Elikadurea, antioxidatzaileen iturririk onena

Oxigeno-molekula batek beste elementu bategaz erreakzionetan dauenean, oxidazinoa jazoten da. Erreakzino hori fenomeno naturala eta ezinbestekoa da, baina zelulak hondatzen dituen 'hondakinak' sortarazoten ditu, ‘erradikal libre’ izenekoak. Gorputzak badaukaz 'hondakin' horreei aurre egiteko defentsa-mekanismoak, baina elikagai batzuetan dagozan antioxidatzaileek ekintza hori indartu egiten dabe.

Baina azken JAMA aldizkarian (Journal of American Medical Association), Danimarkako ikertzaile talde batek antioxidatzaileen ezaugarri onuragarriak dudan jarten ditu. Azken hamarkadan egindako 68 ikerketek emondako datuak aztertu dabez. Kasu danetan, elikadurearen suplementuak hartzen zituen personak ziran, danetara 232.600 lagun, eta ondorioak ez dira bape onak izan. Ikerketa bakotxetik ondorio positiboak atara arren, emoitzak guztiz kontrakoak ziran: A eta E bitamina gehiegi hartzea kaltegarria izan daiteke.

Antioxidatzaileen ezaugarri onak eta ez hain onak

Fruta-ura, esnea, margarinea eta beste zenbait elikagaik A, B, C eta E bitamina erantsiak daukiez. Komunikabideetan behin eta barriro entzuten dogu bitaminez aberastutako elikagaiak hartzea oso garrantzitsua dala organismoaren oxidazinoaren, hainbat gatxen eta zahartzearen kontra egiteko. Hori dala eta, antioxidatzaile eta bitamina gehigarrien salmentek gora egin dabe azken urteotan.

Patologia kardiobaskularretan, hainbat minbizi-muetatan, HIES kasuetan eta zahartze-prozesuagaz loturiko beste gaixotasun askotan be, antioxidatzaileek zelako eginkizuna beteten daben ikertzen dabilz zientzialariak aspaldi honetan: C eta E bitaminak, beta-karotenoak, flabonoideak, selenioa eta zinka dira euren ikerketen ardatzak. Antioxidatzaile horreen eta gatx kardiobaskularren arteko loturea egon badagoala erakutsi dabe honezkero. Badakigu, berbarako, kolesterol ‘txarrak’ funtsezko betekizuna dauela arterioesklerosiaren garapenean. Antioxidatzaileek kolesterol ‘txarrak’ sortarazoten dituan erradikal libreak blokeau egiten ditue eta, holan, gatx kardiobaskularrak izateko arriskua gitxitzen da. Bestetik, antioxidatzaile gitxi izan ezkero, hainbat minbizi-mueta izateko arriskua dago.

Antioxidatzaileetan aberatsak diran elikagaiak hartzeak hainbat patologia izateko arriskua arintzen dauen arren, elikagai horreek ez dabe zahartzaroa geldiarazoten eta, jakina, ez deuskue urte gehiago bizitzeko aukerarik emoten. Gehiago esatearren, antioxidatzaileez aberastutako elikagai larregi hartzeak kontrako eraginak be izaten ditu gorputzean. Antioxidatzaileek eragiten dabezan onurez gero eta informazino hobea dogun arren, eguneroko dietan gehigarriak sartzea komenidu dan ala ez zehazteko goizegi da oraindino, ez dakigu-eta zeintzuk diran dosi zehatz eta egokiak. Horregaitik, zuzenena antioxidatzaile naturalak hartzea da.

Antioxidatzaile naturalak:

Bitaminak

• C bitaminea: fruta eta barazki fresko eta gordinetan dago.

• E bitaminea (tokoferola): oliba-orioa eta landare-orioa, galorratza, laboreen erneminak edo laboreak eurak, orri berdeko landareak eta frutu sikuak.

• Betakarotenoa edo ‘A probitaminea’: erradikal libreetan eragiten daben antioxidatzaileen eta A bitaminearen ezaugarriak daukaz, bienak batera. Hona hemen betakarotenoan aberatsak diran elikagaiak: kolore berde eta hori-laranja-gorriko barazkiak (azenarioa, ziazerba edo espinakak, kalabazea...) eta hainbat fruta (kereziak, meloia, melokotoia...) eta gibela.

Mineralak:

• Selenioa: okela, arrain, itsaski, labore, arrautza, fruta eta berduretan dago selenioa.

• Zinka: okelean, arrainean, arrautzetan, laboreetan eta lekaleetan topauko dogu.

• Kobrea: gibel, arrain, itsaski, labore eta landare berdeetan dago.

Beste batzuk:

• Zisteinea: aminoazido hau kontsumidutea ez da beharrezkoa, gure organismoak erraz sortzen dauelako. Arrainetan eta arrautzetan dago.

• Flabonoideak: Azearen familiako landareetan, orri berdeko barazkietan, fruta gorri eta moreetan eta zitrikoetan dagoz flabonoideak. American Cancer Society alkartearen arabera, minbizi kolo-rektala izateko arriskua gitxiagotzen dabe.

• Isoflabonak: sojan eta sojearen eratorri batzutan topauko doguz, besteak beste, tofu (esnez eta sojaz osoturiko gaztaia) eta tempeh (soja-haziei onddoak erantsi eta ondoren sortzen dan landarea).

• Azido alfa-lipoikoa: barazki eta fruta batzuk daukien karotenoidea da eta erradikal libreen eragina galarazoten laguntzen dau, C eta E bitaminen eta entzima glutation peroxidasaren eginkizun antioxidatzailea indartuz. Tomatean ugari da.

Antioxidatzaileen dosi egokia