Okelea (II)
Azkenburukoa
Ondorengo taulan orain arte aitatutako elikagai batzuen koipe, kolesterol eta burdin kopuruak ikusiko doguz 100gramu elikagairako:
| Koipea (gr) | Kolesterola (mg) | Burdina (mg) | |
| Artxoa: | 17-19 | 85 | 2,7 |
| Artxoaren gibela: | 4 | 300 | 3,9 |
| Txahala: | 4-14 | 70 | 3 |
| Txahalaren gibela: | 3,8 | 300 | 5 |
| Txahalaren mihina: | 15 | 140 | 4 |
| Txahalaren gultzurruna: | 2,6 | 400 | 4 |
| Txahalaren garunak: | 8,6 | 2000 | 1,2 |
| Zaldia: | 1-2 | 78 | 3 |
| Oilaskoa: | 4 (azal barik) | 80 | 1 |
| Oilaskoaren gibela: | 3,2 | 300 | 7,9 |
| Konejua: | 8 | 65 | 1 |
| Txarria: | 15-30 | 72 | 2,5 |
| Txarriaren gibela: | 5 | 360 | 3,9 |
| Patea: | 30-40 | 300 | 5,5 |
Badakizue beraz, aratuste garaia atzean geratu zan eta noz edo noz okela apur bat jatea ez da txarra, hori bai, ganerako jateko guztiakaz bezela jokatzea da onena, hau da, neurriz.
Larraitz Artetxe,
Dietetika eta nutrizinoan diplomatua,
Elan Vital Mediku Zentrokoa.
Okelea, erraiak, pateak eta mihina
Gogoratuko dozun moduan irakurle, aurreko atalean okelea animalien muskulu moduan definidu eta bere nutrizino berezitasunak ezagutu genduzan: proteinatan aberatsa, okelearen koipe gehiena saturatua da eta burdin, zink eta B taldeko bitamina asko ditu.
Zenbat okela jan behar dogu gure dieta orekatua izan daiten?
Dieta mediterranearreko aholkuen barruan, okelea astean 2-4 biderrez jatea gomendatzen da. Edozelan be, kontuan hartu behar da egun horretan edo aste horretan zenbat arrain, arrautza eta esneki jan dogun. Otordu baten arraina edo arrautzak jaten badoguz, ez da gomendagarria ondoren okelea be jatea; bata ala bestea jan beharko geunke.
Lekaleak edota frutu siku koipetsuak jaten doguzanean, okela kantidade txikiagaz nahikoa izango da: indabak okela egosiagaz jaten badoguz, bigarren platera sobran dago eta bardin garbantzuak oilasko edo oiloagaz jan ezkero.
Gogoratu mendebaldeko gizarteetako arazoetako bat proteina gehiegi jatea dala eta, horregaitik, bigarren platera eta egosietako 'sakramentuak' neurriz jaten ikasi behar dogu. Bestalde, okelea jatea aukeratzen dogun gehienetan, koipe gitxiko okelea jatea erabagi beharko geunke.
Erraiak
Badagoz muskulua izan ez arren, gizakiok jaten doguzan animalien gorputzeko beste atal batzuk eta horreen artean aitagarrienak erraiak dira. Erraia gorrien artean gibela, gultzurrunak, bihotza, birikiak eta barrukiak aitatuko neukez batez be eta errai zurien artean garaunak eta barrabilak.
Nutrizinoaren ikuspegitik okelearen parekoak ete dira?
Proteinei jagokenez, okeleagaz konparauta bardin antzekoak dirala esan geinke. Baina erraia zuriek okeleak baino koipe saturatu eta kolesterol gehiago daukie.
Gibelak esaterako okeleak baino koipe gitxiago dauka baina kolesterol gehiago. Batzutan baieztapen honek harridurea eragiten deusku baina neurrietan erreparau ezkero, oso erraz aituko dogu: animalien gorputzean koipea gramoen kopuruan dago eta kolesterola miligramoetan (mila bider txikiagoa dan neurri horretan beraz) eta, horregaitik, posible da elikagai batek koipe gramo gitxiago eukitea eta kolesterol miligramu gehiago.
Purinak be ugariagoak dira erraietan muskuluan baino eta, horregaitik, azido urikoa edo gota arazoak dagozanean, erraiak dietatik kendu behar dira.
Errai guztietan burdin kopurua okelean baino handiagoa da eta horreen artean gibela nabarmendu behar dogu, berau dalako jakietan burdin iturri garrantzitsuena eta horregaitik anemia kasuetan batez be gibela jatea oso gomendagarria da.
Erraietan eta okelean bardin antzekoa da B taldeko Bitaminen kopurua, B12 bitaminan izan ezik, erraiek B12 gehiago daukie (gogoratu bitamina hau animalia eratorriko elikagaietan bakarrik dagoala eta oso garrantzitsua dala anemiak ebitetako). Bitaminen kasuan be, gibela aitagarria da, hurrengo bitaminatan ugaria dalako: B2 edo Riboflabina, B2 edo niazina, B9 edo azido folikoa, B12 edo Zianokobalamia eta A eta D bitaminak.
Pateak eta foie-grasak
Animalia desbardinen gibelakaz preparetan dira eta koipetan oso aberatsak izan arren, interesgarriak izan leitekez burdina, B1, B2, B12, A eta D bitaminen iturri moduan, batez be, gibela gustetan ez jaken personen kasuetan (berbarako umeen kasuan).
Dana dala, garrantzitsua da produktuen etiketak ondo irakurtea, pate mueta askok gibelik ez daukielako edota oso kantidade txikian.
Mihina
Mihina be muskuloa da baina berezitasun nutritibo desbardinak dituana: okeleak baino proteina gitxitxuago eta koipe gehiago eta ez da burdinean hain aberatsa.