Memoria Historikoaren Astea atondu dau Amorebieta-Etxanok

Koldo Bilbao (Kultura, Kirol eta Herritarren Segurtasuneko zinegotzia) eta Ainhoa Salterain (Amorebieta-Etxanoko alkatea). | Ikusi handiago | Argazki originala

Maiatzaren 13tik 19ra, Amorebieta-Etxanok Memoria Historikoaren Astea egingo dau, diktadura frankistearen garaiko bidebakokerien eta errepresinoare biktima izan ziran personak eta horreen senideak autortzeko eta gogoratzeko asmoz, horretarako berariaz atondutako hainbat ekitaldiren bitartez.

Halanda ze, Amorebieta-Etxanoko alkateak, Ainhoa Salterainek eta Kultura, Kirol eta Herritarren Segurtasuneko zinegotziak, Koldo Bilbaok, aste horretarako atondutako programazinoa aurkeztu dabe. Alkateak adierazo dauanez, geure memoria historikoaren babesa, iragana gogorarazoteko ez ezeze, etorkizuna eregiteko dogun erantzukizuna be bada, belaunaldi barriak hezteko eta iraganak dauen garrantziaren inguruan sensibilizetako.

Amorebieta-Etxanoko emakumeen kartzelan oinarritutako Ikusezinak dokumentalaren estreinaldia

Amorebieta-Etxanoko Memoria Historikoaren Asterako atondutako ekitaldien artean, Ikusezinak dokumentalaren estreinaldia nabarmentzen da. Ikus-entzunezkoak, ahotsa emoten deutse frankismo garaian herriko kartzelan izan ziran emakumeen bizipenei.

Amorebieta-Etxanoko emakumeen kartzelaldia erregimen frankistearen  garaian egon zan indarrean. 40. hamarkadan emakume errepublikarrak, ezkertiarrak eta abertzaleak zigortzeko diktadura frankisteak diseinautako presondegi sarearen parte izan zan, estaduko hainbat tokitako emakumeak hartzeko sortutako kartzela hain zuzen be. Horreen artean, esaterako, Toledoko Tembleque herriko emakumeak izan ziran espetxeratuak bertan. Emakume atxilotuek preso egoteaz gan, giza eskubideen urraketak be jasan zituen, baita tortura, bortxazko lanak eta gitxi erexteak be.

Ikusezinak dokumentalak kartzela haretan espetxeratuta egon ziran emakume guztien istorioak kontetan ditu, orain arte isilpean gorde diranak, presoen senideen eta testuinguru frankistan emakumeen errepresinoa aztertu daben historialari eta adituen zuzeneko testigantzen bidez. Istorio horreen artean dago, esaterako, Angelina Gonzalezena; haren aita faxistek hil, eta ama, barriz, Amorebieta-Etxanoko espetxera bialdu eben. Handik jaso zituan amaren maitasunaren gutunak, kartzelan sortutako abestiakaz batera. Abesti horrek bizirik iraun dau gaur arte eta dokumentalak ahotsea emon deutso.

Ikusezinak ez da memoria historikoa berreskuratzeko filma, isilarazoak izandako emakumeen ahotsak, erresistentzia eta indarra autortzeko eta baloretako ahalegina be bada. Dokumentala maiatzaren 17an estreinauko da, Zornotza Aretoan, 20:00etan, eta, ondoren, musika-saioa egingo da aretoaren kanpoaldean. Estreinaldiaz gan, dokumentalaren beste emonaldi bi eskainiko dira: maiatzaren 20an, 18:00etan eta hilaren 23an, 20:00etan, biak Zornotza Aretoan.

Astebete gogorarazoteko eta hausnartzeko

Dokumentalaren estreinaldiaz gan, Amorebieta-Etxanoko Memoria Historikoaren Asteak herriko hilerriko hobian identifikautako lehen personaren gorpuzkiak familiari entregetako ekitaldia be jasoten dau. Ekitaldia Zelaieta Zentroko auditorioan egingo da maiatzaren 13an, 18:00etan. Gogora Institutuak sustatuta, ekitaldian parte hartuko dabe Nerea Melgosa sailburuak, Ainhoa Salterain Amorebieta-Etxanoko alkateak, Aitor Miñambres eta Anton Erkoreka historialariek eta Aranzadi Zientzia Alkarteko Lourdes Herrasti antropologoak.

Hurrengo egunean, maiatzaren 14an, 19:30ean, Gora Euskal Herrientsak! hitzaldia emongo dau Asisko Urmeneta historialariak, euskal kulturearen belaunaldien arteko transmisinoa aztertuz.

Amaitzeko, maiatzaren 18an, Amorebieta eta Etxano herriak frankisten menpean geratu ziraneko egunaren gomuta ekitaldia egingo da, Zornotza Kultur Alkarte Artistikoak atonduta, 12:00etan Zelaieta parkean. Ekitaldi horretan lore-eskaintzea, Aranzadik hilerrian egindako deshobiratzeari buruzko berbaldia (Amorebieta-Etxanoko hilerrian aurkitutakoa) eta Alaiak eta Koral Zornotzaren emonaldia eskainiko dira.

Geure ardura da historia jagotea eta errespetetea; beraz, ekintza horreen guztien bitartez, geure udalerriko memoria berreskuratzeko eta duintzeko prozesuan aurrera egiten jarraitu nahi dogu, izan be, memoria historikoak atzera begiratzera gonbidatzen gaitu, ez iraganean errotuta gelditzeko, gure oraina hobeto ulertu eta etorkizuna hobetzeko baino, baita gure nortasuna osotzen dauen oinarrizko atal bati ahotsa emoteko be, adierazo dau Ainhoa Salterain Amorebieta-Etxanoko alkateak.