Euskaltzaindiak euskerearen aldeko pausuak eskatu deutsoz Aurélie Filipetti Frantziako Kultura eta Komunikazino ministroari

| Ikusi handiago | Argazki originala

Euskaltzaindiak euskerearen aldeko neurri zehatz eta eraginkorrak hartzeko eskatu deutso Aurélie Filipetti Frantziako Kultura eta Komunikazinoko Ministerioko buruari. Ministroari bialdu deutson gutun baten bitartez, euskerearen etorkizunaz bere kezka azaltzen dau Akademiak, eta hizkuntza aniztasuna bermatze aldera euskerearen aldeko politika eraginkorra aldarrikatzen dau. Uste dogu -dino Euskaltzaindiak- egingarria eta beharrezkoa dala hizkuntza aniztasuna antolatzea eta bizkorrago egitea, aldeko pausuak eta laguntzak sustatuz. Aurélie Filipetti Frantziako Kultura eta Komunikazinoko ministroaren erantzunaren zain geratu da Akademia.

Joan dan martian, Frantziako Kultura ministroaren agindupean, hizkuntza gitxituen sustapenerako aholku batzordea sortu zan. Besteak beste, batzorde horrek Estaduaren barruan dan hizkuntz aniztasuna indartzeko gomendioak emotea izango dau helburu. Parlamentari eta eskualdeetako hautetsiakaz batera, unibersidade arloko adituek eta legelariek osotuko dabe batzordea. Frédéric Espagnac senatari eta Ipar Euskal Herriko PSko kidea batzordeko partaide izentau dabe.

Holan, bada, batzorde horren sorrereak emon leiken aukerea erabili nahi izan dau Euskaltzaindiak bere ikuspuntua agertzeko. Andres Urrutia euskaltzainburuak eta Xarles Videgain buruordeak sinatzen daben gutunean, euskereak Ipar Euskal Herrian dauen egoeraz arduratuta dagoala autortzen dau Akademiak: Azken urteetako inkesta guztiek, administrazino publikoan euskereak dauen tokirik ezak, euskerea ofizialtasunik barik izateak, egoera kezkagarrian dagoala erakusten deuskue. Eta ofizialtasunaren garrantzia azpimarratzen dau jarraian: Beste gizarteko aktore askogaz, euskerearen ofizialtasun estatusa Frantziak onartu behar dauela pentsetan dogu, euskerearen garapenerako guztiz beharrezko baita, nahikoa ez izanik be.

Gogora ekarten dau Akademiak Eskualdeetako edo Eremu Urriko Europako Ituna. Frantziak 1999. urtean sinatu eban, eta ordutik ez da berretsia izan. Euskaltzaindiaren ustez, orain berresten badau, pausu adierazgarria izango da. Eta ondoren sortu barri dan Aholku Batzordeaz honako hau idatzi deutso Filipetti ministroari: Batzorde horren kideei merezimendu bihirik kendu barik, ohartzen gara batzorde horretan hizkuntza eta kultura horreetako jente espezializaturik eta aditurik eta bereziki euskal hiztunik ez dala agertzen. Indarrean jarriak izan diran batzorde askoren esperientziak irakatsi deuskunaren arabera, zeinek emoitzarik ez deuskue eskaini, dudan gagoz ia Batzordeak euskerearen geroa segurta leikien hizkuntza aniztasun baten oinarriak eregi ahalko dituan ala ez. Ikusiz azken hilebete honeetan Senatuan edo Legebiltzarrean aurkeztu ziran lege proiektu desbardin asko oraindino trenkatu barik dagozala, gure kezka handituz baizik ez doake.

Akademiak aldeko pausuak eta laguntzak sustatzea eskatzen deutso Kultura eta Komunikazinoko ministroari. Esangura horretan, zazpi gai nagusi identifiketan ditu Euskaltzaindiak, eta holan jakinarazo deutso Fipilettiri. Ondokoak dira:

• Euskerearen irakaskuntzea, irakaskuntzearen maila guztietan, sail profesionalak barne, formakuntza jarraituan, helduentzako formakuntzan eta irakaskuntzan, murgiltze irakasbidea lagunduz eta sail elebidun desbardinen emoitzen ebaluaketa sistemak sortuz.

• Unibersidade ibilbidearen eta ikerketearen indarbarritzea, honeen artean euskerearen agregazinoa sortzea eta CAPES, CAFEP eta CRPE azterketetako postu kopurua goititzea.

• Euskerearen presentzia bizi publikoan, lantegietan, aisialdian, arreta zerbitzuetan...

• Euskerazko kultureari eta arte sorkuntzari laguntzea: literaturea, arte plastikoak, antzerkia, zinemea, itzulpengintzea...

• Euskerazko hedabideak garatzea, bereziki ikus-entzunezkoak, euskerazko emonaldien presentzia zabaltzea zerbitzu publikoan.

• Ekimen desbardinak sustatzea, elebitasuna, elehirutasuna edo elelautasuna dituen abantailak Europan eta Euskal Herrian erakusteko.

• Ondare linguistikoa errespetetea, toponimia eta onomastika barne.