Antxina-barri  IV. urtea // 151. zenbakia

Asmatzaile baten kontuak

Pedro Bernardo Villarreal de Berriz


Injineru lanetan

Hainbat asmakizun eta barrikuntza ikertu eta gero, bere asmoak eta lanak martxan ipinteko aukerea bere ezkontzeak emon eutson.

1694ko urtarrilaren 3an, Mariana Rosa Bengolea lekeitiarragaz ezkondu zan Pedro Bernardo eta Lekeitiora joan zan bizitera. Bengoleatarrak be ez ziran edonor eta hainbat ondasun eukezan, batez be Bizkaiko Lea Artibaiko eskualdean. Bere emaztearenak ziran olek, burdinolek, baserriek zein lurrek ikerketak praktikara eroateko ezinbesteko aukerea emon eutsen Pedro Bernardori. Holan ba Lekeitio, Gizaburu, Ispaster, Amoroto, Mendexa zein Aulestin egozan burdinolak zein olak bisitetan hasi zan.

Bitartean, eta letradun gizona izanik, ezin dogu ahaztu familiako ohiturea jarraituz Pedro Bernardo Villareal Lea Artibaiko eskualdean diran hainbat herritan agintari lanak be bete ebazala, bardin alkate, zein epaile, zein Batzar Nagusietarako ordezkari. Era berean, haren eretxia onartua izaten zan jaube askoren artean sortutako arazoak konpontzeko.

Pedro Bernardoren barrikuntzak

Aurrerago esan dogun legez, haren emazteak eukazan ondasunak emon eutsien ikerketa lanak praktikan iminteko aukerea Pedro Bernardori. Berak egindako barrikuntzarik handiena burdinola eta oletan egozan presatan egin eban, arkuak eta kontrafuerteak erabiliz eregitako presa edo anteparak hain zuzen be. Barrikuntza honen bitartez, presea askoz be indartsuagoa eta bertatik ataratako ur indarra handiagoa zan eta, jakina, burdinola zein oletan etekin hobeak lortu eta salmentarako burdin hobea ataraten zan.

Berak eregitako presen adibideak eskualde guztian daukaguz. Holan, Etxebarrian Ansoategikoa, Markinan Oxiloingoakoa, Berritxun Zubialdekoa, Aulestin Ibeta, Amolua, Angiz eta Bekoerrotakoa, Gizaburun Lariz Olaetakoa eta Amoroton Errotabarri eta Aminaerrotakoak.

Baina barrikuntzak ez ziran bakarrik presa edo anteparetan ikusi. Bengoleako burdinolan hainbat hobekuntza egin ziran berak aginduta: ur tutuak txikitu, erroberak haunditu eta hirugarren labea sartu, berbarako.

Oletan be ikusi zan bere eskua. Gizaburu eta Berrizen olak eregi eta Bengolean bertan be ola barria altxau ebazan. Ganera, Lea errekan portua eregi eban.

Pedro Bernardo Villarreal de Berriz Lekeition hil zan 1740ko zezeilaren 19an baina berak eregitako hainbat presa eta bere irudimenetik sortutako hainbat asmakizun oraindino ikusteko moduan dagoz, batez be Lea Artibaiko inguruan.

Asier Madarieta,
Abertzaletasunaren Museoko teknikaria


Gaur injinerutza eta enpresa munduaren ganean egingo dogu berba. Horretarako, gure lurrak emondako injineru berezi bati buruz idatzi dogu: Pedro Bernardo Villarreal de Berriz. Beharbada ez jaku hain ezaguna egingo baina bere inguruko zehaztazunak ezagutu eta gero, izan eban garrantziaren barri eukiko dogu eta berak egindakoak ezagunak egingo jakuz.

Bere bizitzearen zehaztasunak

Pedro Bernardo Villarreal de Berriz Arrasaten jaio zan 1669ko maiatzaren 26an. Bertoko jauntxo familiako semea zan. Villarreal familia Arrasaten, inguruetan, Gipuzkoan eta Madrileko Erregearen Gortean be ezaguna zan, Madrileko agintarientzako idazkari eta aholkularitza lanak egindakoak ziralako Villarrealtarrak. Belaunaldiz belaunaldi, Pedro Bernardoren sendietako kideak ikasketak egin ostean, agintarien zerbitzura jarten ziran.

Bide bera eroian Pedro Bernardok be eta behin lehenengo urteak Arrasaten emon ostean, bertako eskolan ikasketak egin eta gero, Bergara eta Iruñean jarraitu ebazan ikasketak. Handik Salamancako Unibersidadera joan zan. Baina unibersidadean Pedro Bernardori arinagotik eukazan ikerketarako gogoak biztu jakozan eta bere asmoak agintarien idazkari lanetara bideratu barik, ikasketak itxi eta injinerutzan hasi zan.