Arrautzak jateko moduak
Arrautzen deribatuak
Arrautzak modu askotan eta era askotako elikagaiak preparetako erabilten diranez, gaur egun, industrian prozedura teknologiko desbardinen osteko arrautzen eratorriak ezagutuko doguz orain.
Esan behar da gaur egun saltzen diran elikagai gehienek, ontziratuta edo enbasauta egon zein ez, nekazaritzako elikagaien industrian prozedura bat edo beste izan dabela. Horren helburu nagusia elikagaiak egoera fisiko eta mikrobiologiko onean luzaroago mantentzea da.
Arrautza kongelatuak
Hozkailuan egondako arrautzak edota arrautza freskoak irabiau eta iragazi ostean (azala kentzeko), egoera likidoan pasteurizau eta -40º zentigradutan izoztu ostean, -18º zentigradutan konserbauko dan produktua da. Kasu batzuetan, gatza edo azukerea be gehituko jakoz.
Arrautza hauts eran
Azala kendu ostean, teknologia debardinen bitartez arrautzaren ura ebaporau ostean lortzen dan produktua da. Ezin dau % 5 baino hezetasun gehiago izan, ezta arrautzarena ez dan osogairik. Kasu batzuetan, zuringoa eta gorringoa banatu eta bakotxa bere aldetik deshidratetan da.
Arrautza pasteurizatu likidoa
Arrautzak irabiau ostean, azal barik pasteurizauta lortzen dan produktua da. Bere abantailarik garrantzitsuena arrisku mikrobiologikoa ebitetea da eta, horregaitik, jantoki kolektiboetan arrautzagaz preparetan diran janari gehienetan, arrautza mueta hau erabilten da, era horretara, arrautzagaz preparautako jatekoen ondorioz salmonelosia sortzeko arriskua kontrolauta dagoalako.
Eta badakizu irakurle, arrautzak, tortilak eta bestelakoak preparetan doguzanean eta, batez be, jarraian jango ez doguzanean, arrautza ondo egitea komenidu da, beroa alde guztietara heltzeko moduan, beroagaz hilten dira mikroorganismoak eta.
Larraitz Artetxe,
Dietetika eta nutrizinoan diplomatua,
ELAN VITAL Mediku Zentrukoa.
Aurreko atalean, arrautzen ganeko kontuakaz hasi ginan eta mantenugaien artean proteina, koipea, kolesterola, burdina, kaltzioa, magnesioa eta A, E, B2, B3 eta B12 bitaminak dituala ikusi genduan.
Elikagaiak berotzearen ondorioz, hainbat mantenugai galdu egiten dirala badakigu, uretan disolbagarriak diran bitaminak batez be; arrautzaren kasuan, B Taldeko bitaminak dira gehien galtzen diranak. Halan da be, ez da gomendagarria arrautza gordinen zuringoa jatea edo behintzat kantidade handietan jatea. Beroaren eraginez, bitaminarik galduko ez bageunke be, zuringoak abidina eta obomukoideak izeneko sustantziak ditu eta horreek elikagaien B8 bitamina edo Biotina atrapau eta ez deutsie gure gorputzari bera erabilten ixten. Era berean, zuringo gordinak gure gorputzean proteinen erabilera zuzena galarazoten dauen beste substantzia bat be badauka (ur pankreatikoko tripsinaren eragozle bat, hain zuzen). Argiago esateko, nozbehinka arrautza gordinen bat jatearren ez dogu ezelako arazorik izango (merengeagaz esate baterako) baina herri (edo baserri) batzuetan nahiko ohikoa zan legez, arrautza gordinak sarriegi jatea ez da bape gomendagarria.
Arrautzaren azala txikituta jan ezkero, kaltzio gehiago hartuko geunkela dinoan siniskera zahar bat badago baina zientifikoek adierazo dabenez, gizakion liseri aparatuak ez dauka arrautza azalean dagoan kaltzio hori absorbidu eta erabilteko gaitasunik. Beraz siniskera zahar hau ez da zuzena.
Arrautzak merkatuan
Dendetan 'Arrautza Freskoak' adierazoten deuskuenean, arrautzok izan daben manipulazino bakarra sikuan (buzti barik) egin deutsien garbiketea da. Arrautzon barruko aire kamareak ez dau 7 milimetroko altuera baino gehiago izan behar, zuringoa transparentea edo garbia izango da eta gorringoak erdian egon behar dau.
Hozkailuko Arrautzak: 15 egun baino gehiago eta 30 egun baino gitxiago 4º zentigradutan mantentzen diran arrautza osoak dira.
Kontserbautako arrautzak: 30 egun baino gehiago eta 6 hilebete baino gitxiago hozkailuan 0º zentigradutan egon diran arrautza osoak dira.
Arrautzen legedian badagoz bitxiak suertau leitekezan debeku bi:
a) Ezin da arrautzen azala uragaz garbitu jarraian jan edo jarraian prozedura industrialen baterako azala apurtuko ez badogu behintzat
b) Ahate eta antzarren arrautzak pasteurizauta badagoz bakarrik saldu leitekez. Pasteurizazino hau arrautza azal eta guzti 65º zentigradutan gitxienez minutu baten eukita lortzen da eta helburua salmonellak hiltea da. Azalean idatzita adierazoko da arrautzok izan daben prozedurea eta, hori holan ez balitz, arrautza horreek 10 minututan egosi ostean bakarrik jan leitekez.