio) Akitania eta Waskonia batzen ebazan erresuma sortzea erabagi eban. 781ean, Luis errege izentau eban (hiru urte eukazan), eta handik lau urtera Padeborneko Batzarrean, hau da, Gortearen aurrean aurkeztu eben errege barri eta gaztea euskaldunen erara ...

Orreaga: euskaldunen lehenengo burrukea

Bizkaie! 2006-02-03 00:00   Antxinakoak Geurera
Orreagako gudearen ondorioak Orreagan pasautakoa gehi aurretiaz euskaldunekaz izandako arazoak (gogoratu daigun Martelek izandako arazoak zati handi baten euskaldunek akitaniarrei emondako laguntzinoaren ondorioak izan zirala) kontuan hartuta, Karlomagnok ikusi eban Akitania eta Waskonia inguruko lurraldeakaz zeozer egin behar zala. Orduan, bere seme Luisentzako (Ludovico Pio) Akitania eta Waskonia batzen ebazan erresuma sortzea erabagi eban. 781ean, Luis errege izentau eban (hiru urte eukazan), eta handik lau urtera Padeborneko Batzarrean, hau da, Gortearen aurrean aurkeztu eben errege barri eta gaztea euskaldunen erara ...

Belengo portalian

Bizkaie! 2006-01-27 00:00   Antxinakoak Geurera
Lehenengo jaiotzak Badakigu gaurko jaiotzen antzerako lehenengoak edo lehenengoetarikoak behintzat Zisterreko fraileek egin ebezala eta berez lehenengo jaiotzea Asisko San Frantziskoren ardurea izan zan 1223. urtean. Gero Giovanni Velita 'Greccioko Jauna' deitutakoaren kasua be badaukagu. Gizon honek bere etxe ondoan jaiotzea antolatzea agindu eban, berez etxe partikular bateko lehenengo jaiotzea izango zana antolatuz. Kondaireak dinoanez, lehenengo jaiotza hau jarritako lekuan eregi eban gero Asisko San Frantziskok bere egoteko lekua. Jaiotzen ezaugarriak Jaiotzen historia alde batera itxita badagoz jaiotzetan normalean jarten ...

Belengo portalian

Bizkaie! 2006-01-20 00:00   Antxinakoak Geurera
Lehenengo jaiotzak Badakigu gaurko belenen antzerako lehenengoak edo lehenengoetarikoak behintzat Zisterreko fraileek egin ebezala eta berez lehenengo belena Asisko San Frantziskoren ardurea izan zan 1223. urtean. Gero Giovanni Velita 'Greccioko Jauna' deitutakoaren kasua be badaukagu. Gizon honek bere etxe ondoan belena antolatzea agindu eban, berez etxe partikular bateko lehenengo belena izango zana antolatuz. Kondaireak dinoanez, lehenengo belen hau jarritako lekuan eregi eban gero Asisko San Frantziskok bere egoteko lekua. Belenen ezaugarriak Belenen historia alde batera itxita, badagoz belenetan normalean jarten ...

Kontziertuan?

Bizkaie! 2006-01-13 00:00   Antxinakoak Geurera
Azken pausuak Hurrengo barriztapena 1925ean hasi ziran eztabaidatzen Primo de Rivera zala Espainiako agintari edo diktadorea. Hurrengo urtean adostu eta hurrengo 25 urteetarako iraupen epea aurreikusten eutsien agintariek. Barriztapen hau urtebete aurreratu zan orduan ‘Banco del Credito de la Unión Minera’ banketxeak izandako porrotagaitik. Horretan be interes berezia euken Aldundiek, porrotagaz zerikusia eukelako, batez be, Bizkaikoak. Beraz, Madrileko Gobernuagaz izandako eztabaidak ez ziran errazak izan, ezin bestekoa izan zalarik Horacio Etxebarrieta industria gizonak egindako bitartekaritza lana. Kontzertuaren amaierea, barriz, 1936ko ...

Kontziertuan?

Bizkaie! 2006-01-06 00:00   Antxinakoak Geurera
Azken pausuak Hurrengo barriztapena 1925ean hasi ziran eztabaidatzen Primo de Rivera zala Espainiako agintari edo diktadorea. Hurrengo urtean adostu eta hurrengo 25 urteetarako iraupen epea aurreikusten eutsien agintariek. Barriztapen hau urtebete aurreratu zan orduan ‘Banco del Credito de la Unión Minera’ banketxeak izandako porrotagaitik. Horretan be interes berezia euken Aldundiek, porrotagaz zerikusia eukelako, batez be, Bizkaikoak. Beraz, Madrileko Gobernuagaz izandako eztabaidak ez ziran errazak izan, ezin bestekoa izan zalarik Horacio Etxebarrieta industria gizonak egindako bitartekaritza lana. Kontzertuaren amaierea, barriz, 1936ko ...

Eusko Abertzale Ekintzaren 75. urtemugan

Bizkaie! 2005-12-30 00:00   Antxinakoak Geurera
Denpora barriak? Franco hil ostean, nahiz eta talde txikia izan, sasoi honetan egindako hainbat bilera eta foroetan hartu eben parte EAEkoek, esaterako Txibertako eztabaidetan, eta alderdi honetako Valentín Solagaistua joan zan Gobernu Buru zan Adolfo Suarezengana beste euskal ordezkari batzuekaz batera zabaltzen zan prozesu barrian parte hartzeko jarritako baldintzen barri emotera. 1977an izandako hauteskundeetan bakarrik aurkeztu zan EAE. Hilebete batzuk geroago barriro ESB alderdiagaz bat egiten ahalegindu zan baina azkenean ez zan ezer adostu. Urtebete geroago 1978an Herri Batasuna koalizinoaren ...

Eusko Abertzale Ekintzaren 75. urtemugan

Bizkaie! 2005-12-23 00:00   Antxinakoak Geurera
Denpora barriak? Franco hil ostean, nahiz eta talde txikia izan, sasoi honetan egindako hainbat bilera eta foroetan hartu eben parte EAEkoek, esaterako Txibertako eztabaidetan, eta alderdi honetako Valentín Solagaistua joan zan Gobernu Buru zan Adolfo Suarezengana beste euskal ordezkari batzuekaz batera zabaltzen zan prozesu barrian parte hartzeko jarritako baldintzen barri emotera. 1977an izandako hauteskundeetan bakarrik aurkeztu zan EAE. Hilebete batzuk geroago barriro ESB alderdiagaz bat egiten ahalegindu zan baina azkenean ez zan ezer adostu. Urtebete geroago 1978an Herri Batasuna koalizinoaren ...

Burdina

Bizkaie! 2005-12-16 00:00   Antxinakoak Geurera
Indar barriak Hori holan izanda, burdinoletako langileak konturatu ziran suak indar handiagoa behar ebala eta horretarako auspoak be handiagoak izan behar zirala. Auspo horreek mobiduteko, gizonen indarra baino zeozer gehiago behar zan. Ganera, labeetatik burdina gordinik atarakeran, mailuen bitartez burdin gordin hori landu behar zan eta mailu handiak behar ziran burdina hobeto lantzeko. Eta horreek mobiduteko be, ez zan nahikoa gizakien indarra. Beraz, buruari bueltak emon eta gero konturatu ziran urak emoten ebala indarra bai auspoa zein mailuak mobiduteko. Mailuen ...

Burdina

Bizkaie! 2005-12-09 00:00   Antxinakoak Geurera
Indar barriak Hori holan izanda, burdinoletako langileak konturatu ziran suak indar handiagoa behar ebala eta horretarako auspoak be handiagoak izan behar zirala. Auspo horreek mobiduteko, gizonen indarra baino zeozer gehiago behar zan. Ganera, labeetatik burdina gordinik atarakeran, mailuen bitartez burdin gordin hori landu behar zan eta mailu handiak behar ziran burdina hobeto lantzeko. Eta horreek mobiduteko be, ez zan nahikoa gizakien indarra. Beraz, buruari bueltak emon eta gero konturatu ziran urak emoten ebala indarra bai auspoa zein mailuak mobiduteko. Mailuen ...