Lehenengo liburua, literatur itzulpenaren kritikaz

Ardi Txikia Beti Bildots 2011-04-14 12:27

Neuri be aurreratu egin jat liburuaren eguna: atzo aurkeztu genduan Zornotzako udalak emondako bekari eta Labayru ikastegiak egindako argitalpen-lanari esker Literatur itzulpenaren kritika. Lehen pausoak: dibulgazio-kritikaren azterketa liburua. Idatzi dodan lehenengoa da hauxe. Aurretik egin izan dot itzulpenen bat, libururen baterako kolaborazinoa… baina hauxe da oso-osorik neuk egindakoa.

Liburua eskutan hartu eta burura jatortzun lehenengo gauzea da mehe geratu dala. Baina liburuaren atzean dagoan lana zenbatekoa dan norberak ondo daki, eta laster joatzu burutik aurreko gomuta. Izan be, paragrafo bat idazteko zenbat bibliografia irakurri zenduan dakarzu gogora, edo ondorio bat atarateko 511 kritika aztertu zenduzala, 511 kritika zirriborratu eta bakotxaren ezaugarriak datu base baten zehaztu, eta danen azterketea irudikatu zendula eta estadistikak atara… Eta lehenengo urtean masterreko ikastaroak egin zenduzala, eta bigarrenean lan hau, eta hirugarrenean zuzenketea- eta argitalpen-lanak egin dozuzala, eta azken finean prozesuak luze jo dauela, baina merezidu izan dauela, badaukazula eta zeure liburua esku artean.

Kasua da ze, aro bat akabau dala sentiduten dozula, eta orain bai, orain bete-betean ekin gura deutsazu buruan dozuzan ikerketei. Eta pentsetan dozu ia aztirik atarako ete dozun… baina liburuari begiratzen deutsazu eta atzera be indartuten zara, dudarik barik.

Zer esan irakurleari: bada, hau, sailekoak legetxe, ikerketa baten barri emoten dauen liburua dala, ez dala nobela bat irakurten dan lez irakurtekoa… batez bere gaian interesa daukienentzako testua dala; eta, ondorioen barri modu orokorrean jakin gura badabe segiduteko post hau legiduten.

Gero eta gehiago itzultzen da geurean. Gero eta literatura-lan gehiago daukaguz itzulita. Gero eta itzulitako literatura lanen kritika gehiago daukagu gurean. Aztertutako 511 kritikak urtez urte banatu ezkero, goranzko jokerea argia da.

Ez dago espezializazinorik, geurean egindako literatura kritikariek egiten dabe itzulpenen kritika generalean. Ganera, alde handia dago kritika testu batetik bestera.

Ez da bereizketarik egiten lan unibertsal eta klasikoen edo itzulpen komertzialen tratamenduari jagokonez, dan-danak kritiketan dira liburuak merkatura urten eta gitxira. Halan da ze, lan unibertsalek eta klasikoek euren unibertsaltasun edo klasikotasun hori galdu egiten dabe jentearen begietara.

Zer esan akabetako, bada, oso loturik dagoala literatur itzulpenaren kritika dibulgatiboa bai hizkuntzearen normalizazino prozesuagaz, bai itzulpenaren beraren gizarteratze-normalizazino prozesuagaz.

Horreek kontu orokorrak, zehaztasun gehiago liburuan.