Zein ete gehiago?

Bizkaie! 2004-06-25 00:00   Antxinakoak Geurera
Arrazoia ahaide nagusiek herriekaz eukiezan hartu-emonetan topau behar dogu. Herriek gero eta indar gehiago euken. Ahaide Nagusiek, ganera, euren ondare ekonomikoa lurretan sartuta eukien eta herrietatik ataraten ziran onurak gura ebezan. Baina horretarako ez eukien indar ekonomiko nahikorik. Indar ekonomikoa ugaldu guran, familien arteko batuketa eta hitzarmenak hasi ziran. Batez be alkarteak ezkontzeen bitartekoak izaten ziran, baina hau nahikoa ez bazan, beste sendi batzuen ondarea lortzeko, abereak, diruak eta abar, gerran hastea be ondo ikusi eben. Kontuak kontu, herriek bizi ...

Santxo Gartzia IV.a PeƱaleneko

Bizkaie! 2004-06-18 00:00   Antxinakoak Geurera
Bitartean, Nafarroako Erregeak beste arazo bateri eutsi behar izan eutson: Zaragozako errege musulmana zan Almuetadiren kontra egin behar izan eban honek ez ebalako onartzen Nafarroako erregeari emon behar eutsozan diruak emotea. Arazoa Aragoi, eta Nafarroako Erregeek Zaragozako musulmanakaz adostutako hitzarmenaren bitartez lortu zan. Erresumea bakean zalarik, Erregeak barriro be ekin eutson barruko kontuak konpondu eta sendotzeko asmoari. Nafarroan sasoi honetakoa da, esate baterako, Europa guztirako benetan garrantzitsua izan zan Clunytik etorritako fraileen zabalkundea. Baina inguruko erreinukaz izandako hainbat arazo izanda ...

Santxo Gartzia IV.a PeƱaleneko

Bizkaie! 2004-06-11 00:00   Antxinakoak Geurera
Bitartean, Nafarroako Erregeak beste arazo bateri eutsi behar izan eutson: Zaragozako errege musulmana zan Almuetadiren kontra egin behar izan eban honek ez ebalako onartzen Nafarroako erregeari emon behar eutsozan diruak emotea. Arazoa Aragoi, eta Nafarroako Erregeek Zaragozako musulmanakaz adostutako hitzarmenaren bitartez lortu zan. Erresumea bakean zalarik, Erregeak barriro be ekin eutson barruko kontuak konpondu eta sendotzeko asmoari. Nafarroan sasoi honetakoa da, esate baterako, Europa guztirako benetan garrantzitsua izan zan Clunytik etorritako fraileen zabalkundea. Baina inguruko erreinukaz izandako hainbat arazo izanda ...

Ehun da piku urte diruen kontuan

Bizkaie! 2004-06-04 00:00   Antxinakoak Geurera
Holan ba, 1855ean batutako gizonen erabagia Banco de Bilbao sortzea izan zan. Ideia hobetu eta pare bat urte geroago, 1857ko maiatzaren 17an erregearen baimena lortu eta urte bereko abuztuaren 24an, San Bartolome egunean zabaldu ebazan bere ateak Bilboko banketxe barriak. Lehenengo urteak beste leku batzuetan eginda, azkenenan 1868ko urtarrilaren 8an Bilboko Areatzan oraindino dagoan Estufa kaleko 7. zenbakian eraikin barria zabaldu zan. Eta ordutik aurrera berau izan zan banketxearen egoitza nagusia. Bitxikeria modura, eta banketxearen historian sakonduz, esan daigun lehenengo ...

Ehun da piku urte diruen kontuan

Bizkaie! 2004-05-28 00:00   Antxinakoak Geurera
Holan ba, 1855ean batutako gizonen erabagia Banco de Bilbao sortzea izan zan. Ideia hobetu eta pare bat urte geroago, 1857ko maiatzaren 17an erregearen baimena lortu eta urte bereko abuztuaren 24an, San Bartolome egunean zabaldu ebazan bere ateak Bilboko banketxe barriak. Lehenengo urteak beste leku batzuetan eginda, azkenenan 1868ko urtarrilaren 8an Bilboko Areatzan oraindino dagoan Estufa kaleko 7. zenbakian eraikin barria zabaldu zan. Eta ordutik aurrera berau izan zan banketxearen egoitza nagusia. Bitxikeria modura, eta banketxearen historian sakonduz, esan daigun lehenengo ...

Arbola Santua

Bizkaie! 2004-05-21 00:00   Antxinakoak Geurera
Gizakiak aspalditik lotu ditu sinismena eta zugatza. Gizon antza izanda, sustrai-hankak; enbor-gorputza eta adar-besoak; normalean zugatzek gizakiak baino bizitza luzeago daukie, iraunkortasunaren ideia emonaz. Jakintsu batzuen esanetan, gizakiaren lehenengo sinismenak arbolakaz lotuta egon leitekez eta horren erakusle izango litzateke, eleiza eta baseleiza inguruetan sarri topetan doguzan zugatzak. Ganera, agintea eta erlijinoa be buztartu leitekez zugatzen bitartez: sustraietatik hasi eta adar eta ostoetara ibilbidea eginaz, lurra eta zerua batzen dauz. Historiara jota be, ikustekoa da zugatzakaz herri honek izandako erlazinoa. Erromatarren ...

Arbola Santua

Bizkaie! 2004-05-14 00:00   Antxinakoak Geurera
Gizakiak aspalditik lotu ditu sinismena eta zugatza. Gizon antza izanda, sustrai-hankak; enbor-gorputza eta adar-besoak; normalean zugatzek gizakiak baino bizitza luzeago daukie, iraunkortasunaren ideia emonaz. Jakintsu batzuen esanetan, gizakiaren lehenengo sinismenak arbolakaz lotuta egon leitekez eta horren erakusle izango litzateke, eleiza eta baseleiza inguruetan sarri topetan doguzan zugatzak. Ganera, agintea eta erlijinoa be buztartu leitekez zugatzen bitartez: sustraietatik hasi eta adar eta ostoetara ibilbidea eginaz, lurra eta zerua batzen dauz. Historiara jota be, ikustekoa da zugatzakaz herri honek izandako erlazinoa. Erromatarren ...

Lehenengo kristinauak Euskal Herrian

Bizkaie! 2004-05-07 00:00   Antxinakoak Geurera
Baina kristinautasunaren ideia horreek, herrian zabal eta ondo errotuta ziran beste sinesmen eta pentsakera batzuekaz topau ziran eta mundua aitzeko bi ikuspegien arteko “burrukan”, Kristinautasuna nagusitu zala esan geinke baina aurreko mendeetan indarrean egozan beste sineskera horreen hainbat ezaugarri hartuta. Holan ba, suak bere lekua hartu eban kristinauen ospakizunetan, antxinako kromletxak jentilakaz batzen dira eta horreen desagertzea Kixmi edo Jesukristoren etorrereagaz. Bardin ipini geinkez beste hainbat adibide, eta gaur egun Eleiza Katolikuak ospatutako jai guztietan topau leitekez aurrreko jai ez ...

Lehenengo kristinauak Euskal Herrian

Bizkaie! 2004-04-30 00:00   Antxinakoak Geurera
Baina kristinautasunaren ideia horreek, herrian zabal eta ondo errotuta ziran beste sinesmen eta pentsakera batzuekaz topau ziran eta mundua aitzeko bi ikuspegien arteko “burrukan”, Kristinautasuna nagusitu zala esan geinke baina aurreko mendeetan indarrean egozan beste sineskera horreen hainbat ezaugarri hartuta. Holan ba, suak bere lekua hartu eban kristinauen ospakizunetan, antxinako kromletxak jentilakaz batzen dira eta horreen desagertzea Kixmi edo Jesukristoren etorrereagaz. Bardin ipini geinkez beste hainbat adibide, eta gaur egun Eleiza Katolikuak ospatutako jai guztietan topau leitekez aurrreko jai ez ...

Lehenengo Aberri Eguna

Bizkaie! 2004-04-23 00:00   Antxinakoak Geurera
Sabino Aranak idatzitakoa zan, 1882ko Berpizkunde Domekan, bere anaia zan Luis Aranagaz euren etxeko lorategian berbetan egozala konturatu zala bera zein zan bere benetako aberria. Esan geinke beraz egun horretan hasi zala Sabino Aranarentzat lan politikoa. 1932an ba, 50 urte beteten ziran eta hauxe zan euskal abertzaleek ospatu gura ebena. Eguna esan dogun moduan urte horretako Berpizkunde Domekea zan, data aproposa euskal abertzaleentzat: bertan batzen ziran Jesukristoren berpizkundea eta herriaren berpizkundea, Euskal Herriarena kasu honetan. Zein egun aproposagoa ba katolikotasunagaz ...

Lehenengo Aberri Eguna

Bizkaie! 2004-04-16 00:00   Antxinakoak Geurera
Sabino Aranak idatzitakoa zan, 1882ko Berpizkunde Domekan, bere anaia zan Luis Aranagaz euren etxeko lorategian berbetan egozala konturatu zala bera zein zan bere benetako aberria. Esan geinke beraz egun horretan hasi zala Sabino Aranarentzat lan politikoa. 1932an ba, 50 urte beteten ziran eta hauxe zan euskal abertzaleek ospatu gura ebena. Eguna esan dogun moduan urte horretako Berpizkunde Domekea zan, data aproposa euskal abertzaleentzat: bertan batzen ziran Jesukristoren berpizkundea eta herriaren berpizkundea, Euskal Herriarena kasu honetan. Zein egun aproposagoa ba katolikotasunagaz ...

Jauntxoen gordeleku

Bizkaie! 2004-04-09 00:00   Antxinakoak Geurera
Bizkaian zehar ikusi geinkezan torretxeak, normalean, lauki formea eta harriz egindako horma lodikoteak daukiez. Horma horreetan erabilitako harriak neurri desbardinetakoak izaten ziran eraikin gehienetan, baina badira neurri bardineko harriak, edo harlanduzkoak be, berbarako Zamudiokoa. Ez daukie bentana handirik eta atea normalean bakarra izaten da, nahiz eta batzutan bigarren ate bat agertu. Bigarren ate hau lehenengo pisuan egoten da eta bertora heltzeko eskailerak behar izaten dira. Azken ezaugarri horreek bai emoten deutsie torretxeei defentsarako erabilera aproposa. Amaitzeko, eraikinaren txapela edo teilatua ...

Jauntxoen gordeleku

Bizkaie! 2004-04-02 00:00   Antxinakoak Geurera
Bizkaian zehar ikusi geinkezan torretxeak, normalean, lauki formea eta harriz egindako horma lodikoteak daukiez. Horma horreetan erabilitako harriak neurri desbardinetakoak izaten ziran eraikin gehienetan, baina badira neurri bardineko harriak, edo harlanduzkoak be, berbarako Zamudiokoa. Ez daukie bentana handirik eta atea normalean bakarra izaten da, nahiz eta batzutan bigarren ate bat agertu. Bigarren ate hau lehenengo pisuan egoten da eta bertora heltzeko eskailerak behar izaten dira. Azken ezaugarri horreek bai emoten deutsie torretxeei defentsarako erabilera aproposa. Amaitzeko, eraikinaren txapela edo teilatua ...

Lehendakari ostikolaria San Mamesen

Bizkaie! 2004-03-26 00:00   Antxinakoak Geurera
1924-25 denporaldia izan zan Agirrek Athleticen jokatu eban onena. Lehenengo partidua Deustuarren kontra jokatu eban 1924ko zemendiaren 30ean; partidu horretan sartu eban bere lehenengo gola. Partiduko laugarrena izan zan: Allendek parera etorri jakozan aurkari guztiak gainditu eta Txirriri bota eutson baloia. Honek luze emon eta Agirrek buruz, sareetara bialdu eban baloia. Hurrengo eguneko egunkariek Agirreren berragerpena jaso eben elementu bikaina zala esanaz. Denporaldi horretan, beste partidu bi jokatu zituan Agirrek: Barakaldoren kontra lehenengoa, 1925eko zezeilaren 24an, eta Athleticek 8 eta ...

Lehendakari ostikolaria San Mamesen

Bizkaie! 2004-03-19 00:00   Antxinakoak Geurera
1924-25 denporaldia izan zan Agirrek Athleticen jokatu eban onena. Lehenengo partidua Deustuarren kontra jokatu eban 1924ko zemendiaren 30ean; partidu horretan sartu eban bere lehenengo gola. Partiduko laugarrena izan zan: Allendek parera etorri jakozan aurkari guztiak gainditu eta Txirriri bota eutson baloia. Honek luze emon eta Agirrek buruz, sareetara bialdu eban baloia. Hurrengo eguneko egunkariek Agirreren berragerpena jaso eben elementu bikaina zala esanaz. Denporaldi horretan, beste partidu bi jokatu zituan Agirrek: Barakaldoren kontra lehenengoa, 1925eko zezeilaren 24an, eta Athleticek 8 eta ...

Mozorro sasoian

Bizkaie! 2004-03-12 00:00   Antxinakoak Geurera
Bilbon sortutako lehenego konparsak “La Bilbaina” eta “La Moderna” izan ziran. Konparsa bi horreen arteko arazoak nahiko gogorrak izan ziran. Antza danez, konparsa bat antolatzeko batu zan bilbotar taldea. Lehenengo ensaioak egin eta “La Bilbaina” konparsan, urteteko prest egoala, taldeko partaideen artean diskusinoak sortu ziran. Batzuen eta besteen artean konpontzerik ez egoala ea, taldeko batzuk “La Moderna” konparsea sortzea erabagi eben. Baina hor ez ziran amaitu talde bien arteko arazoak. Ordurako asmauta egoan abestietariko baten letrea talde batena zan eta ...

Mozorro sasoian

Bizkaie! 2004-02-28 00:00   Antxinakoak Geurera
Bilbon sortutako lehenego konparsak 'La Bilbaina' eta 'La Moderna' izan ziran. Konparsa bi horreen arteko arazoak nahiko gogorrak izan ziran. Antza danez, konparsa bat antolatzeko batu zan bilbotar taldea. Lehenengo ensaioak egin eta 'La Bilbaina' konparsan, urteteko prest egoala, taldeko partaideen artean diskusinoak sortu ziran. Batzuen eta besteen artean konpontzerik ez egoala ea, taldeko batzuk 'La Moderna' konparsea sortzea erabagi eben. Baina hor ez ziran amaitu talde bien arteko arazoak. Ordurako asmauta egoan abestietariko baten letrea talde batena zan eta ...

Bihar da ba...

Bizkaie! 2004-02-16 00:00   Antxinakoak Geurera
6 Maite azaba za(har)ren legiak jantza ta jolas garbiak Aupa mutilak gora Euskera Gora euzkotar guztiak Urteak aurrera joan ahala, Santa Ageda abestuteko ohitureak zentzu kulturaletik harago zentzu politikoa be hartu eban batzuetan. Francoren sasoian euskal nortasuna erabat zapalduta eta zigortuta egoan eta euskereagaz eta Euskal Herriko ohiturakaz lotutako edozein ekintza sarri bihurtzen zan askatasunaren aldarrikapenerako ekintza. Eta Agate Deunaren ohiturea be ez zan horretan albo batera geratu. Horregaitik, berrogei urteko diktadura baltz haretako urteetan, Santa Ageda kantua ...

Bihar da ba.....

Bizkaie! 2004-02-01 00:00   Antxinakoak Geurera
6 Maite azaba za(har)ren legiak jantza ta jolas garbiak Aupa mutilak gora Euskera Gora euzkotar guztiak Urteak aurrera joan ahala, Santa Ageda abestuteko ohitureak zentzu kulturaletik harago zentzu politikoa be hartu eban batzuetan. Francoren sasoian euskal nortasuna erabat zapalduta eta zigortuta egoan eta euskereagaz eta Euskal Herriko ohiturakaz lotutako edozein ekintza sarri bihurtzen zan askatasunaren aldarrikapenerako ekintza. Eta Agate Deunaren ohiturea be ez zan horretan albo batera geratu. Horregaitik, berrogei urteko diktadura baltz haretako urteetan, Santa Ageda kantua ...

Santiagorako bidean

Bizkaie! 2004-01-15 00:00   Antxinakoak Geurera
Halan da be, Bizkaiak itsasoa daukanez, baegoan beste aukera bat be: Bizkaira arte oinez etorri beharrean, itsasontziz etortea. Kasu honetan, liburuetan agertzen dana aitatuz, porturik erabilena Bermeo genduan eta bertora heltzen ziran Ipar Europako erromes asko. Gero Bermeotik aukerak bi ziran: batetik, Mundakatik Gernikarantz egitea eta hemendik lehen aitatutako bideetariko bat jarraitu; bestetik, Bermeotik Mungiarantz egitea gero handik Bakioko San Pelaioren baseleizatik osteratxua eginaz, bardin Bilboko bidea harturik. Honexek dira labur batuta Santiagora bai oinez zein zaldiz edo burdiz, erromes ...